lecz-125.jpg

lecz-093.jpg

BERBERYS ZWYCZAJNY (Berberis vulgaris L.) Berberys zwyc ...

BERBERYS ZWYCZAJNY (Berberis vulgaris L.) Berberys zwyczajny Jest to krzew o liściach odwrotnie jajowatych, ostro ząbkowanych. Liście wyrastają pękami na krótkopędach w kątach kolców. Żółte kwiaty są zebrane w zwisłe grona. Owocem jest walcowata, czerwona jagoda. Cała roślina z wyjątkiem jagód jest trująca. Gatunek ten występuje w całej Europie i sięga po Kaukaz. Rośnie w lasach, na nasłonecznionych zboczach, na skrajach pól. Już w dawnych czasach znano jego właściwości lecznicze; używano go jako środka przeciwgorączkowego, a także do leczenia chorób żołądka, wątroby i serca. Zbiera się korę i owoce (Cortex, Fructus Berberidis). Korę zdejmuje się zarówno z gałązek, jak i z korzeni; czyści się ją, następnie suszy (nawet na słońcu) i dosusza w suszarni w temperaturze do 50°C. Kora zawiera alkaloidy, z których najważniejszyą jest silnie trująca berberyna. Z tego względu używa się kory stosunkowo rzadko i tylko pod kontrolą lekarza. Znajduje zastosowanie w leczeniu chorób nerek, kamicy nerkowej i chorób układu krążenia oraz służy do pobudzania czynności żołądka i wątroby. W małej dawce działa przeczyszczająco, żółciopędnie i moczopędnie, w dużej dawce powoduje stan odużenia, wymioty, biegunki, a nawet paraliż ośrodka oddechowego. Zbiera się owoce całkowicie dojrzałe na jesieni. Nadają się one do spożycia w stanie świeżym, po zakonserwowaniu lub ususzeniu. Są kwaśne i zawierają bardzo dużo witaminy C. Służą do przygotowania herbatek i ziółek odświeżających. Okres kwitnienia: IV-V Zbiór kory: III-IV i X Zbiór owoców: X

lecz-088.jpg

Jarzmianka większa Jest to bylina o czarnym, zdrewn ...

Jarzmianka większa Jest to bylina o czarnym, zdrewniałym kłączu, łodydze wzniesionej, słabo rozgałęzionej, zakończonej baldaszkami złożonymi z białych kwiatów. Baldaszki te są otoczone zwartymi lancetowatymi pokrywkami. Liście różyczki są długoogonkowe, palczastodzielne i ząbkowane. Owocem jest podwójna rozłupnia pokryta pęcherzykowatymi łuskami. Gatunek ten występuje w Europie, gdzie znajduje się go miejscami w widnych lasach i zaroślach, w sąsiedztwie wód i na wilgotnych łąkach. Dla celów leczniczych zbiera się kłącza (Radix Astrantiae) lub ziele (Herbu Astrantiae). Kłącza czyści się dokładnie, usuwa części nadziemne oraz drobne korzonki i suszy w cieniu. W suszarni temperatura nie powinna przekroczyć 40°C. Pędy ścina się ręcznie w pełni kwitnienia, podczas ciepłej, słonecznej pogody. Suszy się je jak kłącza. Obie części rośliny mają przyjemny zapach. Zawierają głównie olejek eteryczny pobudzający wydzielanie soku żołądkowego (stomachicum) i wskutek tego zwiększający apetyt. Używa się ich w postaci odwaru lub proszku. Wchodzą również w skład mieszanek moczopędnych. Cała roślina jest słabo trująca. W medycynie weterynaryjnej używa się jarzmianki większej w celu zwiększenia apetytu u zwierząt. Okres kwitnienia: VI-VIII Zbiór kłączy: IX-X Zbiór ziela: VI-VII

lecz-132.jpg

Drzewo lub krzew o gałęziach najpierw omszonych, później ...

Drzewo lub krzew o gałęziach najpierw omszonych, później nagich. Liście ciemnozielone, o wierzchołku klinowatym, mają klapy głęboko wcięte i białe włoski na dolnej stronie w kątach nerwów. Owoc jest jabłkowaty, jajowaty, czerwony, z resztkami kielicha i jedną sczerniałą szyjką słupka. Jest to gatunek rozpowszechniony w całej Europie, rosnący zwłaszcza na słonecznych wzgónach. Zbiera się kwiaty, liście i owoce (Flos, Folium, Fructus Crataegi), które mają takie same właściwości jak u innych gatunków głogu, a zwłaszcza u głogu dwuszyjkowego (C.laevigata). Owoce zbiera się ręcznie, bez szypułek, po całkowitym dojrzeniu. Suszy się je najpierw na siatkach w suchym miejscu, potem umieszcza w suszarni w temperaturze nie przekraczającej 50°C. Owoce należy przechowywać w zamkniętym opakowaniu w miejscu suchym, ponieważ łatwo pleśnieją. Zawierają kwasy organiczne, garbniki, olejek eteryczny, witaminę C, kompleks witamin B i pektyny. Stosuje się je same lub w mieszance w postaci odwaru albo do sporządzania preparatów wzmacniających mięsień sercowy, regulujących ciśnienie, leczących arteriosklerozę oraz zaburzenia sercowe na tle nerwowym, migreny, zaburzenia podczas przekwitania i bezsenność. Preparaty te mogą być używane wyłącznie pod kontrolą lekarza. Głóg jest często sadzony jako krzew ozdobny, ale te jego odmiany - o kwiatach różowych lub pełnych - są bez wartości leczniczej. Okres kwitnienia: V-VI Zbiór kwiatów: V-VI Zbiór liści: V-VI Zbiór ziela: V-VI Zbiór owoców: IX-XI

lecz-109.jpg

CENTURIA POSPOLITA (Centaurium erythraea) Centuria posp ...

CENTURIA POSPOLITA (Centaurium erythraea) Centuria pospolita Roślina jednoroczna lub dwuletnia o łodydze wzniesionej, w górze rozgałęzionej. Liście w różyczce są jajowate, liście łodygowe siedzące, naprzeciwległe. Różowe kwiaty są zebrane w baldachogrono. Owocem jest torebka. Gatunek ten rośnie na słonecznych zboczach, łąkach i polanach. Zbiera się ziele (Herba Centaurii) w pełni kwitnienia. Ścina się łodygi około 5 cm nad ziemią, pozostawiając jedną czwartą roślin na nasiona. Ścięte części suszy się rozpostarte cienką warstwą w cieniu, przewracając je często, albo w suszami w temperaturze nie przekraczającej 40°C. Przechowuje się w miejscu suchym, ciemnym, w dobrze zamkniętym opakowaniu. Centuria jest ważną i bardzo poszukiwaną rośliną leczniczą. Zawiera przede wszystkim goryczowe glikozydy - gencjopikrynę i erytrocentaurynę, ślady olejku eterycznego i inne substancje. Gorycze drażnią zakończenia nerwowe brodawek smakowych języka, co powoduje obfitsze wydzielanie soku żołądkowego. Centuria stosowana jest w postaci: kropli - Tinctura amara, ziółek - Species amaricantes, Species stomachicae i in. Lecznictwo ludowe zaleca napar lub odwar w dawce: łyżeczka do kawy ziela na ¼ dm3 wody, pić rano na czcco i wieczorem. Używa się również nalewki alkoholowej (Tinctura Centaurii). Od pewnego czasu stosuje się coraz częściej centurię jako dodatek przy wyrobie win i likierów. Okres kwitnienia: VI-VII Zbiór ziela: VI-VIII

lecz-108.jpg

CENTURIA POSPOLITA (Centaurium erythraea) Centuria posp ...

CENTURIA POSPOLITA (Centaurium erythraea) Centuria pospolita Roślina jednoroczna lub dwuletnia o łodydze wzniesionej, w górze rozgałęzionej. Liście w różyczce są jajowate, liście łodygowe siedzące, naprzeciwległe. Różowe kwiaty są zebrane w baldachogrono. Owocem jest torebka. Gatunek ten rośnie na słonecznych zboczach, łąkach i polanach. Zbiera się ziele (Herba Centaurii) w pełni kwitnienia. Ścina się łodygi około 5 cm nad ziemią, pozostawiając jedną czwartą roślin na nasiona. Ścięte części suszy się rozpostarte cienką warstwą w cieniu, przewracając je często, albo w suszami w temperaturze nie przekraczającej 40°C. Przechowuje się w miejscu suchym, ciemnym, w dobrze zamkniętym opakowaniu. Centuria jest ważną i bardzo poszukiwaną rośliną leczniczą. Zawiera przede wszystkim goryczowe glikozydy - gencjopikrynę i erytrocentaurynę, ślady olejku eterycznego i inne substancje. Gorycze drażnią zakończenia nerwowe brodawek smakowych języka, co powoduje obfitsze wydzielanie soku żołądkowego. Centuria stosowana jest w postaci: kropli - Tinctura amara, ziółek - Species amaricantes, Species stomachicae i in. Lecznictwo ludowe zaleca napar lub odwar w dawce: łyżeczka do kawy ziela na ¼ dm3 wody, pić rano na czcco i wieczorem. Używa się również nalewki alkoholowej (Tinctura Centaurii). Od pewnego czasu stosuje się coraz częściej centurię jako dodatek przy wyrobie win i likierów. Okres kwitnienia: VI-VII Zbiór ziela: VI-VIII

lecz-107.jpg

CHABER BŁAWATEK (Centaurea cyanus L.) Chaber bławatek ...

CHABER BŁAWATEK (Centaurea cyanus L.) Chaber bławatek Roślina roczna o łodydze wzniesionej, rozgałęzionej i liściach równowąskich, naprzemianległych. Koszyczki kwiatowe z kwiatami brzeżnymi lejkowatymi, błękitnymi osadzone są na szczycie rozgałęzień. Owocem jest niełupka z puchem. Gatunek ten pochodzi z rejonów śródziemnomorskich, ale rozpowszechnił się na całym świecie wraz z uprawą zbóż. Jednakże od kilku lat staje się coraz rzadszy na skutek stosowania herbicydów. Do celów leczniczych zbiera się pojedyncze kwiaty wyskubane z koszyczka (Flos Cyani sine calice). Zrywa się je ręcznie podczas słonecznej pogody i suszy rozpostarte cienką warstwą na siatkach w miejscu cienistym, przewiewnym lub w suszarni w temperaturze nie przekraczającej 35°C. Należy je przechowywać w miejscu suchym, w ciemności. Kwiaty zawierają glikozydy antocyjanidowe, związek gorzki centaurynę i sole mineralne. Działają moczopędnie i pobudzają przemianę materii. Wchodzą w skład mieszanek regulujących trawienie i leczących zaburzenia żołądkowe. Służą również do nadawania barwy niektórym lekom i mieszankom ziołowym. Niebieski barwnik jest wyodrębniany i używany w przemyśle kosmetycznym. Chaber stosowany zewnętrznie służy do przygotowania kąpieli leczących rany i owrzodzenia oraz jako składnik płynów do pielęgnacji włosów. Jest to doskonała roślina miododajna. Okres kwitnienia: VI-VIII Zbiór kwiatów: VI-VIII

lecz-095.jpg

OGÓRECZNIK LEKARSKI (Borago officinalis L.) Ogórecznik ...

OGÓRECZNIK LEKARSKI (Borago officinalis L.) Ogórecznik lekarski Roślina jednoroczna o łodydze rozgałęzionej, z liśćmi jajowatymi. Pozostałe liście zebrane są w różyczkę. Na wierzchołku łodygi pojawiają się luźne skrętki złożone z niebieskich kwiatów. Owocem jest czterokrotna rozłupnia. Cała roślina jest szczeciniasto owłosiona. Ogórecznik pochodzi z krajów śródziemnomorskich, skąd dostał się, poprzez Hiszpanię, do pozostałych krajów Europy. Zbiera się kwitnące ziele (Herba Boraginis) lub liście albo kwiaty. Ścina się ręcznie, w rękawiczkach, górną część pędu, co powoduje wyrastanie nowych pędów. Ziele suszy się rozpostarte cienką warstwą, najpierw na słońcu, które powoduje jego zwiędnięcie, następnie w cieniu lub w suszarni w temperaturze nie przekraczającej 40°C. Pachnie ono i smakuje jak ogórek. Zawiera garbniki, śluzy, saponinę oraz kwas krzemowy i inne substancje mineralne. Ziele działa przeciwzapalnie (zwłaszcza przy zapaleniu dróg moczowych). Sporządza się odwar (1 1/2-2 łyżki ziela na 1-2 szklanki wody), który leczy również skutecznie choroby dróg oddechowych, kaszel, chrypkę i nieżyt oskrzeli. Ogórecznik pobudza czynności organizmu, reguluje przemianę materii i uspokaja układ nerwowy. Świeży sok stosuje się w przypadkach zaburzeń nerwowych, zewnętrznie - w przypadkach wyprysków i stanów zapalnych skóry. Młode liście ogórecznika zawierają dużo witaminy C i służą do sporządzania sałatki wiosennej przyprawionej koprem i cebulą. Jest to również doskonała roślina miododajna. Okres kwitnienia: V-IX Zbiór ziela: V-IX

lecz-091.jpg

Jest to bylina o łodygach kanciastych, wzniesionych, pok ...

Jest to bylina o łodygach kanciastych, wzniesionych, pokrytych liśćmi ogonkowymi, naprzeciwległymi. Cała roślina jest owłosiona i nasycona olejkiem eterycznym o niezbyt przyjemnym zapachu. W kątach liści osadzone są nibyokółki kwiatów różowawych, czasem białych. Owocem jest rozłupnia poczwórna. Gatunek ten rośnie w ogrodach, na placach wiejskich, na wysypiskach i śmietniskach, zwłaszcza na glebie zasobnej w azot. Był używany jako roślina lecznicza już w bardzo dawnych czasach, najpierw do leczenia oczu i uszu, później - również nerek. Zbiera się ziele (Herba Ballotae) w pełni kwitnienia, podczas słonecznej pogody. Ścina się całą górną część pędu i suszy w temperaturze 35°C. Suche ziele wydziela silny zapach i musi być przechowywane oddzielnie w zamkniętych torbach. Zawiera ono garbniki, olejek eteryczny, kwasy organiczne i pektynę. Używane jest jako środek uspokajający w przypadkach chorób nerwowych: depresji, migreny, neurastenii, stanów niepokoju i innych chorób nerwowych lub psychicznych. Działa również napotnie. Przygotowuje się odwar z dwóch łyżeczek do kawy ziela na dwie filiżanki wody i pije 2-4 filiżanki dziennie. Używa się również ziela w postaci proszku w ilości 2-4g 2-4 razy w ciągu dnia. Okłady z mierznicy łagodzą bóle gośćcowe. Jak wszystkie wargowe jest to doskonała roślina miododajna. Okres kwitnienia: VI-IX Zbiór ziela: VI-VIII

lecz-089.jpg

Jest to bylina o rozgałęzionej łodydze i szerokim pokroj ...

Jest to bylina o rozgałęzionej łodydze i szerokim pokroju oraz grubym, walcowatym kłączu. Liście są jajowate, miękkie, naprzemianległe. W ich kątach pojawiają się kwiaty dzwonkowate, szypułkowe, barwy brunatnofioletowej. Owocem jest czarna jagoda. Pokrzyk rośnie w Europie na skrajach lasów, na śmietniskach i odłogach. Cała roślina jest silnie trująca. Znane są wypadki śmiertelnego zatrucia się dzieci, które mylą owoce pokrzyku z owocami borówki czernicy. Według mitologii greckiej Atropos była jedną z Parek, tą, która przecinała nić życia, a słowo atropos oznacza nieuchronność. Rzymianki używały soku z jagód w celu powiększenia źrenic, stąd nazwa gatunkowa pokrzyku belladonna - piękna pani. Zbiera się liście (Foltum Belladonnae) lub korzenie i kłącza (Radix Belladonnae). Suszy się je w temperaturze 40°C. Obie części rośliny zawierają ok. 1% alkaloidów tropanowych (hioscyjamina, atropina, belladonina i skopolamina). Preparaty galenowe produkowane przez przemysł farmaceutyczny (wyciąg, nalewka) oraz wyodrębnione alkaloidy zmniejszają napięcie mięśni gładkich (spasmolyticum), łagodzą bóle w kolce nerkowej i żółciowej oraz uspokajają ataki astmy. Używa się ich również w celu zmniejszenia pocenia się nocnego u gruźlików. Rozszenanie źrenicy ocznej przez atropinę jest wykorzystywane przy badaniach oftalmologicznych. Okres kwitnienia: VI-VIII Zbiór liści: VI-VIII Zbiór korzeni: X i III-IV

lecz-181.jpg

ORZECH WŁOSKI (Juglans regia L.) Drzewo o korze naj ...

ORZECH WŁOSKI (Juglans regia L.) Drzewo o korze najpierw brunatnej, z wiekiem szarej i spękanej, liściach nieparzystopierzastych, przyjemnie pachnących. Kwiaty pręcikowe są zebrane w kotki, kwiaty słupkowe - osadzone po 1-3 na szczycie gałązek. Orzech kwitnie wiosną przed ukazaniem się liści. Owocem jest pestkowiec. Gatunek ten, pochodzący z Południowego wschodu Europy i z Azji Zachodniej, jest często sadzony w ogrodach i na plantacjach. W lecznictwie ludowym zbiera się zielone łupiny pestkowców (Pericarpium Juglandis nucis), zdejmowane po dojrzeniu owoców. Suszy się je rozpostarte cienką warstwą w miejscu słonecznym lub w suszami, często przewracając, dopóki nie nabiorą ciemnobrązowej barwy. W lecznictwie oficjalnym zbiera się ręcznie młode listki (Folium Juglandis), które suszy się szybko na siatkach. Łupiny i liście zawierają garbnik juglaninę, garbniki galusowe, olejek eteryczny i glikozyd hydrojuglon. W nowoczesnej terapii odwar z liści używany jest jako środek ściągający przy leczeniu zaburzeń żołądkowych i jelitowych (½-1 łyżka liści na szklankę wody, pić ¼-½ szklanki 2-3 razy dziennie). Działa również depresyjnie na ośrodkowy układ nerwowy oraz rozkurczowo i przeciwkrwotocznie. Używane zewnętrznie preparaty z orzecha służą do leczenia chorób skórnych i odmrożeń oraz do płukania gardła. Bogate w białko "jądra" znajdują zastosowanie w przemyśle spożywczym i w cukierniczym, drewno orzecha - w meblarstwie. Okres kwitnienia: V Zbiór łupin: VIII-IX Zbiór liści: VI-VII

lecz-125.jpg

syza29