14106058693_b7127b2052_o.jpg

Święta i Wielka Sobota to Dzień Wielkiej Ciszy. Żydowski szabas-sobota, podobnie jak opis stworzenia świata, był zapowiedzą właśnie Tego Dnia – „Bóg odpoczął” w grobie. Cerkiew na Jutrzni opłakuje Chrystusa przed płaszczenicą – grobem Pańskim - w trzech stacjach Pieśni Pochwalnych. Ich stychy pochodzą z psalmu 118, śpiewanego na każdym zwyczajnym pogrzebie. Żydzi opłacają rzymskich żołnierzy, by czuwali przed grobem Jezusa, by Jego uczniowie nie wykradli Jego Ciała.
Mt 27, 62-66

Ten Dzień doskonale opisuje jeden z wielkosobotnich hymnów prawosławnych:

Dzisiejszy dzień tajemniczo przedstawiał Mojżesz, mówiąc:
„I pobłogosławił Bóg siódmy dzień”. Oto jest ta błogosławiona sobota, oto
dzień odpoczynku, w którym spoczął od wszystkich swoich dzieł Jednorodzony
Syn Boży, Który z Opatrzności przyjął śmierć, i odpoczywa cieleśnie w sobotę.
Ale On powróci przez Swoje zmartwychwstanie, da nam życie wieczne,
albowiem jest jedynym dobrym i Przyjacielem człowieka.

W Tradycji Wschodniej są dwa wspaniałe Nabożeństwa Wielkiej Soboty: Jutrznia Wielkiej Soboty (nazywana też czasem Jutrznią Jerozolimską), na którą składają się m.in. Pieśni Pochwalne złożone z trzech części nazywanych Stacjami, Eulogitaria, a także Kanon Wielkiej Soboty, oraz Liturgia św. Bazylego łącząca się z Wieczernią, kiedy m.in. czytane jest piętnaście fragmentów (paremij) ze Starego Testamentu.
Po tej Liturgii, przez cały dzień, są święcone pokarmy (tzw. święconka).
W Tradycji bizantyjskiej wieczorem w cerkwi powinny być przeczytane całe Dzieje Apostolskie, jednakże w praktyce wielu parafii są one czytane w ciągu całego Dnia Wielkiej Soboty. Natomiast w Tradycji koptyjskiej, również wieczorem, czytana jest cała Apokalipsa św. Jana (jedyny raz w roku, kiedy jest czytana ta Księga).

Nabożeństwa (w tym słynna Jutrznia Wielkiej Soboty) i Liturgia Wielkiej Soboty w Kościele prawosławnym po polsku

Synaksarion (starożytne objaśnienie liturgiczne) Wielkiej Soboty