Cezanne.jpeg

Cézanne Paul (1839-1906), francuski malarz postimpresjonistyczny. Nazywany często ojcem nowoczesnego malarstwa. Jego idee wywarły silny wpływ na sztukę XX w., zwłaszcza kubizm.

Syn bogatego bankiera, w rodzinnym Aix-en-Provence ukończył College de Bourbon (gdzie zaprzyjaźnił się z E. Zolą). Początkowo studiował prawo. Od 1861 w Paryżu, gdzie uczył się malarstwa w Académie Suisse. Jednocześnie studiował w Luwrze dzieła starych mistrzów. We wczesnym okresie twórczości (ok. 1862-72) pozostawał pod wpływem malarstwa barokowego (P. Veronesa i M. Caravaggia) i romantycznego (E. Delacroix, T. Géricaulta), a także G. Courbeta. Malował wtedy ekspresyjne, światłocieniowe i dynamiczne sceny figuralne (Orgia 1864, Kuszenie św. Antoniego 1867-1870, Idylla 1870). Jednocześnie w niektórych portretach, martwych naturach i pejzażach uwidoczniały się zarodki przyszłego stylu Cézanne'a, widoczne w bardziej statycznej i opartej na pionowych i poziomych podziałach kompozycji obrazu (Martwa natura z czarnym zegarem ok. 1870, pejzaże z Estaque i Paryża 1870-72). Od 1870 malował głównie w Prowansji (w Estaque i Aix-en-Provence). W latach 1873-82 tworzył pod wpływem impresjonizmu. Przyjaźnił się z E. Manetem, C. Pissarrem i A. Renoirem. W 1874 i 1877 brał udział w wystawach impresjonistów, gdzie jego obrazy były najsilniej krytykowane. Malował pejzaże, martwe natury i portrety. Rozjaśnił paletę i używał wyłącznie czystych, coraz bardziej intensywnych i soczystych farb (Dom powieszonego 1873, Dom doktora Gacheta 1873-74, Portret V. Chocqueta 1876-77). Malując w samotności stopniowo odchodził od impresjonizmu i stworzył własną jego odmianę. Nie rozkładał powierzchni barwnej obrazu na poszczególne elementy, lecz używał barw lokalnych i przywracał modelunek bryły. Skupiając uwagę na bryle, Cézanne malował martwe natury zestawiając je z jabłek i najprostszych przedmiotów (dzbanki, wazy, butelki). Trzeci, dojrzały okres twórczości Cézanne'a (tzw. okres syntezy) przypadł na okres 1883-95. W okresie tym Cézanne akcentował geometrię formy przedmiotów i malował obrazy o wyważonej, statycznej kompozycji. Coraz silniej sprowadzał ogólny plan obrazu do prostych figur geometrycznych (piramidy lub trójkąta). Poszczególne elementy obrazu (poddane czasami geometrycznej deformacji) tracą swoją autonomię i zostają podporządkowane założeniom kompozycji. Tendencje te są widoczne w seriach: Kąpiących się kobiet (1883-87), pejzaży z Estaque (1883-88), widoków góry św. Wiktorii (od 1885) i Grających w karty (1890-92). W ostatnim okresie życia Cézanne odsunął się od świata i malował dramatyczne i ekspresyjne obrazy, będące sumą doświadczeń całego życia (Wielka pinia 1895, Skały wśród lasu 1896-98, Kamieniołom w Bibemus i Góra św. Wiktorii - oba 1898-1900). Od 1900 niemal do końca życia pracował nad obrazem Wielkie kąpiące się, w którym chciał połączyć studium natury z klasycznymi zasadami kompozycji. Pierwsza indywidualną wystawę obrazów Cézanne'a zorganizował A. Vollard 1895 w Paryżu. Spotkała się ona z niechęcią publiczności i aplauzem młodych malarzy, którzy uznali Cézanne'a za mistrza. Malarstwo Cézanne'a znalazło uznanie w ostatnich latach jego życia (wystawy na Salonie Niezależnych 1899 i Kwiatowej Wystawie w Paryżu 1900). Był zarówno świetnym kolorystą, jak i nowatorem w dziedzinie formy, przez co wywarł wpływ zarówno na fowistów i nabistów, jak kubistów (np. P. Picassa).

http://www.oeiizk.edu.pl/sztuka/malarstwo/strony/artysci.html#Cezanne%20Paul