Piwnica

"Wszystko zaczęło się od Jamy Michalika - wspomina DorotaTerakowska - gdzie stała wielka, skórzana kanapa. Święta kanapa, ponieważ należała do studenta historii sztuki, Piotra Skrzyneckiego. Nie wolno było na niej nikomu zasiadać, z wyjątkiem osób przez niego zaproszonych. Ja dostąpiłam tego zaszczytu. Byłam niekiedy zapraszana. Pewnego dnia Piotr wpadł na Floriańską i krzyknął: Słuchajcie, mamy Piwnicę!" Już na nich czekała w podziemiach dawnego pałacu Potockich, na Rynku pod numerem 27. Zwały węgla pod ścianami, miał i wszechobecny pył nie zrażały młodych entuzjastów. Muzycy planowali urządzać w Piwnicy koncerty, plastycy - wystawy, a aktorzy marzyli o własnej estradzie do występów. Początki były skromniejsze. Udostępniony na fali październikowej odwilży lokal służył za miejsce spotkań towarzyskich, niekiedy - tańców. Bale zależały od dobrego humoru stróża, pana Sztyca. Albo wpuścił gości do środka, albo nie wpuścił. Wkrótce później studenci krakowskich uczelni artystycznych stworzyli w Piwnicy kabaret. Spektakle były absolutną improwizacją, składankami od Sasa do lasa. Każdy śpiewał, tańczył, recytował, jak umiał. Zwykle nie umiał. Skrzynecki nie mógł pochwalić się żadnym talentem. Nie potrafił zapamiętać tekstu, a na domiar złego seplenił. Nie miał prawa wstępu na scenę. Jednak pewnego wieczoru, z powodu nagłej i nieprzewidzianej absencji konferansjera, koledzy dali mu szansę. Piotr stanął przed publicznością. Zaseplenił, zapomniał tekstu, pomylił się, zacukał - i ludzie oszaleli z zachwytu! Mieli wszelkie powody do radości. Na ich oczach zrodziła się gwiazda, animator, podpora i legenda Piwnicy pod Baranami. Kabaret krzepł, z amatorskiej zabawy przemieniał się z wolna w kulturalną instytucję. Zygmunt Konieczny wzbogacił go swoją wspaniałą muzyką, Krystyna Zachwatowicz - scenograficznym kunsztem i talentem scenicznym. Sukcesom artystycznym towarzyszyły ciężkie, bytowe klęski. Za nie dość pilne dopełnianie obowiązków wobec cenzury twórcy stracili lokum. Wyrzucony z pałacu zespół przygarnęli Literaci na Krupniczej, by go następnie relegować z powodu bałaganu, zamieszania i zagrożenia pięknej wykładziny podłogowej, deptanej przez tłumy widzów. Kabaret znalazł schronienie na Sławkowskiej, w Towarzystwie Społeczno-Kulturalnym Żydów. Po trzech latach tułacze wrócili triumfalnie na Rynek w radykalnie wzmocnionym składzie. Obecność Ewy Demarczyk nadała "Baranom" nową, artystyczną jakość. Kabaret się zmienił. Skończyły się czasy amatorskiej improwizacji. Nastała era profesjonalizmu. Ale magiczny klimat dawnej Piwnicy pozostał w odnowionych i wyremontowanych murach. Przetrwał także kolejną ciężką próbę - półtoraroczne zawieszenie działalności po stanie wojennym, aby znowu zawładnąć emocjami widzów i słuchaczy w odmienionej Polsce. Antoni Krauze dokumentuje czterdziestoletnią historię słynnego, założonego w 1956 roku kabaretu. Archiwalnym materiałom filmowym towarzyszą wspomnienia twórców, wykonawców i sympatyków Piwnicy, między innymi Janiny Olczak-Ronikier, Krystyny Zachwatowicz, Kazimierza Wiśniaka, Rajmunda Jarosza, Zygmunta Koniecznego, Leszka Długosza i Grzegorza Turnaua. Artyści różnych pokoleń opowiadają o minionej chwale Piwnicy. Minionej, gdyż śmierć Piotra Skrzyneckiego 27 kwietnia 1997 roku na zawsze zakończyła dzieje jednego z najoryginalniejszych przedsięwzięć w polskiej kulturze czasów powojennych. [TVP]

• Pobierz folder
• Zachomikuj folder