Ruś.jpg

Przydrożne kapliczki

Kapliczki warmińskie są charakterystycznym elementem warmińskiego krajobrazu, jak również widomym znakiem rozpoznawczym regionu. Elementem wyróżniającym kapliczki, które spotkamy na Warmii spośród innych tego typu obiektów jest ich charakterystyczna i niepowtarzalna architektura, mająca swoje korzenie w różnorodności dziedzictwa kulturowego i złożonej historii tych terenów.

Najstarsze kapliczki znajdują się w Dobrągu (1601) i w Barczewie (1607). Najwięcej zostało wybudowanych w okresie od początków II poł. XIXw. po wybuch II wojny światowej. W 1871 r. fotel kanclerza II Rzeszy objął Otto von Bisamrck, który od samego początku rozpoczął walkę z językiem polskim i katolicyzmem na Warmii i Mazurach - tzw. Kulturkampf. Mniej więcej w tym samym czasie miały miejsce objawienia maryjne w Lourdes, a także objawienia w Gietrzwałdzie. Warmiacy stawiając kapliczki nierzadko umieszczali na nich polskie napisy, aby w ten właśnie sposób zamanifestować swój związek z polskością oraz przywiązanie do religii katolickiej - elementów tak silnie zwalczanych przez Bismarcka.

Według danych jednego z badaczy - Janusza Jasińskiego - w roku 1918 na Warmii było ok. 1350 kapliczek. Dodać do tego należy kapliczki powstałe w XX-leciu międzywojennym, a odjąć te, które uległy zupełnemu zniszczeniu po II wojnie światowej (ok. 100). Te bardzo szacunkowe dane pozwalają nam ocenić ich dzisiejszą liczbę na ok. 1600.

O wyjątkowości - poza charakterystyczną architekturą - świadczy również liczba kapliczek. Rzeczywiście - przemieszczając się po drogach Warmii trudno na nie nie zwrócić uwagi. Chyba nigdzie na świecie nie spotkamy na tak małym obszarze takiej obfitości przydrożnych kapliczek.

Kapliczki przydrożne, tak charakterystyczne dla krajobrazu kulturowego Warmii fundowano zarówno z odruchu serca, z pobożności, jak również jako pokutę za grzechy, czy też w podzięce za uratowane życie, wyjście z nałogu. Co ciekawe - kapliczki są budowane po dzień dzisiejszy - także jako forma wdzięczności za wysłuchane modlitwy.

Kapliczki stawiano zwykle z inicjatywy ludzi prywatnych, nie rzadko na ich budowę składała się cała wiejska społeczność. Kościół, jakkolwiek zachęcał do pozytywnych, pobożnych inicjatyw - takich jak chociażby budowanie kapliczek - zazwyczaj nie miał bezpośredniego wpływu na ich powstawanie.