Towarzysze broni' (La Grande Illusion), 1937, reż. Jean Renoir, lektor PL.avi

"Towarzysze broni" (La Grande Illusion), 1937, reż. Jean Renoir, wyst.: Jean Gabin, Dita Parlo, Pierre Fresnay, Erich von Stroheim i in. Film nominowany do Oskara 1938, nagroda 'Best Overall Artistic Contribution' Venice Film Festival 1937.

"Towarzyszy broni” uważa się za najwybitniejsze dzieło Renoira. U jego podstaw legł autentyzm. To film o wojnie, którą artysta sam przeżył, a punktem wyjścia dla budowy scenariusza były wspomnienia por. Pinsarda, jego pułkowego kolegi, który siedmiokrotnie uciekał z niemieckiego oflagu. Bohaterami filmu są francuscy jeńcy, przytłoczeni niewolą i pełną stagnacji atmosferą obozu, walczący o niezależność duchową i dążący do wolności w warunkach w sposób skrajny to uniemożliwiających. (Zygmunt Machwitz)

Film Renoira opowiada historię francuskich lotników wziętych do niewoli niemieckiej podczas I Wojny Światowej. Reżyser ukazuje względność różnic narodowych i społecznych, zadając pytania o solidarność, przyjaźń, sens wojny, patriotyzmu, granic, państw. Oto zestrzeleni francuscy lotnicy, reprezentujący różne klasy, trafiają do oficerskiego obozu jenieckiego. Tutaj spotykają się z niezwykle kurtuazyjnym przyjęciem, głównie ze względu na pochodzenie jednego z żołnierzy. Oto okazuje się, że wojna wcale nie znosi różnic klasowych, nie jest wstępem do społecznej rewolucji. Na pewnym etapie możliwa (a nawet konieczna) jest współpraca ludzi z różnych warstw, koniec końców jednak robotnik niemiecki prędzej dogada się z robotnikiem francuskim niż z niemieckim kapitalistą. „Towarzysze broni” to więc tytuł być może wcale nie taki bezsensowny, a raczej głęboko ironiczny – równie gorzki jak francuski oryginał („Wielkie złudzenie”). Solidarność, współpraca, przyjaźń – wszystko to jest możliwe, podobnie jak radość z narodowych triumfów, prawdziwe relacje można jednak – zdaniem Renoira – sprowadzić do hasła „wojna klasowa, nie narodowa”. I to taka solidarność prawdziwe łączy ludzi. (Kris)