Rybakow Anatolij - Strach.rar

Czyta: Tomasz Zawadzki
czas słuchania: 18 godzin

Kontynuacja „Dzieci Arbatu“ oraz „Trzydziestego piątego i później“. Pisana w latach 1988-1990, czyli gdy już cały sojuz chwiał się w posadach, a autorów nikt już nie śledził i nie cenzurował. Co książce wyszło tylko na dobre.
Dzięki temu czytelnik może zapoznać się z dalszymi losami Saszy Pankratowa, jego koleżanek i kolegów z Arbatu oraz ich rodzin i znajomych. I te wątki fabularne niekoniecznie rozwijają się zgodnie z przewidywaniami. Jak i wcześniej bowiem zazębiają się z wielką historią, która brutalnie wkracza w życie już chyba prawie każdego w ZSRR w 1937 roku.
Z drugiej strony, w narracji „historycznej“ można przekonać się, jakie były plany Stalina co do wielkiej czystki i jak były wykonane. I naprawdę trudno zdobyć się na szczere współczucie wobec takich osób jak Jagoda czy marszałkowie i generałowie domagających się rozstrzelania Tuchaczewskiego, którzy niedługo podążyli jego śladami. Widać, jakiego typu ludźmi obstawiają się dyktatorzy i czego od nich wymagają. A tamci odwdzięczają się działaniami, o których trudno czytać bez uczucia agresji wobec oprawców.
W przeplatających się wątkach czytelnik trafia do Paryża i okolic, aby obserwować nie tylko Wikę w kraju nowego męża czy francuskie sfery opiniotwórcze, ale także „białą“ emigrację i szpiegów NKWD. I tu pojawia się zaskakujący wątek fabularny – do sprawdzenia w książkach historycznych dotyczących tego okresu.
No i okazuje się, że nie sposób było już żyć spokojnie w Związku Radzieckim anno domini 1937, nie zajmując stanowiska. Głosowania za rozstrzelaniem kolejnych ofiar czystek stalinowskich odbywały się bowiem w każdym zakładzie pracy i wszyscy byli za, niezależnie od tego jak się potem czuli. Przy okazji autor przytacza nazwiska znanych twórców radzieckich (głównie pisarzy), którzy włączyli się – pewnie pod przymusem, ale jednak – w nurt potępień i żądań kary śmierci dla „zdrajców“. Niewielu potrafiło zachować się jak jedna z bohaterek czy sąsiad Pankratowów na Arbacie.
No i ówczesny system prawny w ZSRR nie traktował odbycia kary jako odkupienie prawdziwych lub wyssanych z palca win. Wyrok i kara długo jeszcze ciągnęły się za każdym, wobec kogo ją orzeczono. Znakomita książka o trudnych czasach i dramatycznych wyborach zwykłych ludzi."