stroj kurpiowski.jpg

1. Kujawski
2. Łowicki
3. Piotrkowski
4. Opoczyński
5. Krzczonowski
6. Łańcucki
7. Rzeszowski
8. Spiski

Polska jest jednym z nielicznych krajów w Europie, gdzie sztuka ludowa jest jeszcze żywa. Wprawdzie nie jest to sztuka która wyrasta z rzeczywistej potrzeby środowiska ludowego i zaspakaja jego potrzeby, ale wiąże się z dawną sztuką ludową, dostosowując dawne wzory do nowych potrzeb . Sytuacja ta jest wynikiem procesu ogromnych przemian, jakie miały miejsce na wsi polskiej, szczególnie po II wojnie światowej. Dzięki działalności Ministerstwa Kultury i Sztuki, Centrali Przemysłu Ludowego i Artystycznego oraz muzeów , które to instytucje poprzez organizowanie szeregu konkursów, festiwali, kiermaszy i wystaw, a także udzielanie stypendiów, spowodowały, że sztuka ludowa nie tylko nie uległa całkowitemu zapomnieniu ale wręcz przeciwnie, stała się żywotnym elementem kultury ogólnonarodowej. Jedną z najpowszechniejszych form popularyzowania sztuki ludowej w kraju i za granicą są występy ludowych zespołów w strojach regionalnych.




Strój ludowy rozwinął się szczególnie w II połowie XIX wieku zwłaszcza po zniesieniu pańszczyzny, kiedy to warstwie chłopskiej przywrócono poczucie wartości społecznej. Zniesienie pańszczyzny wpłynęło również na wzrost zamożności i wyzwoliło inwencję artystyczną ludu. Drugim czynnikiem mającym wpływ na rozwój stroju ludowego był rozwój przemysłu chemicznego, drobnego oraz handlu, co pozwoliło na wprowadzenie do stroju ludowego większej ilości barw, elementów zdob- niczych, pasmanterii i surowców pochodzenia fabrycznego. Strój ludowy przestał spełniać elementarne potrzeby utylitarne, a stał się formą podkreślającą odrębność społeczną i odegrał ważną rolę w życiu społeczności wiejskiej, wyrabiał więź społeczną w grupie własnej i poczucie odrębności w stosunku do grup sąsiednich. Jest on najbardziej wymownym elementem długotrwałego rozwoju kultury materialnej i artystycznej wsi polskiej.
Od II wojny światowej strój ludowy staje się własnością całego narodu i zostaje przystosowany do innych potrzeb bardziej współczesnych, używany jest przede wszystkim z okazji świąt, uroczystości państwowych i przez zespoły regionalne.

Od najdawniejszych czasów sztuka na równi z pracą towarzyszy człowiekowi, kształtując jego osobowość i zdolności tworzenia .W badaniach nad kulturą ludową sztuka stanowi nieodłączny element ściśle związany z wsią - życiem jej mieszkańców, pracą i obrzędowością. Rozwój sztuki ludowej kształtował się w zależności od warunków materialnych i świadomości jej twórców. Niewątpliwie strój jest jedną z najciekawszych dziedzin twórczości ludowej .Wszystkie elementy stroju ludowego są uzasadnione. Materiał, linia kroju, ozdoby czy kolor spełniają określoną funkcję i są praktycznie przystosowane do warunków danego regionu . Strój ludowy nie był dziełem jednej ręki. Wykonanie jego wymagało pracy własnej w zakresie dostępnych surowców i narzędzi, w obrębie gospodarstwa domowego, jak również wiejskich lub miejskich rzemieślników. Ogromna różnorodność polskich strojów ludowych podyktowana jest zarówno warunkami geograficznymi i ekonomicznymi jak i tradycją historyczną. Z jednej strony ogromny wpływ na kształtowanie stroju ma tradycja , szacunek i przywiązanie do ustalonych już zasad i wartości, z drugiej zaś adaptacja wpływów z zewnątrz np. moda miejska, przy czym przejmowano z reguły to, co zgodne było z ogólnie obowiązującymi normami estetycznymi środowiska wiejskiego.

Nigdzie chyba przysłowie: ,,Jak cię widzą, tak cię piszą" nie miało szerszego zastosowania jak na wsi polskiej w czasie pełnego rozwoju sztuki ludowej przypadającego na okres od 2 połowy XIX wieku do l wojny światowej. Mieszkańcy wsi zwracali baczną uwagę na najdrobniejsze szczegóły ubioru, który był swego rodzaju legitymacją pozycji społecznej . Rola stroju ludowego, ze względu na jego reprezentacyjny charakter, zadecydowała o tym, że stał się jedną z czołowych dziedzin ludowej twórczości artystycznej, inspirując niejednokrotnie wielu artystów profesjonalnych.Tradycyjny strój ludowy jest obecnie rzadkością na terenie wsi polskiej. Proces jego zanikania jest
nieodwracalny, co jest konsekwencją przemian , jakie zaszły w ostatnich kilkudziesięciu latach w ekonomicznej i społecznej sytuacji mieszkańców polskiej wsi. Dziś ma jeszcze zastosowanie w występach artystycznych zespołów ludowych podczas uroczystości związanych ze świętami państwowymi oraz w niektórych regionach w czasie obrzędów ludowych.