Pajewski, Mamy do czynienia z niezwykle skomplikowanym projektem organizmu ludzkiego

Mieczysław Pajewski
Mamy do czynienia z niezwykle skomplikowanym projektem organizmu ludzkiego

● Laura Howes, „Many of our proteins remain hidden in the dark proteome”, c&en January 24, 2022, https://cen.acs.org/biological-chemistry/proteomics/proteins-remain-hidden-dark-proteome/100/i3

Projekt badawczy Human Genome na podstawie liczby genów w DNA przewidział istnienie około 20 000 białek u ludzi. Mniej więcej 90% z nich zostało dotąd wykrytych. Jednak prawdziwa liczba rodzajów białka w organizmie ludzkim jest prawdopodobnie znacznie większa, gdyż informacje zawarte w jednym „genie” są wykorzystywane na wiele różnych sposobów do tworzenia wielu różnych białek.

Geny składają się z segmentów zwanych eksonami oddzielonych intronami. Mechanizm produkujący białka może łączyć eksony w rozmaitych układach, co pozwala wygenerować wiele różnych wariantów białek. Mechanizm ten może również edytować białka po ich wytworzeniu — np. insulina pochodzi z wycięcia pewnego odcinka z dłuższego białka.

Wszystko to jest ściśle kontrolowane przez wyrafinowane programy, które decydują w każdej komórce ciała, jakie warianty białka i ile tych wariantów ma powstać. Istnieją setki typów komórek i każdy typ wytwarza inny, niepowtarzalny zestaw białek. A niektóre z tych białek są produkowane tylko w określonych godzinach i miejscach.

Nikt nie wie, ile białek mogą wytworzyć ludzkie komórki. Niektórzy szacują, że miliony. Dr Lydie Lane ze Szwajcarskiego Instytutu Bioinformatyki, SIB, mówi: „w każdym z nas mogą znajdować się miliony odmian białek. I wszystkie pochodzą z tych samych 20 000 genów”. Uważa też, że „Nie mamy sposobu, aby się dowiedzieć, ile tych białek jest, kiedy powstają i dlaczego” – mówi. Naukowcy dopiero zaczynają poznawać zdumiewającą złożoność funkcjonalną projektu ludzkiego ciała.

Oprócz pytania o liczbę rodzajów białek wykorzystywanych przez ludzki organizm można postawić jeszcze dodatkowe: co lub kto decyduje lub zarządza tym skomplikowanym mechanizmem? Skąd ten nieznany czynnik „wie”, jaki typ białka w danym miejscu i w danym momencie jest potrzebny?

Możemy snuć pewne analogie. Dzieci bawiące się klockami lego mogą z tych klocków budować rozmaite przedmioty. Ale to nie jest dokładna analogia. Lepszą będzie przypadek, gdy ktoś zamawia w tartaku parę desek i następnie z tych desek robi to, co sobie zaplanował - budę dla psa, dach nad werandą czy kilka karmników dla ptaków. Zależnie od tego, co ma w planie, odpowiednio otrzymane z tartaku deski piłuje na części - inne części są potrzebne do budy dla psa i inne na karmniki.

W artykule używa się określenia "skomplikowane programy". Ale dopóki nie wiemy, jakie to programy, gdzie rezydują, jak są uruchamiane, to taka wypowiedź niczym się nie różni od twierdzenia witalisty, że w komórkach grasują małe duszki, które się wszystkiemu przyglądają i odpowiednio do potrzeb reagują. Mówienie o skomplikowanych programach zarządzających czy o sile życiowej to nic innego, jak przyznanie się do niewiedzy. Można po prostu powiedzieć, że jakoś się to dzieje, ale nie wiemy, jak.

Odkrycie struktury DNA i roli, jaką on pełni w zapisywaniu instrukcji syntezy białka, uchodzi słusznie za największe odkrycie biologii XX wieku. Ale odkryto tylko "deski z tartaku". Następne wielkie odkrycie biologii będzie dotyczyło mechanizmu, o którym mówimy.

Przypuszczam, że nie obejdzie się bez uwzględnienia mechaniki kwantowej. W tej ostatniej mówi się, że rzeczywistość, dopóki nie jest obserwowana, jest zbiorem (tzw. superpozycją) wszystkich możliwości (np. danej komórki z białkami rozmaicie skonstruowanymi z tego samego genu). Jeśli wśród tych możliwości znajdują się także stany przyszłe, to komórka ma okazję „widzieć”, do jakich skutków każda z tych możliwości prowadzi i „wybierać” tę możliwość, która prowadzi do skutków pozytywnych. W pewnym sensie mamy tu do czynienia z wykorzystywaniem informacji płynących z przyszłości (analogicznie, jak jest w zaprojektowanym przez Wheelera tzw. eksperymencie z opóźnionym wyborem).

Nie ma plików w tym folderze