Wokół Pacyfiku z Michael'em Palinem odc. 01.avi

W Długim Marszu uczestniczyło 90 tysięcy żołnierzy i 30 tysięcy cywilów. Siły komunistyczne przeszły przez jedenaście prowincji, przebywając 12 tysięcy kilometrów i w październiku 1935 dotarły do prowincji Shaanxi. W czasie stoczonych podczas Długiego Marszu walk ze ścigającymi je siłami Kuomintangu wojska komunistyczne straciły prawie 50% swojego stanu osobowego. Podczas Długiego Marszu, w styczniu 1935 w Zunyi wybrano nowe kierownictwo KPCh, na czele z Mao Zedongiem.Przegrupowanie chińskiej Armii Czerwonej, dowodzonej przez Mao Tse-Tunga. Otoczona przez Kuomintang, w latach 1934-35 przeszła 10 tys. km. W czasie odwrotu narodził się kult Mao.

Przyjęło się pisać o niepowodzeniu wyprawy hiszpańskiej Armady jako triumfie małego, choć obeznanego z morzem narodu nad potężnym światowym imperium. Podkreśla się także wagę odniesionego przez Anglików zwycięstwa. Uważane jest bowiem za początek elżbietańskiego złotego wieku odkryć geograficznych, morskiej potęgi i zamorskiej kolonizacji. Porażka Hiszpanów umocniła reformację protestancką w Anglii, nadała temu krajowi status głównej siły na morzach i nadkruszyła bastion Światowej potęgi Hiszpanii.

25 czerwca 1876 roku przed godziną 18 na zboczu wzgórza w południowej Montanie poległo 210 żołnierzy z Siódmego Regimentu Kawalerii Armii Stanów Zjednoczonych. Zginął też ich dowódca, podpułkownik George Armstrong Custer. Sześć i pół kilometra dalej w górę rzeki leżało ponad czterystu kolejnych żołnierzy, również martwych. Wszyscy zginęli z rąk Siuksów i Czejenów podczas bitwy nad rzeką Little Big Horn. Indianie nazwali ją bitwą "tłustej trawy". Bitwa nad Little Big Horn od strony taktycznej zakończyła się zwycięstwem plemion zamieszkujących Wielkie Równiny Ameryki Północnej, ale pod względem strategicznym przyniosła im klęskę. Dla Amerykanów "ostatnia bitwa Custera" była podręcznikową porażką.

Bitwa pod Gettysburgiem była punktem zwrotnym w historii wojny secesyjnej. Po niej nadzieje konfederatów na utworzenie osobnego państwa osłabły. Szanse na zwycięstwo i interwencję państw europejskich były bowiem coraz mniejsze. Jednak z początku Południe nie dostrzegało kluczowego znaczenia tego starcia. Północ zaś ostro krytykowała Meade'a, że pozwolił wycofać się Armii Północnej Wirginii, nie rozbijając jej całkowicie. Bitwy nie dało się uniknąć, ale to, że doszło do niej w taki, a nie inny sposób i akurat w tym miejscu, było wynikiem serii zbiegów okoliczności. Po przegranych bitwach pod Fredericksburgiem i Chancellorsville armia Unii miała bardzo niskie morale. W roku 1862, po bitwie nad strumieniem Antietam, północna kampania generała Lee się zatrzymałą. Jednak Lee nie porzucił myśli o wkroczeniu na terytorium Unii. Zachował także przekonanie, że gdyby udało mu się przenieść wojnę na Północ, prowojenne nastawienie Jankesów znacznie by osłabło.

Podczas gdy ciągłe, wyniszczające konflikty stały się nieomal codziennością w stosunkach międzynarodowych, zwłaszcza w Europie i na Bliskim Wschodzie, na obrzeżach pustyni Gobi na północ od Chin rosła nowa potęga. Było to sprawne państwo Mongołów - ludu, który jak dotąd dawał o sobie znać tylko okazjonalnie, lecz który miał zdominować XIII stulecie i rządzić przeznaczeniem licznych ludów Azji i Europy. W roku 1206 zwołano zgromadzenie wodzów plemion mongolskich, które okrzyknęło Temudżyna z klanu Bordżigin najwyższym chanem, władcą wszystkich Mongołów. Wówczas przyjął on tytuł Czyngis-chana, czyli władcy ponad władcami. Wojownicy nowego państwa mongolskiego już wkrótce będą przemierzać tysiące kilometrów przez Azję i Europę. Staną się przyczyną okrutnych klęsk wielu narodów, z Rusią włącznie, które znajdą się na drodze nie dającej się powstrzymać wojskowej potęgi Mongołów.