7238416.2.jpg

1 godz. 40 min.

gatunek: Dramat, Wojenny
produkcja: Włochy
premiera: 27 września 1945 (świat)
reżyseria: Roberto Rossellini
scenariusz: Sergio Amidei, Federico Fellini, Roberto Rossellini

Pierwsze klasyczne dzieło neorealizmu włoskiego jest zarazem pierwszą częścią trylogii o wojnie Rosseliniego. Dzieło to z początku przygotowywane jako dwa oddzielne filmy dokumentalne powstało na zgliszczach Rzymu. Przedstawia on historie inżyniera Manfreddiego, działacza komunistycznego, wzorowanego na autentycznej postaci Celeste Negarvilla.

Cały ten film opiera się na podobnych zasadach, w prosty sposób prezentuje życie i postawy mieszkańców Rzymu w czasie okupacji, posiłkując się przy tym środkami, które wytyczyły główne reguły, jakimi kierowały się następne dzieła neorealizmu. Prawdy o człowieku oraz drzemiącym w nim dobru i złu serwowane są czasami w nieco trywialnej formie, ale po niezmierzonej tragedii lat wojennych należało w jak najoczywistszy sposób obudzić społeczeństwo, wzniecić w nim poczucie winy oraz przywrócić ufność w rodzaj ludzki. Niejako z przymusu, z braku środków finansowych, problemów ze sprzętem zastosowano surowość, która wpłynęła na autentyczność obrazu, kształtując go na fabularyzowany dokument na temat wojennych dramatów ludzi.

Reżyser zrezygnował z popularnych aktorów, obsadzając skromnych nieznanych artystów oraz zwykłych ludzi niezwiązanych z filmem, ani z teatrem. Zaskoczyło mnie to, w jaki sposób ci amatorzy stworzyli wspaniałe, pełne realizmu kreacje. Wyśmienita przede wszystkim okazała się rola niepokornego młodzieńca Marcello, zagranego przez chłopaka łudząco podobnego w wyglądzie i zachowaniu do Salvatore Cascio odtwarzającego rolę młodego Salvatore w "Cinema Paradiso".

Rosselini kształtuje w filmie przekrój przez dramatyczne losy ludzi w okresie wojny – niemogącą się zrealizować miłość, męczeńską śmierć bohatera, wyrzuty sumienia nawróconego hitlerowca, czy też skutki konformizmu w przypadku młodej dziewczyny. Wszystkie te tragedie rozwijają się wokół historii inżyniera Manfriediego, działacza konspiracyjnego, poszukiwanego przez nazistów pod dowództwem pewnego niemieckiego majora. Wspomniany działacz ruch oporu wspomagany jest przez między innymi księdza Pietro. Historycy stwierdzili, że wymienieni bohaterowie filmu oparci zostali wyraźnie na rzeczywistych pierwowzorach, mimo iż dzieło opatrzone jest na wstępie informacją o fikcyjności postaci i fabuły.