Czarne Chmury.05.Czarna sakwa.avi

* Serial tv
* Produkcja: Polska
* Rok produkcji: 1973
* Premiera: 1973. 12. 23

Tytuły poszczególnych odcinków podajemy za innymi źródłami, m. in. za TVP. W rzeczywistości poszczególne części serialu nie noszą żadnych tytułów.
Okres zdjęciowy: marzec 1972 - lato 1973. Plenery: Baranów pod Tarnobrzegiem, Tyniec, Kraków, okolice Augustowa, Lublin (starówka), okolice Aleksandrowa Łódzkiego, Tenczyn (ruiny zamku).


Polski Fanfan, pierwszy polski serial spod znaku "płaszcza i szpady" - pisano o "Czarnych chmurach" w prasie z lat 70. Osią fabuły stały się dramatyczne epizody z walk o utrzymanie przy Polsce Prus Książęcych. Pozostawały one w lennej zależności od Rzeczypospolitej od 1525 r., kiedy Albrecht Hohenzollern sekularyzował państwo zakonne i złożył w Krakowie hołd królowi polskiemu. W XVII wieku na mocy traktatów welawsko-bydgoskich ziemie te przypadły elektorowi brandenburskiemu. Polska była wówczas krajem wolności szlacheckich, w Prusach szlachcie wiodło się znacznie gorzej. Na czele opozycji przeciwko elektorowi Fryderykowi Wilhelmowi stanął pułkownik Krystian Ludwik Kalkstein-Stoliński. W 1670 r. musiał uciekać z Prus do Polski. Podstępnie zwabiony do rezydencji ambasadora Brandta w Warszawie, na rozkaz elektora został porwany, mimo protestów polskiej szlachty i osobistego wstawiennictwa króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego - skazany na karę śmierci i stracony w Kłajpedzie w 1672 r. Burzliwe dzieje Kalksteina-Stolińskiego stały się osnową scenariusza serialu telewizyjnego. Oczywiście, jak wielokrotnie podkreślał reżyser Andrzej Konic, w "Czarnych chmurach" nie można doszukiwać się zbyt dosłownych analogii do głośnej w Rzeczypospolitej "sprawy Kalksteina" ani bohaterowi serialu, pułkownikowi Krzysztofowi Dowgirdowi, przypisywać cech historycznego pierwowzoru. Jest to przede wszystkim film akcji, awanturniczo-przygodowy, a więc na pierwszy plan wysuwają się ucieczki, pogonie, pojedynki, intrygi i oczywiście miłość. Całość skontruowana na zasadzie powieści-rzeki, składa się z dziesięciu godzinnych odcinków. Realizacja trwała przeszło rok, poza łódzkim atelier zdjęcia kręcono w pięknych wnętrzach w Baranowie, w Pałacu Biskupim w Kielcach i w Rytwianach pod Kielcami, w Tęczynku, Krakowie i in., a malownicze plenery - m.in. pod Augustowem. W głównych rolach upamiętnili się Leonard Pietraszak jako pułkownik Dowgird i Ryszard Pietruski jako jego wachmistrz i przyjaciel, kuty na cztery nogi sługa Kacper. Sercami nieustraszonych zabijaków zawładnęły piękna starościanka Anna (Elżbieta Starostecka), wychowanica hetmana Sobieskiego (Mariusz Dmochowski) oraz szlachcianka Magda (Anna Seniuk).
Ekipa

* Reżyseria: Andrzej Konic
* Reżyser II: Jerzy Domaradzki, Henryka Biedrzycka
* Współpraca reżyserska: Jan Nowak, Helena Białecka, Zdzisława Poleszczuk
* Scenariusz: Antoni Guziński (autorstwo scenariusza serialu nie jest oczywiste, niektóre źródła twierdzą, że prawdziwym autorem "Czarnych chmur" był Ludwik Kalkstein (1920-?), agent Gestapo, denuncjator generała "Grota" Roweckiego, w latach 1953-65 odsiadujący wyrok za współpracę z gestapo; według tych źródeł Guziński i Pietruski podpisali scenariusz swoimi nazwiskami, gdyż nazwisko Kalksteina z oczywistych względów nie mogło się znaleźć w napisach serialu), Ryszard Pietruski (autorstwo scenariusza serialu nie jest oczywiste, niektóre źródła twierdzą, że prawdziwym autorem "Czarnych chmur" był Ludwik Kalkstein (1920-?), agent Gestapo, denuncjator generała "Grota" Roweckiego, w latach 1953-65 odsiadujący wyrok za współpracę z gestapo; według tych źródeł Guziński i Pietruski podpisali scenariusz swoimi nazwiskami, gdyż nazwisko Kalksteina z oczywistych względów nie mogło się znaleźć w napisach serialu)
* Zdjęcia: Antoni Wójtowicz
* Operator kamery: Zbigniew Czajkowski, Wiktor Skrzynecki
* Współpraca operatorska: Jan Górski, Józef Ligier
* Scenografia: Bolesław Kamykowski
* Scenograf II: Ewa Kowalska, Artur Żołnierski, Michał Gradowski, Wojciech Majda
* Współpraca scenograficzna: Małgorzata Kazanecka, Franciszek Trzaskowski
* Kostiumy: Janina Ścieszko
* Współpraca kostiumograficzna: Maria Wiłun, Aniela (Anna) Wojciechowska, Zofia Reruch
* Muzyka: Waldemar Kazanecki
* Wykonanie muzyki: Orkiestra Filharmonii Narodowej (Warszawa), Fistulatores et Tubicinatores Varsovienses (zespół muzyczny)
* Dyrygent: Waldemar Kazanecki (orkiestra)
* Konsultacja muzyczna: Grażyna Niewińska
* Dźwięk: Józef Koprowicz
* Współpraca dźwiękowa: Bogdan Nowak, Józef Nosowicz, Zygmunt Nowak
* Montaż: Mirosława Garlicka
* Współpraca montażowa: Józef Bartczak, Zygmunt Zieliński
* Charakteryzacja: Irena Kosecka
* Charakteryzator II: Teodor Grymaszewski, Irena Czerwińska
* Współpraca charakteryzatorska: Alfreda Bączyk, Jadwiga Serwa
* Komentarz: Tomasz Domaniewski (autor narracji)
* Narrator: Piotr Fronczewski
* Konsultacja: Henryk Samsonowicz (historyczna)
* Ewolucje kaskaderskie: Czesław Magnowski (dubler Ryszarda Pietruskiego; nie występuje w czołówce), Józef Grzeszczak (nie występuje w czołówce)
* Kierownictwo produkcji: Konstanty Lewkowicz
* Kierownictwo produkcji II: Edward Szymański, Andrzej Albinowski, Janusz Szela
* Organizacja produkcji: Euzebia Rubaszewska-Koćwin, Elżbieta Pallasek, Stanisław Chwastek, Jerzy Fidler
* Produkcja: Studio Filmowe (d. Zespół Filmowy) Iluzjon
* Atelier: Wytwórnia Filmów Fabularnych (Łódź)
* Obsada aktorska: Leonard Pietraszak (pułkownik Krzysztof Dowgird), Ryszard Pietruski (Kacper Pilch, wachmistrz Dowgirda), Edmund Fetting (margrabia Karol von Ansbach; w odcinku 3 w rzeczywistości nie występuje, w odcinku 6 nie występuje w czołówce), Andrzej Antkowiak (nie występuje w czołówce; informacja o występie Antkowiaka w serialu pojawia się w "Słowniku Biograficznym Teatru Polskiego t. 2" choć najprawdopodobniej aktor nie wystąpił w serialu), Witold Dederko (więzień pruski; nie występuje w czołówce), Grażyna Długołęcka (nie występuje w czołówce), Zbigniew Geiger (poseł siedmiogrodzki; nie występuje w czołówce), Józef Grzeszczak (bandyta, rajtar; nie występuje w czołówce), Józef Kalita (chłop; nie występuje w czołówce), Zofia Kopacz (nie występuje w czołówce), Bogusław Linda (nie występuje w czołówce, halabardnik w Barbakanie), Czesław Magnowski (kilka ról, m.in. zbir Walerego, dragon, rajtor; nie występuje w czołówce), Irena Malkiewicz (dama dworu; nie występuje w czołówce), Marian Wojtczak (Józef; nie występuje w czołówce; informacja za "Słownikiem Biograficznym Teatru Polskiego T. 2")