Vivien Light

Vivien Leigh, właściwie Vivian Mary Hartley (ur. 5 listopada 1913 w Dardżyling, Indie, zm. 7 lipca 1967 w Londynie) − brytyjska aktorka filmowa i teatralna. Laureatka dwóch Oscarów. Znana między innymi z roli amerykańskiej bohaterki Scarlett O'Hary w filmie Przeminęło z wiatrem.Wczesne dzieciństwo [edytuj]
Na świat przyszła jako Vivian Mary Hartley w dniu 5 listopada 1913 roku w miejscowości Dardżyling leżącej na terytorium należącym do brytyjskiej kolonii w Indiach, jako jedyne dziecko Ernesta i Gertrudy Hartley. Była spokojnym, grzecznym dzieckiem. W wieku 3 lat po raz pierwszy wystąpiła publicznie. Miała wtedy zaśpiewać jakąś piosenkę, jednak ostatecznie stwierdziła, że woli recytować. Od wczesnego dzieciństwa wykazywała zdolności aktorskie i predyspozycje do wykonywania tego zawodu. Tuż po zakończeniu I Wojny światowej, czyli w roku 1918 mała Vivien wraz z rodzicami po raz pierwszy odwiedziła swoją ojczyznę. Ponieważ Ernest i jego żona byli głęboko wierzący, od razu po przyjeździe do Anglii postanowili, że poślą swoją sześcioletnią wówczas córkę do przyklasztornej szkoły prowadzonej przez zakonnice.
Pobyt w przyklasztornej szkole [edytuj]
Jako najmłodsza uczennica, Vivien na pocieszenie dostała kotka od zakonnic, które tylko ze względu na jej wiek postawiły odstąpić od surowych reguł panujących w szkole. Vivien szybko zaprzyjaźniła się z o 2,5 roku starszą Maureen O'Sullivan (aktorka Mia Farrow jest jej córką), która tak jak ona kochała teatr. Obie dziewczynki występowały w wystawianych w klasztornym teatrze sztukach. W plebiscycie na najładniejszą uczennicę, Vivien zdobyła pierwsze miejsce; Maureen była tuż za nią. Mimo tego O'Sullivan nie żywiła do niej urazy.
Rodzice po półrocznej rozłące zabrali swoją jedynaczkę do teatru. Dla Vivien był to najlepszy prezent, jaki mogła sobie wymarzyć. Po obejrzanym przedstawieniu utwierdziła się jeszcze bardziej w przekonaniu, że chce grać - odkryła swoje powołanie. Po powrocie do klasztoru, spytana, kim chce być w przyszłości, odpowiadała, że zostanie wspaniałą aktorką. Nie powiedziała, że chciałaby, ale że zostanie i to nie zwykłą aktorką, jakich wiele, lecz wspaniałą, wielką, jedną z najwybitniejszych, jeśli nie najwybitniejszą. Kilka lat wcześniej inna dziewczyna z Europy myślała tak samo. Greta Gustaffson ze Szwecji, też postanowiła, że będzie aktorką największą, najwspanialszą. Co prawda ona nikomu nie zdradziła swoich planów, jednak jej marzenie się spełniło. Jako Greta Garbo – biały płomień Szwecji, zawładnęła całym Hollywood. Była największą z gwiazd na całym nieboskłonie fabryki snów. Więc jeśli Grecie się udało, dlaczego nie miałoby się udać i jej. Vivien zmieniła swoją szkołę na kilka innych w różnych krajach. Dzięki tym wojażom stała się prawdziwą damą, co więcej, ujawniła wielkie zdolności lingwistyczne.
Vivien Leigh i Laurence Olivier w 1948 roku
Efektem jej kilkuletniej nauki była biegła znajomość języka niemieckiego, francuskiego, włoskiego i rosyjskiego. Właśnie dzięki tym umiejętnościom mogła w przyszłości dubbingować własne filmy. Kiedyś jedna z jej nauczycielek powiedziała jej, że jeśli będzie się starać, w przyszłości na pewno stanie się cenioną aktorką. Od tego momentu Vivien zaczęła realizować swoje marzenia o scenie z jeszcze większą determinacją niż dotychczas, zaczęła bardziej nad sobą pracować.
Pierwsze małżeństwo [edytuj]
Gdy miała osiemnaście lat poznała trzydziestoletniego prawnika Herberta Leigh Holmana, którego wkrótce potem poślubiła. Co ciekawe, Herbert był zaręczony przed poznaniem Vivien z inną kobietą, planowali nawet małżeństwo, jednak przyszła gwiazda tak rozkochała go w sobie, że porzucił on dla niej swoją narzeczoną i dnia 20 grudnia 1932 roku poślubił Vivien. Po ślubie dochodziło między nimi do kłótni. Herbert nie wiedział wcześniej, że jego żona wiąże swoją przyszłość z niestabilnym zawodem aktorki. Nie zakazał jej jednak studiowania na Royal Academy of Arts w Londynie. Pod koniec zimy 1933 roku Vivien dowiedziała się, że zostanie mamą. Na deskach teatru występowała do czerwca. Dnia 12 października 1934 roku urodziła pierwsze i jedyne dziecko - córkę Suzanne. Leigh nie dorosła wtedy jednak jeszcze do roli matki. Ona sama potrzebowała wtedy opiekuna. Po pewnym czasie Vivien udało się wrócić do ukochanego teatru. Jednocześnie poznała Johna Gliddona, który postanowił zająć się jej karierą. Vivien zaczęła pracę modelki (w 1934 roku jej zdjęcia pojawiły się magazynie " Vogue"), ponadto zadebiutowała w filmie. Właśnie zdjęcia opublikowane w „Vogue” przyczyniły się pośrednio do tego, że przyznano jej rolę Scarlett. Miała w tym prestiżowym magazynie o modzie sesję zdjęciową, w której ucharakteryzowana była na kobietę południa z czasów secesji. Vivien zagrała drobną rolę w "The Village Squire". Potem, w roku 1935, były jeszcze dwa filmy, ale przełom nadszedł właśnie na deskach teatru. Ponieważ była mało doświadczona, ale niezwykle piękna, dostała rolę w "The Mask of Virtue". Jej występ oczarował publiczność i krytykę. Wróżono jej karierę. Na drugi dzień jej twarz trafiła na pierwsze strony gazet. Angielski producent filmowy i reżyser węgierskiego pochodzenia, Alexander Korda, zwrócił na nią uwagę i tym samym podpisał z nią kontrakt filmowy, który dawał jej także możliwość pozostania w teatrze. Vivien zmieniła także literę "a" w swoim imieniu na "e" i jako pseudonim artystyczny upatrzyła sobie imię męża. Tak narodziła się Vivien Leigh. Związek aktorki chylił się ku końcowi.
Laurence Olivier
Vivien Leigh w filmie Wyspa w płomieniach
Teatr był chyba ukochanym ale i najszczęśliwszym miejscem na ziemi dla Vivien Leigh. To właśnie tam spotkała miłość swojego życia – aktora Laurence Oliviera. Po raz pierwszy zobaczyła go na scenie w przedstawieniu "Romeo i Julia". Vivien zakochała się w nim od pierwszego wejrzenia. Po spektaklu, w którym Olivier grał główna rolę szekspirowskiego Romea, za kulisy przyszła Leigh. Chciała ona pogratulować mu znakomitej roli. Nie musiała się przedstawiać ponieważ on znał jej imię. Miał wówczas dwadzieścia osiem lat, a ona dwadzieścia dwa. Uchodził już za gwiazdę teatru brytyjskiego. Był to rok 1935. Narodziła się wtedy najsłynniejsza i najpiękniejsza historia miłosna Złotego Wieku Hollywood. Zakochali się w sobie z wzajemnością. Jedyną przeszkodą która stała na drodze ich ku szczęściu było to, iż ani Vivien ani Larry (tak mówili do siebie) nie byli stanu wolnego. Ona miała męża i córkę, on żonę, także aktorkę, partnerkę ze sceny Jill Esmond, która była akurat w ciąży. Kiedy Olivier spędzał wakacje z żoną na Capri dołączyła do nich Vivien. Przyjechała tam z przyjacielem Laurence Oliviera. Po powrocie Larry zaczął udzielać jej lekcji aktorstwa. Ani Leigh, ani Jill nie domyślali się, że między tymi dwojga płonie ogień miłości. W 1937 Vivien w końcu doczekała się kolejnych ról filmowych. Wystąpiła u boku Conrada Veidta w filmie "Dark Journey". Stworzyła także duet z Rexem Harrisonem w "Burzy w szklance wody". Kolejnym jej filmem była "Wyspa w płomieniach", gdzie po raz pierwszy zagrała wspólnie z Larrym. Ich romans już kwitł. Niebawem Olivier opuścił Jill, a Vivien swojego męża. Zamieszkali razem jednak nie w Londynie lecz w Danii, gdzie na dziedzińcu zamku Kronogorg grali w „Hamlecie”. On rolę tytułową, ona Ofelię. Na planie swojego nowego filmu „Jankes w Oxfordzie" spotkała Maureen O'Sullivan, przyjaciółkę z klasztoru. Ta tworzyła udany związek z Johnem Farrow. Vivien cieszyła się nie tylko swoim szczęściem, ale także Maureen.
Przeminęło z wiatrem
W filmie Przeminęło z wiatrem
Gdy Vivien grała w "Przeminęło z wiatrem" Laurence skupił się w tym czasie na filmie "Wichrowe Wzgórza". Grał tam oczywiście główna rolę Heathcliffa. Chciał, aby wystąpiła też Vivien jako główna bohaterka, Cathy. Ponieważ jednak Vivien nie cieszyła się taką popularnością, jak jej partner, Wyler, reżyser filmu zaproponował jej drugoplanową rolę Isabelli. Vivien, która nigdy nie zadowalała się "okruchami ze stołu", odmówiła. Wyler miał jej powiedzieć, że nigdy nie dostanie lepszej roli na debiut w Hollywood. Vivien jednak czuła, że to ona ma rację i wybrała własne rozwiązanie. Podczas wypadu na narty Vivien niefortunnie upadła i złamała nogę. Gips na jakiś czas unieruchomił ją. Wtedy sięgnęła po bijącą wówczas rekordy popularności książkę „Przeminęło z wiatrem” autorstwa Margaret Mitchell. Po przeczytaniu bestsellera stwierdziła, że postać Scarlett O'Hary - głównej bohaterki dzieła jest napisana wprost dla niej. Tajemnicą nie był fakt, iż producent adaptacji filmowej, która akurat miała wtedy zostać nakręcona rozpaczliwie poszukiwał aktorki, która zagrałaby rolę niepokornej Scarlett. Olivier wyruszył wówczas do Ameryki. Miał tam grać w filmie. Vivien pojechała razem z nim. Nie była ona początkowo faworytka do tej roli. Była ona zupełnie nieznana w USA, a o tę rolę ubiegały się wszystkie aktorki Hollywood m.in. Katharine Hepburn (później serdeczna przyjaciółka Vivien), Bette Davis, Joan Crawford, Jean Harlow, Carole Lombard (żona Clarka Gable, odtwórcy roli Retta Buttlera), Claudette Colbert. Swoje sprawy za oceanem powierzyła Myronowi Selznickowi, bratu Davida, producenta "Przeminęło z wiatrem”. Gdy kręcono sceny dotyczące pożaru Atlanty Vivien, ubrała się w suknię przypominającą te z czasów secesji. Zrobiła to celowo. Wszyscy tak zafascynowali się jej urodą i talentem, że powierzono jej to rolę. Wcześniej musiała jednak zaświadczyć, że swój związek z Olivierem będzie trzymać w tajemnicy. W konserwatywnym Hollywood obowiązywał kodeks moralności. Leigh grała u boku takich sław jak Clark Gable czy Olivia de Havilland (z obydwiema gwiazdami Vivien prawie do razu znalazła wspólny język). Film okazał się niebywałym sukcesem. Otrzymał 8 Oscarów, w tym jeden dla Vivien w kategorii najlepsza aktorka pierwszoplanowa w roku 1940. Pokonała w walce o nagrodę tak wspaniałe aktorki jak Greta Garbo, Bette Davis i Greer Garson. Nagrodę wręczył jej Spencer Tracy. Był to najsłynniejszy film z jej udziałem. Dla wielu widzów na zawsze pozostała już uśmiechniętą, zielonooką Scarlett.
Dalsza kariera [edytuj]


W filmie Pożegnalny walc
Nie znosiła jednak Hollywood i nie chciała być elementem tego świata. Dlatego przyjmowała role bardzo wybiórczo. Po "Pożegnalnym walcu" zagrała w filmie Alexandra Kordy, gdzie wreszcie mogła zagrać główne role z Olivierem. "Lady Hamilton" odniosła umiarkowany sukces. Vivien poświęciła się teatrowi. Na plan wróciła w ekranizacji sztuki George'a Bernarda Shawa "Cezar i Kleopatra". Partnerował jej Claude Rains. Na planie zdarzyło się jednak nieszczęście. Reżyser Gabriel Pascal, nie był zadowolony ze sceny, w której Vivien bije niewolnika, dlatego kazał nakręcić ją ponownie. W czasie realizacji poślizgnęła się i upadła. Była w ciąży. I chociaż nie stwierdzono żadnych złamań, poroniła. Nie mogła tego przebaczyć Pascalowi. W 1948 zagrała jednak w ekranizacji "Anny Kareniny". Właśnie wtedy w wieku 35 lat otrzymała rolę, o której marzy każda aktorka. W postaci tragicznej rosyjskiej heroiny z powieści Lwa Tołstoja ukazała macierzyńską miłość, w której odbijało się jej przywiązanie do syna Larry'ego z pierwszego małżeństwa z Jill Tarquina, który swoje niecodzienne imię zawdzięcza fascynacji rodziców mitologią Etrusków. Niebawem wpadła jej w ręce sztuka Tennessee Williamsa "Tramwaj zwany pożądaniem". Vivien z wielką determinacją, niczym jak przed 10 laty o rolę Scarlett O'Hary, walczyła, by zagrać Blanche Dubois. Vivien i Marlon Brando stali się ulubieńcami prasy. Dziennikarzy ciekawiło, jakie relacje są między dwojgiem tak różnych postaci. Oboje jednak potrafili się dogadać. Marlon bardzo cenił talent Vivien i był dla niej pełen szacunku, gdyż widział, jak z trudem pokonuje chorobę i daje z siebie wszystko, by zagrać jak najlepiej mimo kłopotów ze zdrowiem. Ponadto oboje łączyła pogarda dla Hollywoodu. Rola Blanche okazała się dla Vivien destruktywna. Skomplikowana osobowość i choroba Blanche oraz sposób, w jaki Vivien w nią się zagłębiła, pogorszyły jej stan psychiczny. Mimo że rola ta przyniosła jej drugiego Oscara w 1952 roku, przekreśliła szansę na powrót do zdrowia.
Złota para Anglii
Leigh w filmie Tramwaj zwany pożądaniem
W 1940 roku obydwoje uzyskali rozwody ze swoimi wcześniejszymi partnerami i nic już nie stało na przeszkodzie, aby wzięli ślub. Ich świadkiem była sama Katharine Hepburn. Ceremonia odbyła się dnia 31 sierpnia 1940 roku. Już jako małżeństwo przygotowali razem spektakl szekspirowskiego dramatu "Romeo i Julia". Oczekiwali sukcesu. W końcu kilka lat wcześniej poznali się właśnie podczas spektaklu opartego na tym samym dziele. Sukces jednak nie nastąpił. Vivien zaczęła wtedy zdradzać oznaki rozstroju nerwowego. Przyczyniło się do niego poronienie na planie filmu „Cezar i Kleopatra”, a także niezbyt dobre recenzje za to dzieło, które zebrała. Zaczęła gromadzić obsesyjnie białe rękawiczki. Robiła to, dlatego, gdyż uważała, że ma za duże, brzydkie dłonie. W końcu jednak zaniechała tego, gdy kiedyś ktoś zwrócił jej uwagę i powiedział, że wygląda to nieelegancko. Spała zaledwie kilka godzin na dobę. Coraz bardziej uzależniała się od męża psychicznie. Ponadto podziwiała go jako aktora. Złota para robiła wrażenie szczęśliwych, jednak w rzeczywistości żar miłości, łączącej ich niegdyś ledwo się tlił. Vivien miała coraz więcej ataków histerii. Tuż po wojnie zamieszkali pod Londynem w domostwie Notley Abbey. Leigh podupadła na zdrowiu, zaczęła chorować na gruźlicę. Wkrótce potem Olivier otrzymał tytuł szlachecki z rąk brytyjskiej królowej za swe artystyczne zasługi. Zaczęli się od siebie coraz bardziej oddalać. Larry twierdził, że najlepszym lekarstwem na dolegliwości Vivien będzie praca. Pisał dla niej przedstawienia oparte o treść szekspirowskich dramatów, razem zagrali w filmie „Książę i aktoreczka”. Jednak to nie Vivien powierzono główną rolę, tylko Marilyn Monroe, nowej supergwieździe Hollywood. Leigh ciągle przechodziła ostre ataki maniakalnej depresji. Gwoździem do trumny okazało się kolejne poronienie. W 1956 roku w wieku 42 lat Vivien spodziewała się dziecka, jednak straciła je. Miał to być chłopiec. Zaczęła intensywnie pić i palić. Laurence Olivier niebawem, po 20 latach małżeństwa opuścił Vivien dla młodszej od niego o 22 lat aktorki Joan Plowright. Miał z nią troje dzieci. Odejście Oliviera było dla Vivien ogromnym ciosem. Nie przestała go zresztą kochać do końca życia. On podobno też kochał do końca swych dni Vivien. Tak twierdziły przynajmniej dzieci z jego małżeństwa z Joan. Dała mu rozwód, nie chcąc stać na drodze jego planom małżeńskim. W 1960 roku ich małżeństwo przeszło do historii, a Vivien wzięła na siebie winę za jego rozpad.
Dalsze losy [edytuj]


Vivien Leigh w 1958 roku
Pocieszeniem okazał się być kochający ją od lat skrycie Jack Merivale, młodszy od niej o 3 lata. Pokochał ją, kiedy poznali się w 1940 roku przy pracy nad "Romeo i Julią", którą to sztukę Vivien i Olivier wystawiali w USA z kiepskim powodzeniem. Wkrótce Jack i Vivien zamieszkali razem. Vivien odnalazła także pociechę w ramionach córki Suzanne i jej dzieci. Czerpała z życia i cieszyła się ze swoich wnucząt. Zbliżyła się także do pierwszego męża. W latach 60. pojawiła się na ekranie tylko dwukrotnie. Najpierw w ekranizacji jedynej powieści Tennessee Williamsa, grając tytułową rolę w "Rzymskiej wiośnie pani Stone". Ponadto, dwa lata przed śmiercią, wzięła udział w produkcji "Statku szaleńców", tworząc ostatnią, wybitną rolę u boku Simone Signoret i Lee Marvina. O ile choroba psychiczna była dla Vivien prawdziwym ciężarem, teraz na jej drodze ku stabilizacji stanęła kolejna dolegliwość-gruźlica. Odkryta wiele lat wcześniej, dotychczas nie wydawała się być tak wielkim zagrożeniem. Przez te wszystkie lata Vivien ignorowała jednak ostrzeżenia lekarzy-nie rzuciła palenia, mając świadomość, jak bardzo jest ono szkodliwe. Jej stan pogorszył się w maju 1967 roku. Do końca martwiła się o swojego przyjaciela, umierającego Spencera Tracy. Pamiętała jak wręczał jej pierwszego Oscara w karierze. Sama zgasła niewiele czasu po nim. Vivien Leigh zmarła na gruźlicę 7 lipca 1967 roku w Londynie. Podobno, gdy Merivale zadzwonił do Oliviera i powiadomił go o śmierci Vivien ten przyjechał od razu. Na szafce nocnej aktorki stało zdjęcie Larry'ego jeszcze z czasów, gdy byli małżeństwem. Aktor załamał się. Wtedy to dzieci aktora stwierdziły że ich ojciec i tak do końca kochał Vivien. Prochy aktorki rozrzucono ponad stawem młyńskim w jej posiadłości Tickerage Mill w Blackboys w hrabstwie Sussex.
Ciekawostki [edytuj]



Leigh i Oliver w hotelu w 1948 roku
Miała 162 cm wzrostu
Amerykański Instytut Filmowy uznał ją za 16. wśród 50 największych legend kina.
Wraz z Clarkiem Gable pojawiła się na znaczku pocztowym wydanym w roku 1990 w hołdzie klasykom kina.
Była pierwszą osobą nie-amerykańskiego pochodzenia, która otrzymała Oscara za najlepszą rolę kobiecą (Przeminęło z wiatrem).
Ma swoją gwiazdę na Walk of Fame przy 6773 Hollywood Blvd.
Vivien spędziła na planie Przeminęło z wiatrem 125 dni, za co otrzymała 25 tysięcy dolarów, podczas gdy Clark Gable na planie był tylko 72 dni, otrzymał aż 120 tysięcy dolarów.
Filmografia [edytuj]

Filmy fabularne
1965: Statek szaleńców (Ship of Fools) jako Mary Treadwell
1961: Rzymska wiosna Pani Stone (The Roman Spring of Mrs. Stone) jako Karen Stone
1955: The Deep Blue Sea jako Hester Collyer
1951: Tramwaj zwany pożądaniem (A Streetcar Named Desire) jako Blanche DuBois
1948: Anna Karenina jako Anna Karenina
1945: Cezar i Kleopatra (Caesar and Cleopatra) jako Kleopatra
1941: Lady Hamilton (That Hamilton Woman) jako Emma Lady Hamilton
1940: Pożegnalny walc (Waterloo Bridge) jako Myra Lester
1940: 21 dni (21 Days) jako Wanda
1939: Przeminęło z wiatrem (Gone with the Wind) jako Scarlett O'Hara
1938: Zaułek Św. Marcina (Sidewalks of London) jako Libby
1938: Jankes w Oksfordzie (A Yank at Oxford) jako Elsa Craddock
1937: Burza w szklance wody (Storm in a Teacup) jako Victoria 'Vickie' Gow
1937: Dark Journey jako Madeleine Godard
1937: Wyspa w płomieniach (Fire over England) jako Cynthia
1935: The Village Squire jako Rose Venables
1935: Gentlemen's Agreement jako Phil Stanley
1935: Things Are Looking Up jako Uczennica
1935: Look Up and Laugh jako Marjorie Belfer
Seriale telewizyjne
1959: ITV Play of the Week jako Sabina
Role teatralne [edytuj]

1934: Murder In Mayfair
1935: The Green Sash (Zielona szarfa) jako Giusta
1935: The Mask Of Virtue (Maska cnoty) jako Henrietta Duquesnoy
1936: Richard III (Ryszard III) jako Królowa
1936: The Happy Hypocrite (Szczęśliwy hipokryta) jako Jenny Mere
1936: Henry VIII (Henryk VIII) jako Anna Boleyn
1937: Becouse We Must (Ponieważ musimy) jako Pamela Golding - French
1937: Bats In The Belfy (Nietoperze z Belfy) znane również jako (Nietoperze w Dzwonnicy) jako Jessica Morton
1937: Hamlet (Hamlet) jako Ofelia
1937: A Midsummer Night's (Sen nocy letniej) jako Titania
1938: Serena Blandish (Serena Blandish) jako Serena Blandish
1940: Romeo and Juliet (Romeo i Julia) jako Julia
1942: The Doctor's Dilemma (Dylemat doktora) jako Jennifer Dubedat
1942: Spring Party (Wiosenne przyjęcie)
1942: The School For Skandal (Szkoła dla skandalu) jako Lady Teazle
1945: The Skin Of Our Teeth (Skóra naszych zębów) jako Sabina
1946: Richard III (Ryszard III) jako Lady Anne
1949: Antigone (Antygona) jako Antygona
1949: The Streetcar Named Desire (Tramwaj zwany pożądaniem) jako Blanche Du Bois
1951: Caeser And Cleopatra (Cezar i Kleopatra) jako Kleopatra
1951: Antony And Cleopatra (Antoniusz i Kleopatra) jako Kleopatra
1953: The Sleeping Prince (Śpiący książę) jako Mary Morgan
1955: Twelfth Night (Wieczór trzech króli) jako Viola
1955: Macbeth (Makbet) jako Lady Macbeth
1955: Titus Andronicus (Tytus Andronikus) jako Lavinia
1956: South Sea Bubble (Bańka południowego morza) jako Lady Aleksandra Shotter
1958: Duel Of Angels (Pojedynek aniołów) jako Paola
1959: Look After Lulu (Popatrz na Lulu) jako Lulu d'Arville
1962: The Lady Of The Camellias (Dama Kameliowa) jako Marguerite
1963: Tovarich (Towarzysz) jako Tatiana
1965: La Contessa (La

• Pobierz folder
• Zachomikuj folder