06_ ...- studium tyranii.mp3

Druga wojna światowa to najkrwawszy konflikt zbrojny w dziejach ludzkości. Odpowiedzialnym za jej wybuch był jeden człowiek - Adolf Hitler. Zbrodniarz na masową skalę, twórca systemu, który zniewolił wiele milionów dusz i umysłów ludzkich, przede wszystkim jednak władca absolutny potężnego państwa europejskiego. Jakie zdolności i cechy charakteru umożliwiły mu objęcie najwyższego stanowiska w Niemczech, a następnie podbój Europy na skalę niespotykaną od czasów Napoleona? Chcąc poznać odpowiedzi na te pytania wziąłem w swoje ręce siedmiuset stronicowe dzieło Alana Bullocka " Hitler. Studium tyranii".

Istotny wpływ na przyszłe losy człowieka ma dzieciństwo, warunki w jakich kształtuje się osobowość. Poznanie tego okresu pozwala nam zrozumieć późniejsze zachowanie jednostki. Na studiach wpadły mi w ręce materiały analizujące Hitlera poprzez właśnie jego dzieciństwo. Z tym większą ciekawością zacząłem czytać pierwszą cześć książki, licząc na dodatkowe wiadomości z najmłodszych lat życia przyszłego dyktatora. Interesujący jest fragment opisujący czas spędzony przez młodego Adolfa w przytułku dla bezdomnych. Żył jak nędzarz, a najbliższe otoczenie uważało go za najdziwniejszego pensjonariusza tego przybytku rozpaczy. Początkowo Hitler miał przyjaciół, jednakże jego konfliktowy charakter, antysemityzm i nienawiść bijąca z wyrażanych poglądów, odstraszała nowe znajomości, a stare kończyły się.

Momentem przełomowym dla niego była niewątpliwie pierwsza wojna światowa. Skończył życie nędzarza i zaciągnął się do wojska. Niestety okres ten jest słabo udokumentowany. Nie wiadomo dokładnie za co otrzymał wysokie niemieckie odznaczenia. Skąpe informacje pozwalają jedynie snuć domysły. Z niecierpliwością czekałem na pierwsze strony opisujące początki kariery politycznej Fuhrera. Jest to najciekawsza część książki, ukazująca geniusz polityczny Hitlera i zdolności, których mógłby pozazdrościć mu nawet Piotr Tymochowicz. Mnóstwo w niej interesujących cytatów, relacji z poufnych rozmów politycznych i osobistych przemyśleń największego zbrodniarza w historii świata; "Tak wiele przypisywano charyzmatycznej naturze wodzostwa Hitlera, że łatwo przy tym przeoczyć w nim polityka cynicznego i wnikliwego. Ta mieszanina wyrachowania i fanatyzmu, w której trudno dostrzec, gdzie jedno się kończy, a drugie zaczyna, jest szczególnie charakterystyczna dla jego osobowości. Przecenianie lub niedocenianie jednego z tych czynników dałoby wypaczony obraz". Główny bohater bez wykształcenia, znajomości w sferach wyższych i jakby powiedział Piotr Ikonowicz - "bez niczego", w zawrotnym tempie nadrabia przepaść dzielącą zwykłego obywatela od urzędu kanclerza. Hitler nie uznawał kompromisu, więc by przekonać do swojego stanowiska oponentów politycznych zastraszał ich, używając bojówek SA. Autor trafnie nazywa te działanie gangsterstwem politycznym.

Niestety ówczesna niemiecka ekipa rządząca nie doceniała "małego kaprala", a jego konkurenci polityczni byli postaciami zbyt małego formatu, by stawić jakiś znaczący opór. Eliminowani jeden po drugim, fizycznie czy też politycznie, ustępowali miejsca dla przyszłego tyrana i jego "elity". Rzadko też można było w szeregach współpracowników Wodza znaleźć ludzi kompetentnych. Wystarczyło, że byli wierni i posłuszni. Po lekturze książki czytelnik zrozumie pewne mechanizmy sterujące społeczeństwami i które z taką bezwzględnością wykorzystywał Hitler; "Możliwość percepcji mas są bardzo ograniczone, a ich zdolność rozumienia - słaba. Z drugiej strony masy szybko zapominają. Każda skuteczna propaganda powinna zatem ograniczać się do paru rzeczy niezbędnych i musi być wyrażona w kilku stereotypowych frazesach" i dalej: " Tylko ciągłe powtarzania doprowadzi w końcu do wbicia jakiejś idei w pamięć tłumu." Adolf Hitler konsekwentnie dążył do zdobycia władzy drogą demokratyczną, obiecując stworzenie nowego państwa od podstaw. Następnie, wykorzystując dostępne mu prawo i większość w Reichstagu, objął pełnię rządów.

Książka Alana Bullocka " Hitler. Studium tyranii" jest znakomicie napisaną biografią Adolfa Hitlera, wydaną po raz pierwszy w 1952 roku. Do dzisiaj kolejne wydania trafiają do rąk czytelników w prawie niezmienionej formie. Nie zdziwiłbym się, gdyby dzieło brytyjskiego historyka było obowiązkowym podręcznikiem na zajęciach z marketingu politycznego.

Adrian Grobelny