Vincent-van-Gogh-Wiejskie-cha%C5%82upy-w-Saint-Maries-1888.jpg

Vincent Willem van Gogh (ur. 30 marca 1853, zm. 29 lipca 1890) – holenderski malarz, którego twórczość należy do kierunku zwanego postimpresjonizmem. Kolor u van Gogha był środkiem do wyrażenia wewnętrznych przeżyć w stopniu o wiele większym niż u innych artystów. Obrazy van Gogha nie podobały się ówczesnej publiczności, która odbierała je według własnych, odmiennych kryteriów estetycznych.
Urodził się w wiosce Groot Zundert w holenderskiej Brabancji, niedaleko belgijskiej granicy, gdzie jego ojciec był pastorem. Miał pięcioro rodzeństwa: Annę, Theo (który później wspierał go przez całe życie), Elisabeth, Wilhelminę i Cornelię. W wieku piętnastu lat zakończył swoją edukację. Rysował od dzieciństwa, lecz poważnie z malarstwem zetknął się mając 16 lat w Hadze, gdzie pracował w galerii marszandów Goupil & Cie. Początkowo nawiązywał do artystycznej tradycji holenderskiej, dążąc do wyrażenia walorów przedstawianych przedmiotów poprzez bogactwo gry światła, stosował dosyć ciemną, impastową manierę, typową m.in. dla Fransa Halsa, w tematyce nawiązywał do holenderskiego malarstwa rodzajowego XVII wieku.
W 1873 roku Vincent van Gogh został przeniesiony do Londyńskiej filii galerii. Tu spotykał swą pierwszą miłość, córkę swoich gospodarzy, Eugenie Loyer. Jednak ona, będąc już zaręczoną, odrzuciła propozycję małżeństwa ze strony Vincenta. Zawód miłosny spowodował pierwszą z jego depresji i załamanie nerwowe, w wyniku czego w 1876 roku stracił pracę w galerii. Były to pierwsze objawy syndromu maniakalno-depresyjnego, który towarzyszył mu przez całe życie.
W latach 1878 - 1880, chcąc wspierać biednych i prowadzić działalność misyjną, został protestanckim kaznodzieją, kontynuując tradycje rodzinne - podjął studia teologiczne. Za pomoc ubogim górnikom w belgijskim zagłębiu węglowym w Borinage, kosztem majątku kościelnego, otrzymał naganę od zwierzchników kościelnych i został wykluczony z kościoła protestanckiego. Wyjechał do Brukseli, gdzie postanowił ostatecznie zostać artystą.
Słoneczniki (1887)
W 1881 roku na skutek ciągłych problemów finansowych van Gogh wrócił do rodziców w Etten. Tam powstały pierwsze szerzej znane dzieła jego autorstwa, inspirowane twórczością Jeana-Françoisa Milleta (np. Siewca). Jego pracę przerwała kolejna nieszczęśliwa miłość do owdowiałej kuzynki Kee Vos (z domu Stricker). Mimo że ona zdecydowanie go odrzucała, Vincent wyjechał za nią do Amsterdamu.
Nieobliczalne zachowanie Vincenta powodowało częste konflikty. Po burzliwej kłótni na temat planów na przyszłość zerwał kontakty z ojcem i przeniósł się do Hagi (dzięki pomocy swego brata Theo). Uczył się malarstwa u Antona Mauve. W 1882 roku związał się z prostytutką Sien Hoornik, która została jego modelką. Podczas ich wspólnego pożycia urodził się chłopiec (nie jest to syn Vincenta). Presja i oburzenie ze strony całej rodziny (nawet Theo nie mógł zaakceptować stylu życia brata) powodowała wzrastającą depresję. W tym samym roku powstały pierwsze płótna olejne van Gogha.
W sierpniu 1883 roku van Gogh odszedł od Sien i przeniósł się do Drenthe w północnej Holandii. Tam, żyjąc w spartańskich warunkach, spędził wiele czasu na spacerach po okolicy szkicując i malując pejzaże oraz sceny z życia chłopów. Brakowało mu jednak funduszy na zakup materiałów malarskich, co zmusiło go w końcu do ponownego powrotu do domu.
Pod koniec 1883 pogodził się z rodzicami i postanowił zamieszkać w ich nowym domu w Nueuen. Tam mieszkał do śmierci ojca w 1885 roku. Z tego okresu pochodzą takie obrazy jak Martwa natura z otwartą biblią lub Jedzący kartofle.
W listopadzie 1885 Vincent wyjechał do Antwerpii, aby studiować w Królewskiej Akademii Sztuki. Był ciężko chory, cierpiał na syfilis, co objawiało się m.in. gniciem dziąseł. Van Gogh zrezygnował z nauki, gdyż jego gwałtowna, zbyt indywidualna technika nie zyskała uznania w akademii. Porzucił studia i przeprowadził się do Paryża, gdzie mieszkał z bratem Theo na Montmartre. W tym czasie poznał Emile'a Bernarda, Georges'a Seurata, Paula Signaca i Paula Gauguina. Pod wpływem impresjonistów i grafiki japońskiej jego paleta stała się jaśniejsza, wykorzystywał też wartości dekoracyjne faktury i linii.
W 1888 roku van Gogh przeniósł się do Arles w Prowansji. Podróż ta okazała się być najważniejsza w życiu twórcy. Tam, gdzie intensywnie świeci słońce, barwy przedmiotów wydają się bardziej czyste i kontrastowe. Van Gogh z całą tego świadomością podążał za światłem. W Arles ukształtował się w pełni styl jego malarstwa, który charakteryzują intensywne barwy odbijane od przedmiotów i intuicyjnie zestawione kontrastowo, niekiedy z przewagą żółci, gruba faktura i deformacja, traktowane jako środki ekspresji. Powstaje wiele obrazów, np. Nocna kawiarnia lub Taras kawiarni w nocy. Vincent, chcąc uczynić z Arles centrum artystyczne, przekonał Paula Gauguina, aby ten przyłączył się do niego. Wynajął "Żółty Dom", w którym następnie razem malowali. Między malarzami dochodziło jednak do konfliktów. 23 grudnia po kolejnej gwałtownej kłótni Vincent zagroził przyjacielowi brzytwą i w stanie najwyższego wzburzenia obciął sobie lewe ucho, a następnie wręczył je w kopercie miejscowej prostytutce. Następnego dnia został znaleziony bliski śmierci i umieszczony w szpitalu w Arles. Odtąd ataki halucynacji i załamania nerwowe nawiedzały go coraz częściej, przeplatając się z okresami dobrego samopoczucia i jasności umysłu. W tym okresie tworzy najwięcej uznanych przez krytyków dzieł. Najbardziej znanym są Słoneczniki.
W marcu 1889 roku ludność Arles wypędziła van Gogha z miasta. W maju artysta podjął się leczenia się w szpitalu psychiatrycznym w St. Remy. Tam stwierdzono u niego epilepsję (chociaż dziś podejrzewa się, że cierpiał na porfirię). Malował m.in. Irysy, jeden z jego najpopularniejszych Autoportretów oraz serię obrazów przedstawiających Cyprysy.
Odwiedziwszy w Paryżu Theo, jego żonę i syna, 21 maja 1890 roku przyjechał do Auvers-sur-Oise na północy Francji i zamieszkał w gospodzie. Znalazł w tym miejscu opiekę doktora Gacheta, przyjaciela Camille'a Pissarra, lekarza będącego jednocześnie mecenasem artystów. W tym czasie stworzył około siedemdziesięciu dzieł, m.in. Kościół w Auvers i Pole pszenicy z krukami - obraz uznawany często za ostatnie dzieło malarza.
27 lipca 1890 roku w czasie kolejnego załamania nerwowego Vincent van Gogh podjął próbę samobójczą. Na miejscowym polu pożyczonym rewolwerem strzelił sobie w pierś. Nie zmarł jednak od razu, lecz po dwóch dniach na rękach Theo.