punkaharju02.jpg

Kwintesencja krajobrazu Finlandii – długi, stukilometrowej długości pas wzgórz i... szerokości nieraz kilku metrów przesmyk dzielący jeziora Kokonselka i Puruvesi w zespole Wielkiego Saimaa.

Bo Punkaharju to polodowcowy oz, czyli długi, nieraz kręty pas niewysokich pagórków. Powstał kilkanaście tysięcy lat temu, gdy topniał skandynawski lodowiec. Pod lodem płynęła rzeka, nanosząc piasek, żwir itp. Systematycznie warstwa osadów podnosiła się, zmuszając wodę do wytapiania lodu nad sobą. W końcu lodowiec stopił się cały, odsłaniając to, co naniosła rzeka, co miało teraz formę długiego pagórka. Punkaharju biegnie prostopadle do dłuższego, podwójnego ozu Salpausselkä. Być może był kiedyś jego dopływem...

Od wieków jest ważnym szlakiem komunikacyjnym. Po nim biegnie jedne z najważniejszych w Finlandii dróg i linii kolejowych, łączące wybrzeże j. Ładoga (etnicznie fińskie, okupowane od ponad pół wieku przez Rosję) z leżącą w centrum kraju Jyväskylą.

Punkaharju ma ok. stu kilometrów długości, ale najciekawszy jest odcinek pomiędzy Kulennoinen a Punkasalmi, gdzie oz dzieli w. wym. jeziora. Jest wąski i kręty, przypomina wijącego się zielonego węża. Jego piękno najlepiej dostrzec z powietrza, lecąc czymkolwiek ponad drzewami.

Punkaharju jest rezerwatem przyrody. Mieszkańcy okolic uważają oz za najzdrowsze miejsce na świecie. A to ze względu na porastający teren las iglasty, emitujący dużo życiodajnych olejków eterycznych. Pod tym względem Punkaharju nie jest może lepsze od innych porośniętych fińską tajgą miejsc, ale na pewno jest piękniejszy. Zresztą i sami Finowie nie mają wątpliwości; Punkaharju to zdecydowanie najpiękniejsze miejsce na Pojezierzu Fińskim, a może i w całym kraju. Z tego też powodu przesmyk jest wielką atrakcją turystyczną. Zwłaszcza, że leży na trasie do twierdzy Olavinlinna w Savonlinnie, gdzie co roku tysiące melomanów zjeżdżają na festiwal operowy.

Punkaharju to nie tylko piękna przyroda. To także wspaniała architektura i sztuka. Centrum Sztuki Retretti w Punkaharju (miejscowości na środku przesmyku), prezentujące sztukę współczesną, mieści się m. in. w... jaskiniach. Znalazła w nich pomieszczenie także sala koncertowa. Jaskinie zresztą odkryto nie tak dawno. A skąd granitowe groty na piasku? Ano powstały znacznie wcześniej, podczas geologicznych przemian, a potem na długie dziesiątki tysięcy lat przykrył je lodowiec i to, co po nim zostało.

Miejscowe muzeum leśnictwa, uważane za jedno z najlepszych (a kto wie, czy nie najlepsze) na świecie, jest znane nie tylko z eksponatów i sposobu ich pokazywania, ale także z siedziby o niezwykle oryginalnej architekturze.