Stacja II office de funeralilles du Christ Maalula.mp3

Jutrznia Wielkiej Soboty, nazywana też czasem Jutrznią Jerozolimską, sprawowana jest nad ranem w Wielką Sobotę (czasem w Wielki Piątek późnym wieczorem). Odbywa się ona przed płaszczenicą (wizerunkiem Chrystusa w grobie na płótnie) stojącą na swoistym katafalku przed carskimi wrotami, otoczoną mnóstwem kwiatów - jest to tzw. Grób Pański.

Pieśni Pochwalne to najsłynniejszy i najdłuższy moment Jutrzni Wielkiej Soboty. Śpiewane w Kościołach prawosławnych (bizantyjskich) i greckokatolickich, znane wśród prawosławnych Koptów i Maronitów. Nazywane po grecku eukomia, po arabsku Al Takariz. Składają się one z trzech tzw. stacji. Każda ze stacji ma swoją jedyną, niepowtarzalną melodię. Ich struktura jest oparta na najdłuższym psalmie – psalmie 118: psalmista wygłasza werset psalmu, następnie chór śpiewa tekst pieśni pochwalnych (w tradycji wschodniosłowiańskiej jest na odwrót), po każdym wersecie inny. Po każdej stacji kapłan wygłasza krótką ektenię. Wybór psalmu 118 jest nieprzypadkowy – na pogrzebach to właśnie ten psalm się śpiewa; w ten sposób Cerkiew zaznacza, iż właśnie celebrujemy pogrzeb Bogo-Człowieka – Jezusa Chrystusa.

Święta i Wielka Sobota to Dzień Wielkiej Ciszy. Żydowski szabas-sobota, podobnie jak opis stworzenia świata, był zapowiedzą właśnie Tego Dnia – „Bóg odpoczął” w grobie. Cerkiew na Jutrzni opłakuje Chrystusa przed płaszczenicą – grobem Pańskim - w trzech stacjach Pieśni Pochwalnych. Żydzi opłacają rzymskich żołnierzy, by czuwali przed grobem Jezusa, by Jego uczniowie nie wykradli Jego Ciała.
Mt 27, 62-66

W Tradycji Wschodniej są dwa wspaniałe Nabożeństwa Wielkiej Soboty: Jutrznia Wielkiej Soboty, na którą składają się m.in. Pieśni Pochwalne złożone z trzech części nazywanych Stacjami, Eulogitaria, a także Kanon Wielkiej Soboty, oraz Liturgia św. Bazylego łącząca się z Wieczernią, kiedy m.in. czytane jest piętnaście fragmentów (paremij) ze Starego Testamentu.
Po tej Liturgii, przez cały dzień, są święcone pokarmy (tzw. święconka).

Nabożeństwa (w tym słynne Pieśni Pochwalne) i Liturgia Wielkiej Soboty w Kościele prawosławnym po polsku

Synaksarion (starożytne objaśnienie liturgiczne) Wielkiej Soboty