Zamek_01d Łańcut.jpg

ŁAŃCUT
W pierwotnym drewnianym zamku należącym do Pileckich kilkakrotnie gościł król Władysław Jagiełło, który w 1417 r. poślubił ich jedyną córkę, wdowę, Elżbietę Granowską.Pod koniec XVI wieku majątek znalazł się w rękach osławionego warchoła i okrutnika, Stanisława Stadnickiego, zwanego "diabłem łańcuckim". Skutkiem sporów z sąsiadami było zburzenie zamku przez Łukasza Opalińskiego. Podźwignął go z ruin nowy właściciel, jeden z najbogatszych magnatów - Lubomirski.
Wzniesiona przez niego w latach 1629-1641 rezydencja łączyła funkcje mieszkalne z obronnymi i była jedną z nielicznych warowni, które zdołały obronić się przed Szwedami. Największe zmiany zaszły w zamku na przełomie XVII i XIX wieku, gdy należał do Izabeli z Czartoryskich Lubomirskiej. Trwająca wiele lat przebudowa zaowocowała powstaniem iście królewskiej siedziby.
Prace w parku rozpoczęto w 1890 r. i prowadzono je przez czternaście lat. Został on wówczas dwukrotnie powiększony i otoczony ogrodzeniem. W najbliższym sąsiedztwie Zamku, wzdłuż elewacji wschodniej, założono Ogród Włoski. Od strony południowej Oranżerii urządzono Ogród Różany.
Po tej gruntownej przebudowie i modernizacji, łańcucki zespół pałacowo - parkowy stał się jedną z najbardziej luksusowych rezydencji w Europie kontynentalnej. Często przyjeżdżali tutaj arcyksiążęta Rudolf oraz Franciszek Ferdynand. Bywało tu wielu przedstawicieli znakomitych rodów arystokratycznych oraz znanych dyplomatów. Na początku XX w. ordynacja łańcucka zajmowała piąte pod względem obszaru miejsce w Polsce.
Kolejnym ordynatem na Łańcucie był od 1915 r. Alfred III Potocki. W latach dwudziestych XX w. przeprowadzono w Zamku modernizację centralnego ogrzewania a w pomieszczeniach podziemi urządzono Łaźnię.
Zamek łańcucki stał się miejscem spotkań towarzyskich. Bywali tu przedstawiciele rodów królewskich, arystokracja polska i zagraniczna oraz politycy. Podejmowano tutaj m.in. króla rumuńskiego Ferdynanda z małżonką oraz Jerzego księcia Kentu z żoną i przyjaciółmi. W 1944 r. Potocki musiał opuścić Łańcut. Osiadł na emigracji w Szwajcarii gdzie zmarł w 1958 r
Powozownia. Część powozowni przeznaczona była dla pojazdów wycofanych już z użycia, jednak przede wszystkim znalazła tu swoje miejsce kolekcja pojazdów konnych i uprzęży wówczas używanych, w której znalazły się pojazdy najlepszych firm europejskich, głównie wiedeńskich, paryskich i londyńskich. Ciekawostką jest znajdująca się tam również kareta, którą podróżował Fryderyk Chopin. Dziś, łańcucki zbiór powozów to jedyny taki zbiorów w Polsce, a jeden z nielicznych w Europie reprezentujący ostatnia epokę pojazdu zaprzęgowego.
Zamek został przejęty przez władze Polski Ludowej i zamieniony w muzeum. Dział Edukacji Muzealnej prowadzi zajęcia warsztatowe w oparciu o zbiory muzeum dla szkół podstawowych, gimnazjów i szkół średnich. Można tu zamówić lekcje m.in. na tematy biblijne i mitologiczne w malarstwie, judaizm – religia i sztuka, obyczaje i zwyczaje w dawnej Polsce, teatr dworski i tradycje żywych obrazów. Co do ostatniego tematu to służą mu m.in. oryginalne dekoracje teatralne i scenograficzne projekty z przełomu XIX i XX w., unikatowe w skali polskiej.
W nawiązaniu do tradycji zapoczątkowanych przez księżnę Izabelę Lubomirską zamek prowadzi ożywioną działalność muzyczną. Od 1960 roku nieprzerwanie do dziś, zawsze w maju, organizowana jest impreza, która nosiła pierwotnie nazwę Dni Muzyki Kameralnej. W 1981 roku przekształcono ją w Festiwal Muzyki, którego dyrektorem artystycznym został Bogusław Kaczyński. Festiwal jest jedną z najważniejszych imprez muzyki poważnej w kraju. Od 1975 roku organizowane są tu również mistrzowskie kursy interpretacji muzycznej.
W zamku łańcuckim kręcono także sceny dwóch znanych polskich filmów fabularnych: Trędowatej (1976) i Hrabiny Cosel (1968).
Zamek pełni również funkcje reprezentacyjne i służebne wobec instytucji państwowych. W 1996 roku odbyło się tu spotkanie 9 prezydentów państw Europy Środkowej. Dość często odbywają się w nim również sympozja naukowe. Osobom fizycznym i instytucjom prywatnym pomieszczeń zamkowych nie udostępnia się