Był i jest nauczycielem i doktorem Kościoła. Był on kapłanem i zakonnikiem z zakonu Karmelitów bosych. Jako jeden z najwybitniejszych mistyków miał on wgląd w tajemnice natury i duszę człowieka i głębokie zrozumienie wszystkich aspektów wewnętrznej struktury natury ludzkiej, zmysłowości cielesnej i duchowej.
W dziełach swoich św. Jan naucza czytelnika rozumienia własnej natury, bez którego bardzo trudno jest zrozumieć biblijne powołanie do uświęcenia i do narodzenia z Ducha.
Naucza on jak uwolnić się od natury cielesnej i od grzechu.
Owo narodzenie z Ducha św. Jan dzieli na trzy drogi: drogę oczyszczającą, drogę oświecającą i drogę jednoczącą. Właśnie droga oczyszczająca jest procesem zapierania się samego siebie, czyli uwalniania się od swej natury cielesnej i od spraw doczesnych, aby móc wejść na drogę oświecającą. Droga oświecająca jest to stan wyciszonej duszy i mogącej otrzymywać od Boga oświecenie, czyli mądrość konieczną do zrozumienia woli Bożej, aby być w stanie wytrwać w samozaparciu. Droga oświecająca otwiera duszę nie tylko na mądrość Bożą, ale co jeszcze ważniejsze, na przyjęcie woli Bożej jako zasady życia. Na tej drodze oświecającej bowiem, sam Duch Święty nawiedza duszę i w niej gości, a dusza rozumiejąc już wiele rzeczy wie że żyje już tylko dla Boga, ma z Nim wspólne zdanie pod wszystkimi względami i jest poprzez to gotowa na zjednoczenie. Tym zjednoczeniem duszy z Bogiem jest zjednoczenie woli z wolą Bożą.
W listach apostolskich są dwa rodzaje wskazówek, dla ludzi cielesnych i dla duchowych. Jednak przeciętnemu człowiekowi trudno jest rozsądzić i zrozumieć co do kogo się tyczy. Tak więc dochodzi do błędnych interpretacji, skrajnych praktyk tolerancji lub też do przesadnych praktyk ascetycznych.
Co bowiem dobre jest dla osób uduchowionych to może okazać się szkodliwe dla osób cielesnych - i odwrotnie.
W dziełach swoich św. Jan tłumaczy na czym polega uduchowienie i jak je osiągnąć, co to jest życie ascetyczne i jak je praktykować, aby nie popaść w sidła pychy religijnej, która jest największym atakiem szatańskim wobec ludzi szukających zbawienia.
Ludzi szukających zbawienia, których szatan nie mógł utrzymać w jawnym grzechu, atakuje on w sferze życia religijnego. Fałszuje on przede wszystkim zrozumienie Ewangelii, posługuje się fałszywymi naukami i interpretacjami, aby kusić do pychy religijnej fałszując prawdziwe uświęcenie.
Św. Jan od Krzyża szczegółowo naucza o wszystkich tych podstępach szatańskich i przed wszelkim fałszem ostrzega. Dlatego zyskał sobie tytuł Doktora Kościoła.

http://www.geocities.com/zbawienie_i_wiara/sw.Jan_od_krzyza.html

Współczesnego człowieka, udręczonego pytaniem o sens życia, czasem obojętnego na nauczanie Kościoła, sceptycznego, być może, wobec pośredniczących form Bożego objawienia, św. Jan od Krzyża zaprasza do uczciwego poszukiwania, które doprowadzi go do samego źródła objawienia, którym jest Chrystus, Słowo i Dar Ojca. Namawia go, aby porzucił to wszystko, co mogłoby być przeszkodą dla wiary i stawia przed Chrystusem.