ZŁOCIEŃ MARUNA.jpg

lecz-138.jpg

Krzew o gałązkach brunatnawych, rosnący w widnych lasach ...

Krzew o gałązkach brunatnawych, rosnący w widnych lasach od nizin po góry. Wczesną wiosną pojawiają się białe lub różowe, pachnące kwiaty zebrane w grona; klinowatolancetowate liście rozwijają się dopiero po kwitnieniu. Owocem jest czerwony pestkowiec. Gatunek ten rośnie dziko w dużej części Europy i Azji; w wielu krajach, m.in. w Polsce, znajduje się pod ochroną. Cała roślina jest bardzo trująca. Jej gatunkowa nazwa łacińska pochodzi od słowa mazeriyn = zabijać.W lecznictwie ludowym wawrzynek jest używany do uśmierzania bóli głowy i zębów. Zbiera się korę (Cortex Mezerei), którą należy zdejmować z nieco grubszych gałązek na początku wiosny. Korę wiąże się w pęczki i zawiesza, aby wyschła. Zbiór przeprowadza się w miejscach wyznaczonych, bardzo ostrożnie, aby nie zniszczyć krzewów. Kora zawiera trujące alkaloidy - dafninę i mezereinę. Substancje te działają drażniąco i powodują zaczerwienienie skóry, a stosowane długo - wywołują na niej pęcherze. Dafnina jest również halucynogenna. Roślina ta jest rzadko stosowana jako słaby środek drażniący w leczeniu gośćca. Mazidła i maści wolno stosować tylko pod kontrolą lekarza. Zatrucie czerwonymi owocami zdarza się często; zwłaszcza ulegają mu dzieci. Jego objawem jest palenie w gardle, wymioty i krwotoki. Trzeba natychmiast wezwać lekarza! Okres kwitnienia: III-IV Zbiór kory: II-III

KUKURYDZA ZWYCZAJNA.jpg

KUKURYDZA ZWYCZAJNA (Zea mays L.) Roślina jednoroc ...

KUKURYDZA ZWYCZAJNA (Zea mays L.) Roślina jednoroczna, jednopienna, wysoka, o źdźble pełnym, liściach naprzemianległych, równowąskich. Kłoski męskie są zebrane w szczytowe wiechy, kwiatostany żeńskie w postaci kolb są ukryte w pochwach, z których wystają tylko pęczki znamion. Owocem jest ziarniak. Kukurydza pochodzi z Ameryki, ale obecnie jest uprawiana na całym świecie ze względu na jej zalety gospodarcze. W celach leczniczych zbiera się znamiona wraz z szyjkami słupków (Stigma Maydis), gdy zaczynają ukazywać się na szczycie kolby. Obrywa się je ręcznie i suszy w miejscu cienistym, przewiewnym. Zawierają saponiny, olejek eteryczny, garbniki, cukry, substancję tłuszczową i sole mineralne. Są znanym środkiem moczopędnym, działają żółciopędnie i przeciwcukrzycowo oraz często używane są w kuracjach odchudzających. Sporządza się odwar z 2-3 łyżek znamion i 2-2½ szklanki wody i pije 1/2-2/3 szklanki 2-4 razy dziennie. Z kiełków kukurydzy wydobywa się olej, który stanowi główny surowiec do wyodrębniania witaminy E i do wyrobu produktów przeciw parodentozie. Odtłuszczona mąka z kukurydzy, jako pożywna i łatwo strawna, zalecana jest rekonwalescentom i osobom nie tolerującym glutenu pszenicy. Kukurydzę poraża często grzyb głowniowy Ustilago maydis, który przekształca kolby w guzy wypełnione czarnymi zarodnikami. Zarodniki te zawierają alkaloidy działające tak samo jak alkaloidy sporyszu. Okres kwitnienia: VII-VIII Zbiór znamion: VII-VIII

lecz-083.jpg

Jest to bylina o pokroju zwartym, łodygach wzniesionych, ...

Jest to bylina o pokroju zwartym, łodygach wzniesionych, pokrytych liśćmi pierzastodzielnymi, naprzemianległymi. Cała roślina jest szaro, filcowato owłosiona. Łodyga kończy się wiechą żółtych koszyczków. Owocem jest niełupka. Gatunek ten rośnie w Europie, Azji i Afryce, w miejscach suchych, w zespołach roślin zielnych, jako chwast. Był stosowany od czasów starożytnych do leczenia zaburzeń w trawieniu. Zbiera się ziele (Herba Absinthii), które ścina się w odległości 30 cm od wierzchołka łodygi, zrywając jednocześnie liście różyczki i pozostatej części łodygi. Główną substancją czynną jest olejek eteryczny (Oleum Absinthii), zawierający m.in. tujon i tujol; ponadto w zielu znajdują się gorycze (m. in. absyntyna), kwasy organiczne i garbniki. Ziele jest bardzo gorzkie. Do użytku wewnętrznego stosuje się je oddzielnie, bądź w mieszankach, w celu pobudzenia apetytu oraz wydzielania soku żotądkowego i żółci, uspokojenia kolki jelitowej (amarum, stomachicum, cholagogum) oraz przeciw pasożytom jelitowym. W tym celu sporządza się odwar (1/2-1 łyżki pokrajanego ziela na szklankę wody) lub zjada się sproszkowane ziele w ilości 1 g trzy razy dziennie. Odwarem płucze się gardło lub okłada miejsca kontuzjowane. Ze świeżego ziela sporządza się nalewkę łagodzącą skurcze. Dłuższe spożywanie piołunu, a zwłaszcza zawierających go napojów alkoholowych, powoduje wystąpienie skurczy, utratę przytomności, a nawet nieuleczalne choroby nerwowe. Okres kwitnienia: VIII-IX Zbiór ziela: VII-IX

lecz-084.jpg

Jest to bylina o zdrewniałym kłączu, łodygach wzniesiony ...

Jest to bylina o zdrewniałym kłączu, łodygach wzniesionych, pokrytych liśćmi równowąskimi, naprzemianległymi. Łodygi kończą się wiechą kulistych, żółtych koszyczków. Owocem jest niełupka bardzo rzadko dojrzewająca w warunkach środkowoeuropejskich. Gatunek ten obejmuje zasięgiem Europę Wschodnią, Syberię, Mongolię i Chiny oraz Amerykę Północną. Ma wiele form uprawianych ze względu na aromat. W starożytności był używany przeciw dżumie. W celach leczniczych zbiera się ziele (Herba Dracunculi), ścinając je ręcznie w dni słoneczne i ciepłe. Wiąże się pędy w pęczki i suszy szybko w miejscu cienistym, przewiewnym lub w suszarni w temperaturze do 35°C. Główną substancją czynną jest olejek eteryczny, zawierający estragol i felandren; ponadto w zielu znajdują się gorycze i garbniki. Pije się odwar lub spożywa sproszkowane ziele w celu pobudzenia apetytu i wydzielania soku żołądkowego oraz dla przyspieszenia procesów trawiennych. Estragon pobudza również przemianę materii, wzmacniając organizm. Olejek eteryczny otrzymany przez destylację ze świeżych roślin znajduje to samo zastosowanie. Zaleca się żuć świeże liście, aby zapobiec miażdżycy i chorobom naczyniowym; lecznicze wino estragonowe powoduje te same dodatnie skutki. Estragon jest ważnym surowcem w przemyśle konserwowym i perfumeryjnym oraz bardzo cenioną przyprawą aromatyczną. Okres kwitnienia: VII-IX Zbiór ziela: VII-VIII

lecz-086.jpg

Jest to bylina o bulwiastym kłączu, z którego wyrastają ...

Jest to bylina o bulwiastym kłączu, z którego wyrastają liście długoogonkowe, strzałkowate, czasem z brunatnymi plamami. Spomiędzy liści wyrasta łodyga zakończona kolbą kwiatową osłoniętą pochwą. U podstawy kolby znajdują się kwiaty słupkowe, u góry - kwiaty pręcikowe. Kolba wydziela wstrętny zapach, który zwabia owady zapylające. Owocem jest czerwona jagoda. Cała roślina jest trująca, ale toksyna rozkłada się w wysokiej temperaturze. Obrazki występują w Europie Środkowej i Południowej w rozproszeniu w wilgotnych lasach i zaroślach dolin, od nizin po góry. Dawniej uważane były za roślinę magiczną i kultową. Mąkę z kłączy dodawano do mąki używanej do wypieku chleba. Zbiera się kłącza (Rhizoma Ari). Po wykopaniu myje się je dokładnie, okorowuje, przecina wzdłuż i suszy na siatkach lub nawleczone na nitkę. Kłącze zawiera trujący glikozyd - aroinę, saponinę, skrobię i szczawian wapnia, który mu nadaje smak silnie palący. Rzadko dziś używane, zalecane było często przez medycynę średniowieczną w postaci proszku (z dodatkiem tataraku, krwiściągu, cynamonu, bylicy piołunu, drewna jałowca i cukru), którego odrobinę na końcu noża zażywano przed posiłkami w celu leczenia zaburzeń żołądkowych. Okres kwitnienia: IV-V Zbiór kłączy: III

CENTURIA POSPOLITA.jpg

CENTURIA POSPOLITA (Centaurium erythraea) Centuria p ...

CENTURIA POSPOLITA (Centaurium erythraea) Centuria pospolita Roślina jednoroczna lub dwuletnia o łodydze wzniesionej, w górze rozgałęzionej. Liście w różyczce są jajowate, liście łodygowe siedzące, naprzeciwległe. Różowe kwiaty są zebrane w baldachogrono. Owocem jest torebka. Gatunek ten rośnie na słonecznych zboczach, łąkach i polanach. Zbiera się ziele (Herba Centaurii) w pełni kwitnienia. Ścina się łodygi około 5 cm nad ziemią, pozostawiając jedną czwartą roślin na nasiona. Ścięte części suszy się rozpostarte cienką warstwą w cieniu, przewracając je często, albo w suszami w temperaturze nie przekraczającej 40°C. Przechowuje się w miejscu suchym, ciemnym, w dobrze zamkniętym opakowaniu. Centuria jest ważną i bardzo poszukiwaną rośliną leczniczą. Zawiera przede wszystkim goryczowe glikozydy - gencjopikrynę i erytrocentaurynę, ślady olejku eterycznego i inne substancje. Gorycze drażnią zakończenia nerwowe brodawek smakowych języka, co powoduje obfitsze wydzielanie soku żołądkowego. Centuria stosowana jest w postaci: kropli - Tinctura amara, ziółek - Species amaricantes, Species stomachicae i in. Lecznictwo ludowe zaleca napar lub odwar w dawce: łyżeczka do kawy ziela na ¼ dm3 wody, pić rano na czcco i wieczorem. Używa się również nalewki alkoholowej (Tinctura Centaurii). Od pewnego czasu stosuje się coraz częściej centurię jako dodatek przy wyrobie win i likierów. Okres kwitnienia: VI-VII Zbiór ziela: VI-VIII

Konwalia majowa.jpg

Konwalia majowa Bylina o sieci kłączy czołgającyc ...

Konwalia majowa Bylina o sieci kłączy czołgających się, z których wiosną wyrastają liście ogonkowe, a następnie łodyga kwiatostanowa z gronem białych, dzwonkowatych kwiatów. Owocem jest czerwona jagoda. Cała roślina jest trująca. Gatunek ten rośnie w Europie, Azji i Ameryce, zawsze w runie lasów lub cienistych zagajników. Zbiera się ziele, a najczęściej liście (Herba, Folium Convallariae). Suszy się je rozpostarte cienką warstwą w miejscu suchym i przewiewnym lub w suszarni w temperaturze do 40°C. Suchy surowiec jest bezwonny, ma barwę jasnozieloną i gorzki smak. Zawiera trujące glikozydy, jak konwalozyd i konwalatoksynę, saponiny, m.in. konwalarynę, i in. Glikozydy zawarte w konwalii wpływają tonizująco na mięsień sercowy (cardiotonicum). Niektóre składniki działają również przeczyszczająco i wymiotnie. Pachnące wyciągi z kwiatów konwalii są szeroko stosowane przez przemysł perfumeryjny i kosmetyczny. Czerwone jagody są czasem przyczyną zatruć dzieci. Trucizna powoduje paraliż ośrodka oddechowego, toteż konieczna jest natychmiastowa pomoc lekarza.

Zimowit jesienny.jpg

Zimowit jesienny Bylina o podziemnej bulwie pokrytej ...

Zimowit jesienny Bylina o podziemnej bulwie pokrytej łuskami, z której na jesieni wyrastają kwiaty złożone z długiej rurki i rozchylonych lejkowato działek barwy różowolila. Po zapłodnieniu w podziemnej zalążni zawiązują się nasiona. Wiosną z bulwy wyrasta różyczka lancetowatych liści. W ich kącie znajduje się owoc - torebka. Cała roślina jest silnie trująca. Rośnie w całej Europie. Dla celów leczniczych zbiera się bulwy (Tuber Colchici) i nasiona (Semen Colchici). Bulwy po dokładnym oczyszczeniu kraje się na plasterki, a następnie szybko suszy (nawet na pełnym słońcu). Nasiona dojrzewają w lecie. Wówczas zbiera się całe torebki, które po wyschnięciu uwalniają nasiona. Cała roślina jest zasobna w kolchicynę, która jest trującym alkaloidem; nasiona zawierają ponadto dużo lipidów, garbniki i cukier. Z surowca pozyskuje się kolchicynę, której używa się tylko wyjątkowo w ostrych atakach dny oraz w przypadku gośćca mięśniowego lub stawowego. W pewnym okresie stosowano pochodną kolchicyny - demekolcynę - do leczenia chronicznej białaczki. Kolchicyna jest trucizną mitotyczną, która hamuje podział komórek. Jest używana w hodowli roślin dla otrzymania nowych odmian. Zatrucie po spożyciu nasion lub kwiatów jest często śmiertelne. Jego objawem jest silny ślinotok, wymioty, krwawa biegunka, skurcze i ogólny paraliż. Odtrutką jest tanina. Zimowit jest niebezpieczny także dla zwierząt

ZŁOCIEŃ MARUNA.jpg

ZŁOCIEŃ MARUNA (Chrysanthemum parthenium L.) Złocień ...

ZŁOCIEŃ MARUNA (Chrysanthemum parthenium L.) Złocień maruna Bylina o łodydze wzniesionej i rozgałęzionej, z liśćmi naprzemianległymi, pierzastosiecznymi. Na szczycie łodygi znajduje się koszyczek złożony z białych kwiatów języczkowatych i żółtych kwiatów rurkowatych. Owocem jest niełupka. Cała roślina przyjemnie pachnie. Gatunek ten pochodzi z Iranu i Iraku, skąd rozprzestrzenił się, przez rejon śródziemnomorski, na całym świecie. Spotyka się go często w ogrodach na wsiach, gdzie ceniony jest zarówno za swe zalety ozdobne, jak i lecznicze. Zbiera się koszyczki (Flos Matriacariae seu Parthenii) albo ziele (Herba Matricariae seu Parthenii). Koszyczki zrywa się ręcznie podczas pięknej pogody, ziele ścina się w okresie pełnego kwitnienia. Zebrane części suszy się rozpostarte cienką warstwą w cieniu i przewraca ostrożnie; można też suszyć w suszarni w temperaturze nie przekraczającej 35°C. Mają bardzo silny zapach i trzeba je przechowywać w zamkniętym opakowaniu. Zawierają olejek eteryczny pachnący kamforą, gorycze, garbniki i śluz. Lecznictwo ludowe zaleca stosować odwar w proporcji 2 łyżeczki do kawy ziół na filiżankę wody (parzyć przez 15 minut). Pije się 3 filiżanki dziennie, aby złagodzić zaburzenia w trawieniu. Jest to środek uspokajający, dezynfekujący, przeciwskurczowy i przeciwrobaczycowy, a także stosowany w chorobach ginekologicznych. W celu leczenia obrzęków i otwartych ran oraz do płukania jamy ustnej po zabiegach dentystycznych przygotowuje się odwar dwukrotnie mocniejszy, a zioła parzy przez 25 minut. Okres kwitnienia: VI-IX Zbiór koszyczków: VI-VIII Zbiór ziela: VI-VIII

CENTURIA POSPOLITA.jpg

CENTURIA POSPOLITA (Centaurium erythraea) Centuria p ...

CENTURIA POSPOLITA (Centaurium erythraea) Centuria pospolita Roślina jednoroczna lub dwuletnia o łodydze wzniesionej, w górze rozgałęzionej. Liście w różyczce są jajowate, liście łodygowe siedzące, naprzeciwległe. Różowe kwiaty są zebrane w baldachogrono. Owocem jest torebka. Gatunek ten rośnie na słonecznych zboczach, łąkach i polanach. Zbiera się ziele (Herba Centaurii) w pełni kwitnienia. Ścina się łodygi około 5 cm nad ziemią, pozostawiając jedną czwartą roślin na nasiona. Ścięte części suszy się rozpostarte cienką warstwą w cieniu, przewracając je często, albo w suszami w temperaturze nie przekraczającej 40°C. Przechowuje się w miejscu suchym, ciemnym, w dobrze zamkniętym opakowaniu. Centuria jest ważną i bardzo poszukiwaną rośliną leczniczą. Zawiera przede wszystkim goryczowe glikozydy - gencjopikrynę i erytrocentaurynę, ślady olejku eterycznego i inne substancje. Gorycze drażnią zakończenia nerwowe brodawek smakowych języka, co powoduje obfitsze wydzielanie soku żołądkowego. Centuria stosowana jest w postaci: kropli - Tinctura amara, ziółek - Species amaricantes, Species stomachicae i in. Lecznictwo ludowe zaleca napar lub odwar w dawce: łyżeczka do kawy ziela na ¼ dm3 wody, pić rano na czcco i wieczorem. Używa się również nalewki alkoholowej (Tinctura Centaurii). Od pewnego czasu stosuje się coraz częściej centurię jako dodatek przy wyrobie win i likierów. Okres kwitnienia: VI-VII Zbiór ziela: VI-VIII

ZŁOCIEŃ MARUNA.jpg

misiaQ_76