Bilans kwartalny (1974).mp4

Marta Siemińska jest trzydziestoparoletnią kobietą prowadzącą jednostajne życie zamknięte w schemacie powtarzających się czynności w pracy i w domu. W pracy doskwiera jednak nuda wciąż tych samych problemów, w domu - kilkanaście lat małżeństwa i szara codzienność zabiły całą radość i spontaniczność wzajemnych kontaktów. Tę monotonię Marta przełamuje częściowo działalnością w radzie zakładowej swojej firmy, opiekuńczymi ingerencjami w cudze sprawy. Podczas bilansu kwartalnego w księgowości - dziale, w którym pracuje Marta, zostają wykryte poważne nadużycia. Rozpoczyna się wewnętrzne śledztwo. Wkrótce potem przypadkowe spotkanie Marty z dawno nie widzianym kolegą ze studiów - Jackiem - przywołuje wspomnienia i skłania Martę do dokonania podobnego bilansu swego małżeństwa. Nie wypada on jednak najlepiej. Układny, spokojny i zapracowany Janek jest właściwie dobrym mężem, ale zadowala go stereotypowe bytowanie w "małej stabilizacji", nie ma on w sobie młodzieńczej beztroski i żywiołowości, które tak pociągają Martę w Jacku. Odnowiona znajomość przeradza się więc z czasem w romans i Marta zaczyna coraz bardziej oddalać się od męża. Czy starczy jej odwagi, by opuścić rodzinę i zacząć wszystko od nowa? Krytyka nazywa niekiedy filmy Zanussiego współczesnymi moralitetami. Ich naczelnym tematem jest bowiem - mówiąc najogólniej - miejsce i rola jednostki we współczesnym świecie: jej rozterki i konflikty moralne, dylematy filozoficzne i uwarunkowania społeczne. W każdym kolejnym filmie Zanussi penetruje naturę ludzką dążąc do stworzenia czegoś w rodzaju syntezy osobowości współczesnego człowieka. Wiele wspólnego łączy "Bilans kwartalny" z wcześniejszymi filmami tego reżysera: "Strukturą kryształu" czy "Iluminacją". O ile jednak bohaterami tamtych obrazów byli mężczyźni, tu postacią pierwszoplanową jest kobieta, jej osobowość, tęsknoty, przeżycia, jej system wartości. Tytuł filmu odnosi się w swym znaczeniu bezpośrednim do zawodowej sfery życia bohaterki, pośrednio natomiast określa zasadniczy problem utworu: wewnętrzny bilans racji i emocji, umożliwiający Marcie dokonanie ostatecznego wyboru etycznego.