BIOGRAFICZNY/DRAMAT
WIELKA BRYTANIA/1986r.
-Lektor PL-
Rzym, rok 1590. Siedemnastoletni Caravaggio sprzedaje na ulicach swoje płótna i ciało. Chory, trafia do szpitala, gdzie wizytę składa mu kardynał del Monte, oferując artyście dach nad głową. Pod opieką kardynała Caravaggio kontynuuje naukę i wkrótce tworzy na zlecenie wielkie dzieła. W jego życiu pojawia się Ranuccio Tomassoni, który pozuje mu do obrazu. Caravaggio uwiecznia na płótnie także prostytutkę Lenę, kochankę Ranuccia (Tilda Swinton). Tych troje zaczynają łączyć zażyłe stosunki.
"Caravaggio" to estetyczna uczta. Niemal w każdym kadrze odnajdujemy odwołania do słynnych dzieł malarstwa europejskiego - przede wszystkim do obrazów samego Caravaggia, ale także do Davida czy Donatella oraz de La Toura, Zurbarana i Velasqueza - malarzy, pozostających pod wpływem rzymskiego artysty.
Pełnometrażowy debiut Dereka Jarmana, "enfant terrible" postmodernistycznego kina, późniejszego twórcy jednej z najbardziej radykalnych propozycji w historii filmu, obrazu "Blue". Za "Caravaggia" niepokorny brytyjski filmowiec otrzymał Srebrnego Niedźwiedzia na festiwalu w Berlinie. Jarman - reżyser i esteta - stworzył tu portret malarza, o którym mówi się, że był kimś w rodzaju punka przełomu XVI i XVII wieku. Caravaggio zyskał sławę nie tylko dzięki wywrotowemu, zrywającemu z tradycją malarstwu, ale również za sprawą awanturniczego stylu życia. Obrazy artysty szokowały jego współczesnych. Przedstawiał w nich pospolitych rzezimieszków z brudnymi stopami jako świętych i uliczne dziwki jako Madonny. Był też wynalazcą chiaroscuro, punktowego, dziś powiedzielibyśmy "filmowego" światła, które niczym reflektor dramatycznie wydobywa z mroku wybrane postaci. Podczas kręcenia "Caravaggia" Jarman lubił powtarzać, że "każdy włoski operator ma swoje korzenie w malarstwie Caravaggia".
"Caravaggio" to jednak nie tylko medytacja o malarstwie i tworzącym je artyście. Derek Jarman nakręcił film oparty na faktach, lecz jednocześnie niezwykle osobisty i subiektywny. Obok XVI-wiecznych kostiumów czy wnętrz, pojawiają się w "Caravaggiu" elementy i rekwizyty zupełnie współczesne. W historycznej scenerii dostrzegamy przedmioty z XX wieku: kalkulator w ręku skorumpowanego, rzymskiego urzędnika, maszynę do pisania, motocykl, papierosy. Czasem odwołania do współczesności są subtelniejsze - w tle słychać akordeon, jazzową kapelę czy fragmenty wiadomości telewizyjnych. Biografia Caravaggia umieszczona jest przez Jarmana niejako poza czasem i historią - reżyser zmienia opowieść kostiumową w uniwersalny dramat artysty, który mógłby rozgrywać się w każdej epoce.
Jarman i Caravaggio - ze spotkania tych dwóch niezwykłych artystów narodził się wspaniały film o amoralnym, buntowniczym malarzu, który równie chętnie sięgał po nóż co po pędzel, a w życiu, tak jak w sztuce, lubił igrać ze śmiercią i perwersyjnym pięknem.
Film otrzymał nagrodę na Istanbul International Film Festival 1987, nominację do Złotego Niedżwiedzia i 2 nagrody na Berlin International Film Festival 1986.