Nie tylko dla orłów

Nie tylko dla orłów – audycja satyryczna nadawana w radiowej Trójce w latach 1986 — 1990, w piątkowe, a później sobotnie wieczory. Twórcami programu byli Beata Michniewicz, Monika Olejnik, Alicja Resich-Modlińska, Jan Chojnacki, Marek Dalba, Jerzy Kordowicz, Wojciech Mann, Stanisław Plakwicz oraz Grzegorz Wasowski. Humor, oparty często na grze słów, przesycony był dużą dozą abstrakcji.

Stałymi elementami każdego odcinka (tylko niektóre nie były oparte na szablonie) były m.in.:

Refleksja na dziś — abstrakcyjna, ale zawsze bardzo trafna trawestacja znanego powiedzenia

Odcinek dla świnek — ploteczki różowej świnki Halinki

Doradztwo intymne — popisowy numer Jerzego Kordowicza jako Gandalfa udzielającego porad intymnych, głównie młodym chłopcom, których darzył szczególną atencją

Klechdy sezonowe — gawęda o gruboskórnym żelaznym karle imieniem Wasyl (Mann i Modlińska)

Opowieści z deszczykiem — niekończące się przygody baronowej von Schlochen na Schmelzburgu (Mann, Chojnacki i in.)

Las człowieka — sadystyczne wynurzenia pomysłowego gajowego Boba (Plakwicz)

Z pamiętnika doktora Wyciora — dzienniczek nieudolnego i niedokształconego lekarza (Mann)

Spostrzeżenia pana Henia — rozmowy doktora Wyciora z jego wiernym pacjentem (Mann i Wasowski), w roli "siostry" Alicja Resich-Modlińska

Elka gra — parodia teleturnieju "Wielka gra", w którym pani Elka (Olejnik) odpowiada skojarzeniowo na pytania redaktora - (Chojnacki) i notariusza (Stanisław Plakwicz). Na uwagę zasługuje wyjątkowo bezczelna i nieznośna publiczność (Alicja Resich-Modlińska, Jerzy Kordowicz, Wojciech Mann oraz Grzegorz Wasowski).

Wiersze najszczersze — poetyckie uniesienia zakończone zawsze przyziemną puentą

Część artystyczna — zestaw sprośnych kupletów

Grog z kapustą — rozmowy "Miłki Elektricznej" (Beata Michniewicz) z Mieciem (Jan Chojnacki)

Z ostatniej chwili — abstrakcyjne doniesienie agencyjne ze świata

Poszczególne numery były oddzielane niekiedy piosenkami rock’n’rollowymi i country, natomiast jako tło muzyczne wykorzystywane były szlagiery muzyki instrumentalnej, najczęściej filmowej (Dassin, Kuźniak, Morricone, Zamfir i in.).

-------------------------------------------------------------------------------------------

NIE TYLKO DLA ORŁÓW

audycja radiowa

Radiowy kabaret z udziałem czołówki prezenterów Trójki końca lat 80. W gronie wykonawców znaleźli się zarówno specjaliści od muzyki (Wojciech Mann, Jan Chojnacki, Jerzy Kordowicz), realizatorzy (Marek Dalba), jak i reporterki (Beata Michniewicz, Monika Olejnik).

Pomysłodawcą satyrycznego show, który wystartował w 1986 roku, był Grzegorz Wasowski (na początku lat 70. w ramach Trójkowego ITR-u robił z Kordowiczem podobną, choć skromniejszą audycję - "Samouczek"), syn Jerzego Wasowskiego, współtwórcy "Kabaretu Starszych Panów". Ojciec umożliwił mu zresztą radiowy debiut - 7-letni chłopiec wystąpił w 1956 roku w audycji "Książeczki z mojej półeczki". Wasowski pisał większość tekstów do "Nie tylko dla orłów" (parafraza tytułu powieści ALISTAIRA MACLEANA) lub porządkował te, które zrodziły się w czasie burzy mózgów. Robocze spotkania odbywały się często w jego domu - zarazem domu Moniki Olejnik, wówczas jego żony.

Całość otwierała "Refleksja na dziś", typu: Kochani, myślę sobie, że nie warto chwalić dnia przed zachodem słońca... Powiem więcej: po nocy też nie trzeba drzeć mordy. A potem słuchacze czekali na kilka stałych pozycji. Na przykład cykl "Z pamiętnika doktora Wyciora", który wymrukiwał Wojciech Mann: Wtorek. Od rana pech. Podczas operacji plastycznej znów zabrakło skóry. Pożyczyłem co prawda kawałek ceraty od ajenta bufetu, no ale jak długo można nadużywać dobrej woli człowieka niezwiązanego przecież ze służbą zdrowia? Ten sam prezenter odpowiadał, wraz z Alicją Resich-Modlińską, za cykl o Żelaznym Karle: Żelazny Karzeł imieniem Wasyl siedział przed swoją norą i dłubał pogrzebaczem w zębach. Wtem usłyszał jakiś hałas i obejrzał się gwałtownie. Zobaczył leśnego listonosza, Borsuka Borysa, pędzącego na malutkim rowerku. Należy tu dodać, że Borsuk był kretem, tylko na nazwisko miał Borsuk, a na imię Borys. Pędził więc kret Borsuk, najwyraźniej kierując się w stronę Wasyla. Gdy już się zbliżył, wyciągnął z kaptura pomiętą kopertę i powiedział: Polecony do ciebie, stary saganie! i uciekł. Karzeł rzucił za nim pogrzebaczem i zabił go na miejscu...

Było też "Doradztwo intymne", w którym Jerzy "Gandalf" Kordowicz zmysłowo czytał listy od chłopców: Mam pewien problem, z którym chciałbym się z tobą, Gandalfie, podzielić i poszukać twojej mądrej rady. Ale listownie nie mam śmiałości. Podaję adres. Twój Jerzyk". No, kochani... Mimo, że jestem obolały, muszę spieszyć z pomocą, bo takie jest moje posłannictwo. Jerzyku, nie ruszaj się z domu. Zapukam raz długo i trzy razy krótko.

O reszcie pozycji świadczą same tytuły: "Mówią weki", "Odcinek dla świnek", "Gabinet figur wioskowych", "Opowieści z deszczykiem", "Kino mocne", "Maksymy Gorkiego"...

Ukoronowaniem całości był występ tria Ojciec, Wuj i Stryjo. Najpierw patetyczna zapowiedź w stylu socrealistycznym: Zaśpiewamy z całej siły / by się młoty rozdzwoniły / by pług równą kroił skibę / by trafiała sieć na rybę... Potem ludowa melodyjka, a na jej tle sprośne przyśpiewki (No furmance Leszek Hance chciał koniecznie ściągnąć odzież / ale wtem poniosły konie / ściągnął tylko wodze), kwitowane komentarzami i wybuchami dzikiego śmiechu. To rzadka okazja posłuchania, jak Wojciech Mann próbuje śpiewać.

Kultowa audycja dokonała żywota w 1990 roku. W 1991 roku wybór skeczy ukazał się na kasecie wydanej przez firmę Polton. 16 lat później Wasowski zaczął przypominać cykl na antenie Trójki, ale wiele fragmentów zostało pominiętych z powodu braku praw do muzyki. Z tych samych powodów blokowane jest wydanie "Nie tylko dla orłów" na płycie.

• Odtwórz folder
• Pobierz folder
• Zachomikuj folder