PACHELBEL, Johann - Kanon D-dur.mp3

Pachelbel - Kanon

W muzyce popularnej często mamy do czynienia ze zjawiskiem „jednego utworu”. Wiele zespołów, wokalistów czy kompozytorów mają w swoim dorobku jeden wielki przebój, który przyniósł im sławę. Poza tym nic więcej nie dokonali.

W muzyce klasycznej to zjawisko również miało miejsce. Może nie do tego stopnia jak w pop-music, gdyż kompozytorzy nie ograniczali się do stworzenia jednego utworu, takich nie było. Chodzi o to, że inne utwory nigdy nie osiągnęły sławy, choćby w małym stopniu, podczas gdy jeden stał się bardzo znany i słuchany przez lata, czasem przez wieki.

Znakomitym przykładem jest tu Johann Pachelbel. Jego dorobek jest wcale niemały i w całości niezły, mimo to nazwisko Pachelbel wiąże się tylko i wyłącznie z Kanonem D-dur.

Formalnie Pachelbel napisał Kanon i Gigue w D-dur na Troje Skrzypiec i Basso Continuo (Kanon und Gigue in D-Dur für drei Violinen und Basso Continuo).

Data powstania utworu nie jest znana. Są podawane różne daty między 1680 a 1690 rokiem.

Max Seifert, niemiecki student muzyki, opublikował Kanon i Gigue w 1920 roku. W tym samym mniej więcej okresie Anne Marlene Gurgul wydała tylko pierwszą część pod nazwą „Pachelbel Kanon”. Albo gigue nie spodobał się słuchaczom, albo wydawnictwo Seiferta było mało znane, w każdym razie gigue zniknął z pola widzenia (lub raczej słyszenia).

Johann Pachelbel urodził się w Norymberdze w 1653 roku, prawdopodobnie w sierpniu, ponieważ znana jest data chrztu – 1 września 1653. Jego ojciec był handlarzem wina.

Uczęszczał do szkoły St. Lorenz, a wkrótce ojciec zamówił dla niego prywatne lekcje muzyki u Heinricha Schwemmera, kantora w kościele Św. Sebalda (Sebalduskirche). Niektóre źródła podają, że Pachelbel uczył się również u Georga Caspara Weckera, organisty i ważnego kompozytora szkoły norymberskiej. Ostatnie badania podają to jednak w wątpliwość.

Johann Mattheson w swojej książce Grundlage einer Ehrenpforte wydanej w 1740 roku w Hamburgu, pisał o Pachelbelu w samym superlatywach. Młody Pachelbel wykazał niezwykłą muzykalność, ale i brylował w pozostałych naukach.

Mając 15 lat Pachelbel rozpoczął studia na Uniwersytecie w Altdorf, gdzie wkrótce został organistą w kościele. Rok później otrzymał stypendium w Gymnasium Poeticum w Regensburgu. Studiował muzykę u Kaspara Prentza, który był pod wpływem muzyki włoskiej, w szczególności kompozytora Giacomo Carissimi. Upodobania do ówczesnego włoskiego stylu muzyki kościelnej przekazał Pachelbelowi.

W 1673 roku Pachelbel znalazł się w Wiedniu. Objął stanowisko organisty w sławnej Katedrze Św. Stefana (Stephansdom), został też cenionym kompozytorem muzyki kościelnej, znanym we Włoszech i Południowych Niemczech.

W 1677 roku wrócił do Niemiec na zaproszenie Księcia Saksonii-Eisenach, Johanna Georga. Dostał posadę organisty dworskiego. Współpracował z kapelmistrzem Danielem Eberlinem. W Eisenach Pachelbel poznał rodzinę Bachów – zaprzyjaźnił się z Johannem Ambrosiusem Bachem, ojcem m.in. Jana Sebastiana.

Książę Johann Georg wkrótce zmarł i Pachelbel stracił pracę. Zaopatrzony w list polecający kapelmistrza opuścił Eisenach w maju 1678 roku i udał się do Erfurtu. Tam został organistą w luterańskim kościele Predigerkirche. W Erfurcie rodzina Bachów była bardzo znana, do tego stopnia, że w późniejszych latach organistów kościelnych nazywano „Bachami”.

W Erfurcie Pachelbel pozostał przez 12 lat. Kontakty z Bachami były bardzo przyjazne, uczył muzyki wszystkie dzieci, więcej uwagi poświęcał starszemu rodzeństwu Jana Sebastiana, który był jeszcze zbyt mały i młody.

W 1690 roku wyruszył do Stuttgartu by objąć stanowisko organisty na dworze Księżnej Magdaleny Sybylli Wirtemberskiej. Warunki pracy były znacznie lepsze niż w Erfurcie. Niestety w 1692 roku wojska francuskie zaatakowały Stuttgart. Pachebel przeniósł się do Gotha, gdzie objął posadę organisty miejskiego.

W 1694 roku został zaproszony na wesele swojego pupila Jana Krzysztofa Bacha, które miało miejsce w Ohrdruf. Jan Sebastian miał wtedy 9 lat.

Pracując w Gotha Pachelbel otrzymał dwie oferty zatrudnienia: w Stuttgarcie i w na Uniwersytecie w Oksfordzie. Obie odrzucił.

W 1695 roku zmarł w Norymberdze Georg Caspar Wecker. Stanowisko organisty w kościele Św. Sebalda zaproponowano Pachelbelowi. Było to duże wyróżnienie – w tym czasie w ważnych kościołach na wakujące stanowisko organisty ogłaszano konkursy. Tak więc, po latach Pachelbel wrócił do miejsca, w którym rozpoczynał swoją muzyczną edukację. Tym razem, to on uczył młodych adeptów.

W Norymberdze pozostał już do końca życia. Zmarł w 1706 roku. Dokładna data nie jest znana. Mattheson podaje okres 3 – 7 marca.

Poświęciłem trochę miejsca samemu Pachelbelowi by wykazać, że był on ważnym kompozytorem baroku niemieckiego. Napisał wiele utworów, nie tylko ten sławny Kanon. Wśród ważniejszych można wymienić:

* Sześć Suit na dwoje skrzypiec, 1691
* Preludia Chorałowe na organy, 1693
* Magnificat Fugues, na organy 1695
* Hexachordum Apollinis, sześć arii z wariacjami na organy lub harfę, 1699
* Motet Jauchzet dem Herrn, data nieznana
* Sześć Fantazji w C-dur na organy, data nieznana.

„Kanon D-dur” Pachelbela to jeden z najbardziej rozpoznawalnych utworów muzyki klasycznej w historii. Można do niego porównać chyba tylko „Arię na strunie G” J.S. Bacha.

Kanon ten ma wzorcową formę kanonu. Podstawą harmoniczną i strukturalną jest linia basu:



Na bazie basu wchodzą kolejno, z opóźnieniem dwutaktowym, pierwsze, drugie i trzecie skrzypce, dokładnie powtarzając linię melodyczną.

Dwa podstawowe takty basu są powtarzane 28 razy. Sekwencja akordowo jest następująca:

D-dur, A-dur, h-moll, fis-moll, G-dur, D-dur, G-dur A-dur.

Ta sekwencja pojawia się często w utworach okresu klasycznego, np. Haendel zastosował ją do głównego tematu i wariacji Koncertu Organowego nr 11 (HWV 310); Mozart w „Czarodziejskim Flecie”; Haydn w menuecie z Kwartetu Skrzypcowego nr 2, op. 50.

To następstwo akordowe jest proste. Nic dziwnego, że stało się podstawą bardzo wielu utworów w następnych wiekach. W XX wieku było często wykorzystywane w muzyce, rockowej, pop czy disco. Do dzisiaj pojawiają się utwory oparte o sekwencję akordową zastosowaną przez Pachelbela.


Ogromną czy wręcz fenomenalną, swoją karierę rozpoczął Kanon na początku lat 70. W ciągu kilki lat pojawiło się liczne nagrania, w różnych aranżacjach.

Pierwszego nagrania, bardzo dobrego dokonała Paillard Chamber Orchestra, pod dyrekcją Jean-François Paillarda. To nagranie, jak i następne w 1970 roku Stuttgart Chamber Orchestra, zaaranżowane przez Karl Münchingera, stały się bardzo popularne, otwierając drogę do kolejnych.

Pierwszy pop song pod nazwą "O Lord, Why Lord?" wykonany przez hiszpańską grupę wokalną Pop Tops znalazł się na listach przebojów w USA i w Holandii.

No i dalej już poszło swobodnie. Kanon został nagrany setki, a może i tysiące razy, w różnych stylach i gatunkach muzycznych, w różnych składach, na różne instrumenty, solo i orkiestralnie, co komu do głowy przyszło.


Johann Christoph Pachelbel (ur. 1 września 1653, zm. 3 marca 1706) – niemiecki kompozytor, organista i nauczyciel muzyki okresu baroku. Jego najbardziej znana kompozycja to słynny kanon D-dur na troje skrzypiec i basso continuo.

Urodzony w Norymberdze, lecz pracował także w Wiedniu, Erfurcie, Eisenach, Stuttgarcie oraz na terenie innych miast Turyngii. Zmarł w Norymberdze

Dzieła organowe:


Preludia, Toccaty, Fugi, Fantazje.

Preludia chorałowe.
Kompozycje te, ogólnie rzecz ujmując, nie są trudne pod względem technicznym, mimo to posiadają nieodparte piękno. Do szczególnie efektownych należy Toccata e-moll.