filmy przyrodnicze

cz. 3 Wielki błękit

Bora-Bora, Polinezja Francuska, Terytorium zamorskie Francji od 1946 r. ( S 16°30' W 151°44' )

Należąca do archipelagu Wysp Towarzystwa w grupie Wysp Pod Wiatrem wyspa Bora-Bora, co znaczy "pierworodna", ma zaledwie 38 km2 powierzchni. Tworzy ją wynurzający się ponad powierzchnię wody krater wygasłego wulkanu powstałego przed siedmioma milionami lat. Wyspę otacza barierowa rafa koralowa, którą porastają głównie palmy kokosowe. Jedynym wyjściem z laguny na otwarty ocean jest kanał Teavanui, dostatecznie głęboki, by mogły przezeń przepłynąć statki handlowe i okręty wojenne (w latach 1943-46 znajdowała się tu amerykańska baza wojskowa). Wszystkie rafy koralowe istniejące na Ziemi zajmują powierzchnię zaledwie 284 tys. km2 dna morskiego (czyli równa połowie powierzchni Francji). Występują w strefie międzyzwrotnikowej, gdzie temperatura wody jest wystarczająco wysoka, aby mogły się w niej rozwijać koralowce. Siedlisko to, choć zajmuje niewielką przestrzeń, charakteryzuje się ogromną różnorodnością biologiczną, daje bowiem schronienie blisko 100 tys. gatunków roślin i zwierząt - spośród ogólnej liczby szacowanej na dwa miliony. Ponad połowa raf koralowych na ziemskim globie (w najbardziej zaludnionych rejonach - nawet do 80%) została uszkodzona wskutek działalności człowieka.

cz. 2 Błękitne złoto

Ławica piasku w strefie przybrzeżnej wyspy Whitsunday, Queensland, Australia ( S 20°17' E 148°59' )

W wąskim przesmyku oddzielającym oddalona o 30 km Wielką Rafę Koralową od wybrzeża Queensland w północno-wschodniej Australii rozsiane są niezliczone wysepki, zarówno koralowe, jak i kontynentalne. Przed 10 tysiącami lat, zanim poziom mórz podniósł się pod koniec ostatniego zlodowacenia, część z tych wysp była pasmem wzgórz ciągnącym się wzdłuż brzegów australijskiej płyty kontynentalnej. Wśród 74 wysp największa jest Whitsunday, której powierzchnia wynosi 109 km2. Tworzą one archipelag o tej samej nazwie. Nadał ją brytyjski żeglarz James Cook, który odkrył je w 1770 roku w niedzielę, w dniu Zielonych Świątek. Podobnie jak na przedstawionej na zdjęciu plaży White Haven cała strefa przybrzeżna wysepek jest pokryta niezwykle białym piaskiem tworzonym głównie przez osady koralowe. Obszar ten należy do Parku Morskiego Rafy Koralowej, w którym goszczą dwa miliony turystów rocznie. Dzięki ścisłemu przestrzeganiu zasad ochrony środowiska ruch turystyczny w bardzo niewielkim stopniu wpływa na równowagę tego wrażliwego ekosystemu. Niestety, powtarzające się inwazje rozgwiazd zwanych korona cierniową, zjawisko, którego przyczynę trudno wyjaśnić, doprowadziły w ciągu 30 lat do zniszczenia 20% raf koralowych.

Titus: The Gorilla King - Tytus: Król goryli

Pośród wulkanów masywu Wirunga w Rwandzie żyją goryle górskie. Ich królem jest Tytus. W dzieciństwie porzucony przez matkę, miał minimalne szanse na przeżycie. Teraz ten 33-letni samiec włada stadem złożonym z 25 osobników. Mądry, spokojny i silny, wzbudza respekt samą swoją obecnością. Pomocnikiem przywódcy jest jego syn Kuryama. Naukowcy obserwują Tytusa od dnia narodzin w 1974 r. Badania nad gorylami zapoczątkowała w 1967 r. słynna amerykańska specjalistka w dziedzinie naczelnych, Dian Fossey. Z czasem przeobraziły się one w jeden z najbardziej szczegółowych programów obserwacji zwierząt. Dian udowodniła, że goryle są istotami społecznymi, pełnymi ciekawości i uczuć. Obecnie strażnicy parku narodowego w Rwandzie i Fundacja Pomocy Gorylom Dian Fossey opiekują się 350 gorylami, których populacja stale rośnie.