mapa_riese.JPG

"Riese" to nazwa jakiej się używa na określenie jednego z najbardziej tajemniczych przedsięwzięć inżynieryjnych II Wojny Światowej. Niemcy hitlerowskie rozpoczęły budowę wiosną 1943 roku i nadały jej kryptonim "Riese" - Olbrzym. O ogromie prac niech świdczą raporty Ministra Uzbrojenia Rzeszy Alberta Speera. Mówi w nich o wydatkach na budowę "Riese" w kwocie 150 mln marek. Innym razem stwierdza, że "tylko na sam projekt zużyto więcej betonu niż w 1944 roku przeznaczono dla całej ludności na budowę schronów". Raporty Speera w konfrontacji ze stanem faktycznym dowodzą, że znane nam podziemne kompleksy oraz obiekty naziemne, to najwyżej 25 % całości wykonanych prac. Roboty budowlane prowadzono na obszarze 200 km2, a znaczenie ich podkreśla fakt, że wykonywała je organizacja Todt zarządzająca również budową Wału Atlantyckiego, Linii Zygfryda czy Kwatery Głównej Wilezy Szaniec.Hitlerowcy postanowili w Górach Sowich wybudować system podziemnych fabryk, aby ustrzec się przed ewentualnymi nalotami aliantów. Więźniowie różnych narodowości z filii obozu koncentracyjnego Gross Rosen byli zatrudniani przy drążeniu w twardej skale gnejsowej chodników, które w planach hitlerowskich miały stać się halami ściśle tajnej produkcji zbrojeniowej i nie tylko. Około 20 km podziemnych korytarzy dokładnie jeszcze do dziś nie zbadanych pochłonęło kilkanaście tysięcy ofiar. Więźniowie pracowali w bardzo ciężkich warunkach w temperaturze około 4 stopni Celcjusza i wilgotności sięgającej 98 %.Tak dobrze zachowanej sztolni w Górach Sowich dawno nie odkryto. Śmiało można powiedzieć, że wchodząc do wnętrza znaleźliśmy się dosłownie w końcu 1945 roku tuż przed zasypaniem wejścia. Środkiem korytarza biegną tory kolejki wąskotorowej, na których stoi wagonik. jest to jedyny oryginalny i tak dobrze zachowany egzemplarz. Obok wagonika wzdłuż całego chodnika ciągną się "Lutnie" (rury odpylające) o średnicy 40 cm . W ścianach zostały znalezione wiertła i pobijaki. Sztolnia jest zakończona przodkiem z odwiertami, w których znajdują się jeszcze fragmenty materiałów wybuchowych o nazwie "donovit" i fragmenty torów, które nie zostały zużyte. Upadek III Rzeszy spowodował, że prace nie zostały dokończone , a wiele śladów mogących przyczynić się do wyjaśnienia tajemnicy podziemi została starannie zatarta. Ciągle nie wiadomo co stało się z konwojem kilkudziesięciu ciężarówek, które dwa dni przed kapitulacją wjechały do wnętrza Gór Sowich i nigdy stamtąd nie wyjechały. Co stanowiło ich ładunek również do dziś stanowi tajemnicę. 5. W okresie powojennym wojsko polskie i radzieckie spenetrowało wszystkie otwarte obiekty pozostawione przez Niemców. Po nich przyszli szabrownicy i wywieźli co się dało. Natomiast dzisiaj podziemne kompleksy przyciągają różnej maści poszukiwaczy militariów, przygód, grotołazów, a przede wszystkim pasjonatów Gór Sowich. Różne grupy kopią dosłownie wszędzie, myśląc, że uda im się rozwiązać zagadkę "Riese".