Średniowiecze

Największa i najstarsza średniowieczna mapa świata znajduje się w katedrze w Hereford. Została ona wykonana w 1290 roku. Jej wygląd znacznie odbiega od współczesnych map i planów. Najważniejszym kryterium zaznaczania miast było ich znaczenie w tekście biblijnym. Tak więc centrum ówczesnego świata była Jerozolima. Punktem zwrotnym w tworzeniu obrazu świata było stworzenie globusa przez Martina Behaima. Rozwój średniowiecznych miast przyczynił się również do ewolucji architektury, która doprowadziła do powstania nowego stylu - gotyku. Budowniczowie gotyckich katedr do dziś są uważani za geniuszy.

Ze średniowiecznych kronik możemy dowiedzieć się, jak żyli cesarze, królowie, biskupi, szlachta i mieszczaństwo. Nie wspominają one jednak o życiu chłopów, którzy stanowili ponad 3/4 ówczesnej ludności Europy. Tylko nieliczni z nich byli wolni, większość stanowili chłopi pańszczyźniani, uzależnieni od swoich panów. Dzięki szkieletom z X wieku, zachowanym na cmentarzu, antropolodzy z Muzeum Historii Naturalnej w Wiedniu ustalili, czym żywili się średniowieczni chłopi, na co chorowali i umierali. Autorzy odcinka ukazują również, jak wpłynął na życie chłopstwa wzrost produkcji zbóż i jak wyglądał ówczesny system podatkowy.

Wyniki analiz układu ulic i placów średniowiecznych miast wskazują na to, że nie powstawały one spontanicznie. Ówcześni urbaniści lubili okręgi i stosowali skomplikowane układy geometryczne. Według naukowców wynika to z charakterystycznej dla tej epoki fascynacji miarami i liczbami. Budowę katedr - symboli ówczesnych miast - wspierali zamożni kupcy i bankierzy, należący do nowego, wolnego stanu mieszczańskiego. Sztuka architektoniczna rozwijała się przeważnie w bogatych miastach. Należała do nich Wenecja, ówczesny ośrodek światowego handlu. Autorzy odcinka opowiadają również o średniowiecznych kapitalistach i epidemii dżumy.

odc. 1

Fizyk Jim Al-Khalili opowiada o wielkich przemianach w nauce, które zaszły w świecie islamu między VIII a XIV wiekiem.