Pedagogika - Zofia Krzysztofek.doc

PEDAGOGIKA - jest to wszechstronna nauka o wychowaniu, której istotę stanowi całożyciowy rozwój człowieka oraz wszelkie tak dodatnie jak i ujemne wpływy jednych ludzi na drugich oraz wpływy środowiska.

Pedagogika bada zjawiska wychowawcze, w kontekście procesów społecznych i przy uwzględnieniu jednostkowych procesów psychicznych. Ukazuje ona istotę wychowania: bios, etos, agos, los oraz miejsce aktywności jednostki.

Pedagogika - nauka o wychowaniu. Nazwa dyscypliny pochodzi od dwóch słów: pais - chłopak, ago - prowadzę, wiodę, paidagogos - prowadzący chłopca.

Pedagogika powstała z filozofii i jako nauka wyodrębniła się w II połowie XIX wieku. Dorobek pedagogiki do XIX wieku to przede wszystkim praktyka dotycząca wychowania.

Mówiąc o tym, że pedagogika zajmuje się procesem wychowania myślimy o :

- warunkach wychowania,

- celach wychowania,

- treściach wychowania,

- metodach i formach wychowania,

- oraz o prognozie.

Pedagogika jest dyscypliną naukową ponieważ posiada:

1. przedmiot badań (wychowanie) oraz podmiot badań (człowiek, wychowanek),

2. metody badań,

3. teorię, czyli dorobek.

Funkcje pedagogiki :

- funkcja diagnostyczna - określa stan rzeczy,

- funkcja prognostyczna - przewiduje rozwój danej sytuacji,

- funkcja instrumentalno-techniczna - obejmuje konkretne działania.

Zadania pedagogiki :

- wyjaśnienie przyczyn danego stanu rzeczy, np.: zachowania,

- przewidywanie skutków,

- opisywanie formy pracy, praca z daną jednostką.

Nauki pomocnicze :

- psychologia,

- medycyna z uwzględnieniem psychiatrii,

- socjologia,

- demografia,

- ekonomia.

Nazwa pedagogika lub pedagogia pochodzi z języka greckiego i oznacza czynność wychowywania dzieci (gr. Pais – chłopiec, dziecko,: ago – prowadzę). Pierwotnie pedagogika nie miała charakteru nauki.

Pedagogika, która pierwotnie zajmowała się tylko starszymi dziećmi i młodzieżą w wieku szkolnym, rozszerzała swe zainteresowania na wiek przedszkolny, a zwłaszcza na okres wczesnego dzieciństwa, a także młodzieży dorastającej. Nieco później pedagogika zajęła się oświatą i wychowaniem dorosłych. Ostatnio zaznacza się dalsza jej specjalizacja: obok problemów kształcenia ludzi w wiekuj produkcyjnym zwrócono uwagę na problemy, tzw. trzeciego wieku.

Przedmiot badań pedagogicznych ulega przemianom także w wyniku zmieniających się zapatrywań na proces rozwoju człowieka. Pierwotnie pedagogika zajmowała się tylko bezpośrednim oddziaływaniem wychowawcy na wychowanka, później kierowano uwagę na wrodzone dyspozycje, uzdolnienia i zamiłowania, na spontaniczny rozwój osobowości, na procesy samowychowania.

Mylne jest identyfikowanie pedagogiki z teorią, a wychowania z praktyką. W różnych dziedzinach pedagogiki i w jej różnych koncepcjach przewaga teorii nad praktyką bywa znaczna, w innych praktyka uzyskuje pozycję dominującą, podobnie jest w wychowaniu; kiedy jest ono niemal wyłącznie samą praktyką, ale, niekiedy, teoria, którą się wychowuje, gra rolę główną.

Realizacja celów w praktyce wychowawczej polega na stosowaniu odpowiednich środków w każdym powszednim dniu i każdej bieżącej sytuacji. To zadanie zbliża pedagogikę do polityki oświatowej. Pedagogika podejmuje problematykę filozoficzną i naukową, podczas gdy polityka oświatowa zorientowana jest pragmatycznie. Wśród nauk współdziałających z pedagogiką wymienia się zazwyczaj te, które zajmują się procesami rozwoju dzieci i młodzieży, ale z innego punktu widzenia niż pedagogika. Są to więc nauki biologiczne, nauki psychologiczne, a zwłaszcza psychologia ogólna, rozwojowa i wychowawcza. Są to również nauki społeczne, dla których wychowanie ma charakter formowania osobnika na członka grup społecznych, nauki ekonomiczne.

Do nauk współdziałających dziś z pedagogiką należy wymienić również te, które nie zajmując się bezpośrednio wychowaniem mają jednak dla niej znaczenie. Są to przede wszystkim: antropologia filozoficzna, nauki polityczne, filozofia moralna.

3 typy teorii pedagogicznych:

szerokiego zasięgu – zbiór praw odnoszących się do całej pedagogiki

średniego zasięgu – dotyczą konkretnych dziedzin pedagogiki

teorie najniższego szczebla – dotyczą konkretnych działań wychowawczych

- intencjonalne – podejmowane świadomie, celowo

- instytucjonalne – podejmowane przez instytucje

- incydentalne – przypadkowe i nieświadome