r35_02.jpg

Konstrukcja
W 1935 roku Francuzi rozpoczeli produkcję czołgu lekkiego Renault R-35, który miał zastąpić pamiętającego I-szą wojnę światową FT-17. Uzbrojony był w armatę krótkolufową Puteaux SA wz. 1918 37mm i karabin maszynowy MAC 31 7,5mm. Czołgi produkowane w późniejszym okresie były uzbrojone w armatę o długiej lufie. Czołg mógł zabrać do 100 pocisków do działa oraz 2400 naboi do karabinu.
Pojazd był napędzany silnikiem benzynowym o mocy 82KM, który pozwalał na rozwinięcie szybkości 20km/h po drodze i 14km/h w terenie. Silnik zużywał wtedy 212 litrów paliwa na 100km, a bak mieścił 170 litrów.
Poszczególne elementy czołgu były łączone za pomocą nitów, jedynie wieża była odlewana w całości i była niemal taka sama jak w czołgu Hotchkiss H-35. Czołg był dobrze opancerzony: przód 30mm, boki i tył po 40mm, spód i góra po 14mm, a wieża od 30 do 40mm.
Załogę czołgu stanowiły dwie osoby. Dowódca musiał dowodzić wozem, obsługiwać działo i obracać wieżę, obsługiwać radiostację (w późniejszych wersjach) oraz obsługiwać karabin. W wielu sytuacjach podołanie tym czynnościom w czasie walki było niemożliwe przez co czołg tracił na wartości bojowej. R-35 mógł spełniać również specjalne zadania saperskie - holowanie, odminowywanie lub dostarczanie materiałów piechocie przebywającej w okopach.

Użycie bojowe we Francji
W momencie ataku Niemiec na Francję armia francuska posiadała 1200 czołgów R-35. Był on najliczniejszym francuskim czołgiem w maju 1940 roku. Zgodnie z założeniami francuskiej doktryny wojennej czołg miał być wykorzystywany jedynie jako bezpośrednie wsparcie piechoty. Działo Putenaux z uwagi na małą szybkość początkową pocisku nadawało się tylko do zwalczania siły żywej przeciwnika oraz gniazd ckm. Pocisk był w stanie przebić pancerz jedynie najsłabszych niemieckich czołgów PzKpfw. 1 i PzKpfw. 2 i to z bardzo małej odległości: 400 - 500m. Przy tym był łatwym łupem dla cięższych niemieckich czołgów. Dodatkową wadą R-35 była bardzo mała prędkość, którą mógł rozwinąć. R-35 był w okresie miedzywojennym eksportowany do Rumunii, Jugosławii i Turcji.

Użycie bojowe w Polsce
W 1938 roku Wojsko Polskie także kupiło 2 sztuki R-35 i poddało je testom w Biurze Badań Technicznych Broni Pancernych. Czołg nie spełniał stawianych wymagań, podobnie jak Hotchkiss H-35. Wojsko Polskie chciało kupić czołg Somua S-35, ale rząd francuski nie wyraził na to zgody. W kwietniu 1939 roku, wobec zbliżającego się konfliktu z Niemcami i braku możliwości zwiększenia produkcji rodzimego czołgu 7TP, zakupiono 100 egzemplarzy R-35. Pierwsza partia 50 (lub 49) czołgów R-35 i 3 H-35 została dostarczona w lipcu. Tafiła do 12 Batalionu Pancernego w Łucku. We wrześniu z części czołgów sformowano 21 Batalion Czołgów Lekkich. Powierzono mu obronę przedmościa rumuńskiego. Kilka egzemplarzy wcielono do oddziału pancernego w składzie grupy "Dubno", która wzieła udział w walkach z Niemcami pod Kamionką Strumiłową oraz z Sowietami pod Krasnem. 34 czołgi z 21 Batalionu Czołgów Lekkich, nie biorąc udziału w walkach, 18 września przekroczyły granicę Rumuńską i zostały internowane. Jedynie 6 z nich zostało oddelegowanych do oddziałów ON broniących Stanisławowa, a nastepnie połączyły się one z cofającą się 10 Brygadą Kawalerii Zmotoryzowanej. Druga partia czołgów nie dotarła do Polski. W połowie września została skierowana do Tunezji.

Dane techniczne czołgu R-35
Załoga 2 osoby
Opancerzenie kadłub przód 30mm, boki i tył 40mm, spód i góra 14mm, wieża: przód 45mm, boki i tył 40mm, góra 30mm
Uzbrojenie działo krótkolufowe Puteaux wz. 18 37mm
karabin maszynowy MAC 31 7,5mm
Zapas amunicji 100 pocisków do działa
2400 naboi do km
Masa własna 9800kg
Długość całkowita 4020mm (z ogonem 4580mm)
Szerokość 1850mm
Wysokość 2070mm
Prześwit 320mm
Silnik / moc silnika Reanult / 82KM
Maksymalna prędkość po drodze 20km/h
Zasięg po drodze / w terenie 140km / 80km
Głębokość brodu 80cm
Pokonywanie wzniesień 40°
Pokonywanie rowów (szerokość) 180cm
Nacisk jednostkowy 0,88kg/cm2
Pojemność baku 170l
Zużycie paliwa droga / teren 121l / 212l