madeinusa (2006) - poster 02-3.JPG

Madeinusa

Do niedawna mistrzami kina minimalistycznego byli Azjaci. To tam powstawały najlepsze z prostych, cichych, skromnych, przesyconych symboliką i nasyconych emocjonalnym znaczeniem historii. Ostatnio jednak to Ameryka Łacińska wychodzi w tym gatunku na prowadzenie. Dowodem na to mogą być "Cień", "Los Muertos" czy właśnie wydana na DVD "Madeinusa".

Obraz Claudii Llosy rozgrywa się w odludnym zakątku peruwiańskich And w okresie świąt Wielkiej Nocy. Do niewielkiej, odizolowanej od świata wioski zamieszkałej przez Indian przybywa wędrowiec, biały gringo. Mieszkańcy niezbyt chętnie widzą go u siebie. Jest obcy, a oni właśnie szykują się do najważniejszego święta w roku - czasu 'bez Boga'. Wierzą oni, iż od Wielkiego Piątku aż do niedzieli Zmartwychwstania, Bóg jest prawdziwie ślepy. W tym czasie nie obowiązują ich żadne zakazy moralne, mogą uczynić wszystko: kraść, cudzołożyć, pić i bić się. Nic z tego, co uczynią, nie zostanie im policzone jako grzech.


Tytułowa bohaterka to nastolatka, która jest centralną postacią obchodów. Dostąpi zaszczytu odegrania roli Dziewicy Marii składającej syna do grobu. W nagrodę zostanie sama rozdziewiczona przez burmistrza wioski, którym jest nie kto inny, jak jej własny ojciec. Dziewczyna swój los przyjmuje z pokorą, skrycie marząc, że uwolni się kiedyś z wioski i zamieszka w Limie. Niespodziewanie los sprowadza w ten odległy zakątek przybysza z zewnątrz, który może pomóc jej spełnić marzenia. Zdarzenia zaczną rozwijać się, prowadząc nieubłaganie do tragicznego końca.

"Madeinusa" Llosy to portret zamkniętej społeczności. Film sprawia raczej wrażenie etnograficznego dokumentu niż fabuły. Przyglądamy się zwyczajnym ludziom od lal żyjącym w niezmiennym rytmie wyznaczanym przez pory roku i religijne święta. Llosa nie stara się komplikować fabuły, nie wymyśla niestworzonych bohaterów. Reżyserka jest ze swoimi bohaterami - ich codzienne zajęcia, jak choćby obieranie kartofli czy rozsypywanie trutki na szczury, oddaje z pieczołowitością, jakby to była najbardziej fascynująca rzecz na świecie. I rzeczywiście, w sposobie, w jaki to pokazuje, jest coś przykuwającego uwagę.

Obraz Llosy to również przypowieść o ignorancji i jej tragicznych skutkach. Nie ignorancji maluczkich, lecz tej wynikającej z poczucia bycia lepszym. Przybysz jest mieszczuchem, białym, wyedukowanym. Na prymitywne warunki życia i religijność, która ma więcej wspólnego z gusłami niż rzeczywistą wiarą, patrzy z góry. Jako człowiek cywilizowany czuje się pewny siebie i ignoruje wszystkie znaki ostrzegawcze. Tymczasem, jak pokazuje reżyserka, odizolowane wspólnoty charakteryzują się bardzo wielką siłą jednoczącą. Obcy jest elementem zaburzającym delikatną równowagę. Jednak dzięki spajającej sile, społeczność zaopatrzona jest w mechanizmy broniące ją przed wpływami z zewnątrz, wobec której obcy stoi na z góry przegranej pozycji.

"Madeinusa" to piękne kino zrealizowane najprostszymi środkami. Skromny, bazujący na przemyślanym pomyśle, ze świetnymi zdjęciami i cudownym muzycznym motywem przewodnim film peruwiańskiej debiutantki zaskakuje siłą emocjonalną, czystą naiwnością i całkowitą autentycznością. Dzieło Llosy to kolejny dowód na to, że nie pieniądze, a pomysły decydują o jakości filmów.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

OPISY FILMU

(1)

Nastoletnia Madeinusa mieszka w Mananaycuna - indiańskiej wiosce ukrytej głęboko w peruwiańskich Andach.
Zbliżają się najważniejsze dla Indian święta - Wielkanoc. Mieszkańcy wioski postrzegają te święta jako "czas bez Boga". Od Wielkiego Piątku, kiedy Jezus umiera na krzyżu, aż do Niedzieli Zmartwychwstania, każdy z mieszkańców może robić to, na co ma ochotę. Przez trzy "święte dni" Bóg nie żyje, nic nie widzi, więc grzech nie istnieje.
Rozpoczyna się orgia pijaństwa, rozwiązłości, ale i religijnej dewocji. Ojciec Madeinusy pożąda swojej pięknej córki, lecz dotychczas powstrzymywał go strach przed karą boską. Niecierpliwie czeka na początek świąt, by bezkarnie dać upust swoim żądzom.
W przeddzień świąt do wioski przyjeżdża niebieskooki chłopak z Limy, którego Madeinusa bierze za swojego Zbawiciela. Gringo, nie ma pojęcia o miejscowych obyczajach, traktuje Indian z wyższością, co w zaskakującym finale opowieści okaże się dla niego zgubne.
zgłoś poprawkę [opis dystrybutora dvd]

(2)

Święta Wielkanocne to szczególny czas dla peruwiańskich Indian. Dni przed zmartwychwstaniem postrzegają jako "czas bez Boga". Przez tysiąclecia rozwijali swą cywilizację odcięci od reszty świata, lecz od konkwisty ich obyczaje mieszają się z tradycją katolicką. Wierzą, że Jezus pochowany w grocie nie widzi, co dzieje się na świecie, więc ludzie mogą dać upust swoim grzesznym instynktom. Naczelnik jednej z indiańskich wiosek pożąda swojej córki Madeinusy, lecz powstrzymuje go strach przed karą boską. Niecierpliwie czeka na początek świąt, by bezkarnie dać upust swoim żądzom. W przeddzień świąt do wioski przyjeżdża biały chłopak z Limy, którego Madeinusa bierze za swojego Zbawiciela. Gringo, nie ma pojęcia o miejscowych obyczajach, traktuje Indian z wyższością, co okaże się dla niego zgubne.
zgłoś poprawkę [opis dystrybutora kino]

(3)

Do odciętej od świata (wylała przepływająca nieopodal rzeka) peruwiańskiej wsi przyjeżdża ze stolicy nonszalancki Salvador, którego spośród innych wyróżniają jego oczy (mówią o nich, że są jaśniejsze niż w kolorowych gazetach), ale też wielkomiejska wolność połączona z poczuciem obcości.
Salvador, który na wsi jest gościem nieproszonym, pełni jakby funkcję widza, który wkracza w świat zupełnie sobie obcy.
Czas jest tu wyznaczany przez miejscową tradycję, a pilnuje go siedzący na głównym placu wsi starzec, który codziennie przekłada kartki z cyframi.
Miejscowi wierzą, że od Wielkiego Piątku do Wielkiej Niedzieli nie istnieje coś takiego jak grzech i dozwolone jest wszystko, przecież w tym czasie "Bóg umiera" i niczego nie widzi.
Tytułowa Madeinusa nosi imię dostrzeżone na metce koszulki przybysza, religijne tradycje przenikają się tu z obrzędami na wskroś świeckimi, a coroczny konkurs na Najpiękniejszą Maryję Dziewicę nie przeszkadza akceptować seksualnych stosunków ojca z córkami.
Właśnie w takim świecie ląduje Salvador i musi sobie w nim poradzić, co wydaje się być trudne, zwłaszcza mając na uwadze jego poczucie wyższości nad innymi.