26.jpg

Niegdyś Dolina Kościeliska związana była z przemysłem hutniczym – pod koniec XV wieku zaczęto tu wydobywać srebro, antymon i miedź, od XVIII rudy żelaza. Właśnie z tego względu znalazło się w niej miejsce na karczmę, kuźnie, chaty dla robotników, czy wreszcie kościółek. To prawdopodobnie od niego pochodzi nazwa Doliny, choć są i tacy, którzy dopatrują się nieco innej genezy. W XIII wieku miało dojść tutaj do rozgromienia Tatarów, a „Kościeliska” nawiązywać by miała do ich pogruchotanych kości.
W historię Doliny Kościeliskiej wpisali się też kupcy i przemytnicy, szmuglujący towary z Polski na Słowację, a oprócz nich zbójnicy. Legendy o napadach i morderstwach nie mają końca, a o dość krwawej i zbójnickiej przeszłości przypominają nazwy skał o fantazyjnych kształtach – Zbójnicka Turnia, Zbójnickie Okna, czy wreszcie Zbójnicki Stół.
Dziś turyści tłumnie tu przybywają, ale należy zaznaczyć, że turystyka w tych okolicach liczy sobie już prawie 200 lat! Nieustająca piesza wędrówka trwa od 1815 roku i od tego czasu cieszy się ogromną popularnością.

Dolina Kościeliska jest drugą co do wielkości doliną po polskiej stronie Tatr – pod tym względem ustępuje miejsca jedynie Dolinie Chochołowskiej. Ta walna dolina, czyli taka, która rozpościera się od podnóża Tatr aż po ich grzbiet, ma 9 km długości i ok. 27 km szerokości, co daje powierzchnię 35 km2. Warto zwrócić uwagę na fakt, iż Dolina Kościeliska jest prawdziwym arcydziełem Matki Natury. Przez dolną jej część przepływa Potok Kościeliski, a górną tworzą krystaliczne skały o zbójnickich kształtach i nazwach.
Liczne odgałęzienia Kościeliskiej prowadzą między innymi do Doliny Miętusiej, skąd, dzięki szlakom turystycznym, dojdziemy na Miętusi Przysłop (1189 m), Doliny Tomanowej, wiodącej na przepiękną Tomanową Przełęcz (1685 m) oraz do Doliny Pyszniańskiej, zwanej też Pyszną, którędy żaden szlak nie przebiega. Jeśli zapragniemy zdobyć najwyższy szczyt znajdujący się w Dolinie, nasze kroki powinny zostać skierowane na Błyszcz, liczący 2159 m. Wędrówka ta okaże się na tyle urokliwa i korzystna, gdyż stamtąd podziwiać możemy dodatkowo Bystrą (2 248 m) – najwyższy szczyt Tatr Zachodnich.
Natura przysłużyła się Dolinie Kościeliskiej jeszcze w jednym przypadku. Rwące górskie potoki, płynące w skałach wyżłobiły większe i mniejsze szczeliny, które na przestrzeni lat zmieniły się w jaskinie. Do najsłynniejszych, a zarazem najchętniej odwiedzanych należą Jaskinia Mroźna, Mylna, Raptawicka, czy Smocza Jama, w sumie odkryto ich około 450, co jest zdecydowanie imponującą liczbą.
U wylotu Doliny Pyszniańskiej, a powyżej Kościeliskiej, na wysokości 1126 metrów znajduje się Smreczyński Staw o maksymalnej głębokości 5,3 metrów, przy powierzchni 0,75 ha. Otoczony jest w całości przez las, co jednak wcale nie przeszkadza podziwianiu wierzchołków takich szczytów, jak Smreczyńskiego i Kamienistej. Dojście nad Staw ze schroniska Ornak zajmuje około 30 minut.