Ostatni pociąg do Auschwitz (2006) - plakat.jpg

To mógł być poruszający film o losie Żydów transportowanych do obozu zagłady w Oświęcimiu i z pewnością jest w nim wiele poruszających widza obrazów i scen, dzięki którym naocznie możemy przekonać się przez co przechodzili ci ludzie w trakcie swojej ostatniej podróży w życiu. Z pewnością też znajdzie się w nim wiele takich scen, które pozwalają nam przekonać się na własne oczy, z jakim koszmarem musieli się zmierzyć "pasażerowie" bydlęcych wagonów. Większość tego filmu to ocierający się o klaustrofobię obraz ścisku, duchoty i rosnącego przerażenia mieszającego się z obłędem. Strachu o własne życie, a także o życie swoich ukochanych, którym nie można pomóc przez co rosnąca bezsilność wobec tej sytuacji sprawia, że sięga się ostatniej belki ratunku. Zresztą, cokolwiek by nie napisać, to nawet w połowie nie sposób oddać tego, co wydarzyło się wiosną 1943 roku (i niestety nie tylko tej wiosny), a przedstawione zostało w tej niemiecko-czeskiej koprodukcji filmowej. Mógł to być właśnie taki film, ale nie jest. Nie jest, bo po seansie zupełnie co innego zostaje w głowie.

Od dłuższego już czasu nie tylko w kinie, coraz modniejsze jest przedstawianie postaci tzw. "Dobrego Niemca". Polityczna poprawność doprowadziła do tego, że powoli w niepamięć odchodzą rzeczy, o których zapominać nie wolno, a wspomnienie koszmaru II Wojny Światowej jest co najwyżej straszną historyjką na dobranoc, w której coraz trudniej wychwycić kto jest złym bohaterem. To już nie Niemcy, a naziści i nie obozy koncentracyjne, a polskie (sic!) obozy koncentracyjne - takich przykładów można by mnożyć. Nic jednak nie zmieni faktu, że przynajmniej z szacunku dla milionów ofiar tej wojny, nie wolno nam zapomnieć tego, co próbują nam wymazać z pamięci przekonując, że taka pamięć nie prowadzi do niczego dobrego. I choć brzmi to jak nawoływanie jakiejś nacjonalistycznej bojówki, to jednak pewne rzeczy należy pamiętać.

I pal licho, gdy takie historie opowiada Hollywood. Nie jest to łatwe, ale przekłamania historyczne w ich wykonaniu jakoś łatwiej przełknąć, choć zapewne takie filmy mają dużo więcej odbiorców, z których większość to właśnie z filmów czerpie wiedzę o świecie. Na szczęście dobrze się dzieje, że są ludzie, którzy walczą z wpajanym widzom stereotypem wspomnianego wyżej "Dobrego Niemca", który sprzeciwia się wojnie i w zasadzie jest nastawiony całkiem pacyfistycznie, a tylko czasy, w których żyje nie pozwalają mu żyć pokoju. Bohaterkę "Lektora" usprawiedliwia analfabetyzm, a bohaterowie "Walkirii" mają na celu uwolnienie Europy, a ich pierwszym zamierzeniem jest zamknięcie obozów koncentracyjnych itd. Filmów z takim przekazem jest coraz więcej, a ostatnio, co już wybaczyć nieco trudniej, gdyż uczucie zwykłej przyzwoitości kazałoby raczej siedzieć cicho niż dolewać oliwy do ognia, w ten nurt wpisali się niemieccy twórcy...

No ale może w zbyt górnolotne tony uderzyłem i lepiej przerwę zanim posunę się za daleko. Fakt jednak pozostaje faktem, że jedyne, co zostało w mojej głowie po tym filmie to obraz Polaków alkoholików w roli maszynistów pociągu śmierci, chciwych Polaków polewających spragnionych Żydów wodą w zamian za ich biżuterię i inne precjoza oraz (i tu uwaga) niemieckich żołnierzy gotowych się pozabijać, by tylko nakarmić głodnych Żydów proszących o kawałek chleba. I nijak nie zatarły w mojej pamięci tych obrazów sceny z polskimi partyzantami przedstawionymi w dobrym świetle. I nie chodzi tu wcale o to, żeby wmawiać widzom, że Polacy byli święci, bo na pewno zdarzały się wśród nich prawdziwe kanalie pragnące wykorzystać sytuację, ale w świetle ogromu morderstw, jakich dopuścili się Niemcy, wspomniana już przyzwoitość nakazywałaby jednak nie zabierać głosu w tym temacie. A już na pewno nie w ten sposób co w "Ostatnim pociągu do Auschwitz".

A pomijając emocje? "Ostatni pociąg do Auschwitz" nie jest złym filmem, ale też nie wybija się jakoś szczególnie ponad przeciętność. Nader często pojawia się w nim nachalna teatralność, a i niektórych aktorów w nim występujących ciężko jest znieść. Jeśli zaś chodzi o podejmowany przez niego temat, to z racji jego powagi trudno jest zostać obojętnym wobec tego, co dane jest nam w nim zobaczyć. I jeśli stanie się on dla kogoś przestrogą i nauczką, do czego nie można po raz kolejny dopuścić, to może i dobrze że powstał. Choć nie sposób nie zauważyć, że było już mnóstwo lepszych filmów podejmujących temat holocaustu.