3 WzD Okrutne Morze (BBC).avi

Odcinek 3: OKRUTNE MORZE (CRUEL SEA)
Ciepłe wody Oceanu Tetydy, oddzielającego południowy kontynent Gondwany od Eurazji, raz w roku stawały się areną niezwykłego i dramatycznego zarazem wydarzenia. Z głębin ku brzegom ściągały tysiące ciężarnych samic oftalmozaura, zwanego też ichtiozaurem, by wydać na świat potomstwo. Nie musiały wypełzać na brzeg i składać jaj w piasku na plażach, na podobieństwo żółwi. Od tego uciążliwego i niebezpiecznego obowiązku uwolniła je żyworodność. Młode, od dwóch do pięciu, rodziły się ogonem do przodu - w przeciwnym razie utopiłyby się jeszcze przed opuszczeniem ciała matki. Malce miały zaledwie kilka sekund na wypłynięcie na powierzchnię wody i zaczerpnięcie tchu. Udana próba nie oznaczała jeszcze bytowego sukcesu. Wokoło roiło się od drapieżników. Także inne dorosłe osobniki pożerały cudze potomstwo, żeby zwiększyć szanse przetrwania własnych dzieci. Wyczerpana porodem samica również nie była bezpieczna. Groził jej atak rekinów, lub nawet spotkanie z liopleurodonem. Dwudziestopięciometrowej długości, ważący sto pięćdziesiąt ton wodny gad był najpotężniejszym drapieżcą w dziejach Ziemi. Pod koniec okresu jurajskiego podniósł się poziom światowych wód. Na zalanych nizinach powstały rozległe płytkie morza zamieszkane przez liczne gatunki rozmaitych stworzeń. Prym wiodły wielkie gady. Kiedyś wszystkie żyły na lądzie, jednak przed ponad dwustu milionami lat niektóre z nich opanowały wodne środowisko. Najwcześniej uczyniły to ichtiozaury. Ich ciała nabrały wrzecionowego, rybiego kształtu, zaś kończyny zmieniły się w płetwy. Znacznie mniej zgrabnie prezentowały się ośmiotonowej wagi kryptoklidy. Potrafiły za to wykorzystać przypływ, by osiąść na skalnych półkach raf i wypocząć z dala od paszczy drapieżców. Podczas gdy wodne gady osiągnęły pod koniec jury apogeum rozmiarów, ich lądowi kuzyni karleli. Na wyspach bytowały niewielkie dinozaury - eustreptospondyle, mierzące nie więcej niż pięć metrów od czubka nosa do końca ogona. Żywiły się głównie padliną wyrzucaną przez morskie fale - zdechłymi rybami, szczątkami żółwi i innych stworzeń. Czasem na brzegu osiadało ogromne cielsko starego liopleurodona, który stracił orientację i wpadł na mieliznę. Ścierwojady nie próbowały zbliżać się do kolosa, dopóki przejawiał oznaki życia - szczęki konającego potwora wciąż były zabójczą bronią. Wystarczyło poczekać, aż olbrzym wyda ostatnie tchnienie i ruszać na wielką ucztę.