punkaharju02.jpg

Sax1701 / Bardzo ciekawe / Ciekawostki 2 / Cuda świata / punkaharju02.jpg

Download: punkaharju02.jpg

Pobierz

35 KB

(600px x 471px)

Kwintesencja krajobrazu Finlandii – długi, stukilometrowej długości pas wzgórz i... szerokości nieraz kilku metrów przesmyk dzielący jeziora Kokonselka i Puruvesi w zespole Wielkiego Saimaa.

Bo Punkaharju to polodowcowy oz, czyli długi, nieraz kręty pas niewysokich pagórków. Powstał kilkanaście tysięcy lat temu, gdy topniał skandynawski lodowiec. Pod lodem płynęła rzeka, nanosząc piasek, żwir itp. Systematycznie warstwa osadów podnosiła się, zmuszając wodę do wytapiania lodu nad sobą. W końcu lodowiec stopił się cały, odsłaniając to, co naniosła rzeka, co miało teraz formę długiego pagórka. Punkaharju biegnie prostopadle do dłuższego, podwójnego ozu Salpausselkä. Być może był kiedyś jego dopływem...

Od wieków jest ważnym szlakiem komunikacyjnym. Po nim biegnie jedne z najważniejszych w Finlandii dróg i linii kolejowych, łączące wybrzeże j. Ładoga (etnicznie fińskie, okupowane od ponad pół wieku przez Rosję) z leżącą w centrum kraju Jyväskylą.

Punkaharju ma ok. stu kilometrów długości, ale najciekawszy jest odcinek pomiędzy Kulennoinen a Punkasalmi, gdzie oz dzieli w. wym. jeziora. Jest wąski i kręty, przypomina wijącego się zielonego węża. Jego piękno najlepiej dostrzec z powietrza, lecąc czymkolwiek ponad drzewami.

Punkaharju jest rezerwatem przyrody. Mieszkańcy okolic uważają oz za najzdrowsze miejsce na świecie. A to ze względu na porastający teren las iglasty, emitujący dużo życiodajnych olejków eterycznych. Pod tym względem Punkaharju nie jest może lepsze od innych porośniętych fińską tajgą miejsc, ale na pewno jest piękniejszy. Zresztą i sami Finowie nie mają wątpliwości; Punkaharju to zdecydowanie najpiękniejsze miejsce na Pojezierzu Fińskim, a może i w całym kraju. Z tego też powodu przesmyk jest wielką atrakcją turystyczną. Zwłaszcza, że leży na trasie do twierdzy Olavinlinna w Savonlinnie, gdzie co roku tysiące melomanów zjeżdżają na festiwal operowy.

Punkaharju to nie tylko piękna przyroda. To także wspaniała architektura i sztuka. Centrum Sztuki Retretti w Punkaharju (miejscowości na środku przesmyku), prezentujące sztukę współczesną, mieści się m. in. w... jaskiniach. Znalazła w nich pomieszczenie także sala koncertowa. Jaskinie zresztą odkryto nie tak dawno. A skąd granitowe groty na piasku? Ano powstały znacznie wcześniej, podczas geologicznych przemian, a potem na długie dziesiątki tysięcy lat przykrył je lodowiec i to, co po nim zostało.

Miejscowe muzeum leśnictwa, uważane za jedno z najlepszych (a kto wie, czy nie najlepsze) na świecie, jest znane nie tylko z eksponatów i sposobu ich pokazywania, ale także z siedziby o niezwykle oryginalnej architekturze.

Komentarze:

Nie ma jeszcze żadnego komentarza. Dodaj go jako pierwszy!

Aby dodawać komentarze musisz się zalogować

Sax1701

Idź do chomika

Inne foldery z plikami do pobrania

CUDA ŚWIATA
.
obrazek

Inne pliki do pobrania z tego chomika

Zeus Olimpijski.gif

Zeus Olimpijski Posąg Zeusa wykonany ok. 435-430 p.n.e ...

Zeus Olimpijski Posąg Zeusa wykonany ok. 435-430 p.n.e z kości słoniowej, złota i szlachetnych gatunków drewna przez legendarnego greckiego rzeźbiarza - Fidiasza, przy pomocy malarza Panajnosa i toreuty (rzemieślnika obrabiającego metale) Kolotesa. Posąg, który znajdował się w świątyni Zeusa w Olimpii, mierzył 13 m wysokości i przedstawiał boga siedzącego na tronie, z berłem w lewej dłoni i posążkiem Nike w prawej. Posąg nie dotrwał do naszych czasów. Istnieją dwie wersje, wyjaśniające jego zniszczenie. Pierwsza z nich mówi, że posąg spłonął w pożarze świątyni w Olimpii w 426 n.e. Zgodnie z drugą wcześniej trafił do pałacu cesarskiego w Konstantynopolu, gdzie spłonął w 475 n.e. **********************************************************************

strokkur01s.jpg

Strokkur to gejzer w południowo-zachodniej Islandii, oko ...

Strokkur to gejzer w południowo-zachodniej Islandii, około 80 km na wschód od jej stolicy - Rejkiawiku. Kilkakrotnie w ciągu godziny, niekiedy nawet co 4-10 minut niebieskawozielona kopuła wrzącej wodu pojawią się nad 3-metrowym otworem w basenie. Pióropusz wrzącej wody gwałtownie wznosi się w powietrze, na wysokośc 22 metrów. Para Ulatuje z sykiem i wody uspokajają się aż do nastepnej erupcji. Słowo gejzer wywodzi sie od Stori Geysir (Wielki Gejzer), gorącego źródła z okresowo wytryskującą wodą, znajdującego się w tym samym rejonie co Strokkur. Stori Geysir wykazywał niegdyś dużą aktywność. Obecnie woda wytryskuje z niego sporadycznie. Gejzery występują w miejscach, gdzie magma (płynna skała) zalega tuż pod powierzchnią ziemi. Woda zbierająca się w podziemnych zbiornikach podgrzewana jest przez gorące skały. **********************************************************************

zorze_polarne01s.jpg

Zorze polarne to oślepiające wstęgi, łuki, promienie alb ...

Zorze polarne to oślepiające wstęgi, łuki, promienie albo firanki w świetlne, migoczące na niebie w rejonach polarnych. Te z północy zwane są zorzą północną (aurora borelis), te z południa - zorzą południową (aurora australis). Nie wyjażniono do końca mechanizmu ich powstawania. Uważa się, że są rezultatem wychwytywania przez ziemskie pole magnetyczne drobnych cząsteczek energii, emitowanych przez Słońce. Mniej więcej co jedenaście lat Słońce wchodzi w fazę podwyższonej aktywności, wysyłając w przestrzeń kosmiczną duże ilości cząsteczek energii. Właśnie wtedy zorze są najwspanialsze. Światła miast i wysokie budynki na horyzońcie mogą utrudniąć obserwacje, najlepiej więc oglądać zorze polarne w miejscach położonych z dala od obszarów miejskich. W miejscowości Churchill w Kanadzie zorzę można ujrzeć przez średnio 300 nocy w roku, podczas gdy w amerykańskim stanie Floryda ukazuje się ona czterokrotnie. Zorze polarne występują najczęściej na wysokości 90-130 km nad powierzchnią ziemi, pojawiają się też jednak znacznie wyżej. W 1959 roku zmierzono zorzę północną na wysokości 160 km. Rozciągała się ona na przestrzeni ponad 4800 km. Zorze polarne znane są ludzkości od ponad 2 tys. lat. Były one w przeszłości przedmiotem wielu mitów. We wczesnym średniowieczu Wikingowie wierzyli, że zorze polarne to galopujący po przestworzach wojownicy. W Arktyce Eskimosi byli przekonani, że zorze zostały stworzone po to. by oświecać drogę zmarłym niedawno ludziom. **********************************************************************

pokrywa_lodowa_vatnajokull01s.jpg

Vatnajökull jest największą pokrywą lodową w Islandii, c ...

Vatnajökull jest największą pokrywą lodową w Islandii, często nazywaną krainą lodu i ognia. Ta ogromna masa lodu zajmuje obszar 8420 km², co stanowi około 1/12 powierzchni całego kraju. Niezwykłym zjawiskiem są kryjące się pod powłoką lodową strumienie lawy, kratery wulkaniczne i gorące źródła. Islandia kształtowana jest w dalszym ciągu przez naturę. Wiąże się to z jej położeniem na Grzbiecie Śródatlantyckim - masywie wulkanicznym, którego większa część znajduje się pod wodą. Grzbiet wypełnił długą rozpadlinę w skorupie ziemskiej, która powstała w wyniku rozdarcia się dwóch płyt tektonicznych. Islandia leży nieopodal koła polarnego i dlatego na wyspie panuje tak chłodny klimat. Na obszarze Vatnajökull znajduje się kaldera ( duży krater) o nazwie Grimsvötn. Jest to gorące jezioro o głębokości 488 m. Jego powierzchnia jest pokryta 200-metrową warstwą lodu, który jednak częściowo topnieje, ponieważ jezioro jest ogrzewane od środka. Kiedy lód zamienia się w wodę, jej objętość zwiększa się, aż w końcu woda z impetem wydostaje się na powierzchnię. To zjawisko nazywane jest po islandzku Jökulhaup. Woda płynie tak gwałtownie, że zbiera po drodze wszystko, nawet 20-metrowe bryły lodu. **********************************************************************

jaskinie_lodowe_eisriesenwelt01s.jpg

Na południe od Salzburga, w masywie Tennen w Alpach Aust ...

Na południe od Salzburga, w masywie Tennen w Alpach Austriackich, na wysokości 1000 m nad dnem doliny znajduje się wejście do Eisriesenweltu (Świata Lodowych Olbrzymów) - systemu jaskiń o długości przynajmniej 40 km. Pierwsza rzecz, jaka się rzuca w oczy po wejściu do jaskiń, to 30-metrowa ściana lodowa, górująca nad labiryntem pieczar i korytarzy. Cała ta baśniowa kraina wypełniona jest przepięknymi formami o pastelowych barwach. W przeciwieństwie do innych jakiń, które zbudowane są z wapienia, tutaj mamy do czynienia z rzeźbami lodowymi. Są to np. lodowe draperie, posągi, kaskady, iglice, kolumny i kwiaty. Eisriesenwelt to największy system jaskiń w Austrii i prawdopodobnie największy na Ziemi system jaskiń stałe wypełnionych lodem. Temperatura wewnątrz przez cały rok nie przekracza 0°C, a przeciekająca przez szczeliny w sklepieniu woda natychmiast zamarza. Jaskinie te powstały 2 miliony lat temu, kiedy klimat Europy był znacznie cieplejszy niż dzisiaj. Woda płynąca wśród wapiennych skał w długotrwałym procesie rozpuściła je, tworząc ten ogromny, skomplikowany świat podziemnych korytarzy i komór. **********************************************************************

meteora01s.jpg

Przez ponad tysiąc lat mnisi żyli w spokoju i odosobnien ...

Przez ponad tysiąc lat mnisi żyli w spokoju i odosobnieniu w klasztorach zbudowanych na wierzchołkach przepięknych słupów skalnych w górach Pindos, w północnej Grecji. 60 mln lat temu obszar ten stanowił skaliste dno morza. Później, na skutek gwałtownych wstrząsów, został wypiętrzony, pękając i rozdzielając się. Skały te, obecnie nazywane Mereorą, uległy powolnej erozji wodnej, eolicznej (spowodowanej przez wiatr) i termicznej. W efekcie tego procesu powstały 24 masywne słupy. Uważa się, że biegnące horyzontalnie ślady pozostawione zostały w pradawnych czasach przez fale. Niektóre ze skał wznoszą się na 550 m ponad otaczającą je równinę. Są one tak wysokie, jak wieża telewizyjna CN Tower w Toronto (Kanada). Meteora nazywana jest skalistym lasem Grecji. **********************************************************************

sagrada_familia01.jpg

Kościół Świętej Rodziny (Sagrada Familia) jest wizytówką ...

Kościół Świętej Rodziny (Sagrada Familia) jest wizytówką Barcelony, jedną z najlepiej znanych świątyń chrześcijańskich, a także dziełem życia katalońskiego architekta Antoniego Gaudí. Budowę kościoła rozpoczęto w 1882 roku, a rok później prace powierzono Antonio Gaudiemu, który nadał świątyni własny styl. Architektoniczny styl Gaudiego uważano jednak za przebrzmiały, gdyż w Europie królował wtedy funkcjonalizm. W 1926 roku w wieku 74 lat architekt zmarł pozostawiając skończoną tylko północną elewację, chociaż ostatnie lata swego życia architekt spędził niemal na budowie. W 1936 wybuchła wojna domowa, a prace wstrzymano do roku 1952, kiedy to odtworzono część planów według oryginalnych rysunków. Jednakże Antonio Gaudi nigdy nie sporządził całkowitych planów budowli. Traktował on budowanie jako proces organiczny. Koncepcja rozwijała się wraz z postępem plac. Obecnie trwają intensywne prace nad ukończeniem świątyni, która w planach ma mieć trzy fasady przedstawiające narodziny Chrystusa (wschodnia), Mękę Pańską (zachodnia) oraz Zmartwychwstanie (południowa). Każda z fasad podzielona będzie na trzy części: wiary, nadziei i miłości oraz zwieńczona czterema wieżami. ****************************************************************************************************

krzywa_wieza_w_pizie01.jpg

Krzywa Wieża jest jedną z najbardziej znanych budowli na ...

Krzywa Wieża jest jedną z najbardziej znanych budowli na świecie. Znajduje się ona w niewielkim miasteczku w Toskanii, w środkowych Włoszech. W istocie wieża jest dzwonnicą katedralną i należy do kompleksu zabudowań w stylu romańskim na Campo dei Miracoli. Budowę wieży rozpoczęto w 1173 roku. Budowla wkrótce zaczęła odchylać się od pionu, ponieważ została ona usytuowana na podmokłym, gliniastym gruncie. Konstruktorzy wydłużając kolumny po jednej stronie wieży próbowali korygować przechylenie wieży. Budowę jednak przerwano do XIII wieku. W 1350 roku konstrukcja zyskała ostatnie piętro, w którym umieszczono dzwony. Budynek został zbudowany na planie okręgu i posiada osiem kondygnacji. Środkowe piętra otoczono są ażurowymi galeryjkami. Wysokość wieży wynosi około 55 metrów, a odchylenie od piono około 4,5 metra. W XIX wieku zaczęto podejmować pierwsze próby powstrzymania przechylania się wieży. Nie przyniosło to jednak pożądanego skutku. W 1990 roku wieża została zamknięta dla zwiedzających oraz powołano specjalny komitet, który miał wybrać najlepszy sposób zabezpieczenia wieży przed dalszym odchylaniem się. W 2001 roku wieża została ponownie otwarta dla turystów. Rocznie odwiedza ją około 10 milionów turystów z całego świata. ****************************************************************************************************

mainau02.jpg

Śmiało można powiedzieć, że jeden z najpiękniejszych ogr ...

Śmiało można powiedzieć, że jeden z najpiękniejszych ogrodów botanicznych świata na wyspie Mainau na jeziorze Bodeńskim to efekt wielkiej miłości. Gustaf Lennart Nicolaus Paul Bernadotte, książę Smälandu, następca tronu Szwecji, mając do wyboru koronę szwedzką i ślub z Karin Emmą Louisą Nissvandt wbrew woli króla Gustawa V, wybrał miłość. Został pozbawiony praw do korony, gdy w 1932 roku ożenił się. Pozbawiony także tytułu książęcego, przyjął nazwisko Lennart Bernadotte, osiadł na wyspie Mainau na Jeziorze Bodeńskim i uczynił z niej ogromną atrakcję turystyczną. Własnymi rękami sadził przeróżne rośliny z całego świata. Był nie tylko wspaniałym botanikiem i projektantem ogrodów, ale także wybitnym fotografikiem i organizatorem. To on zapoczątkował trwające do dziś spotkania laureatów Nagrody Nobla w nieodległym Lindau. Pod koniec życia przekazał zarząd nad wyspą rodzinie. Zmarł w 2004 roku w wieku 95 lat. Mainau jest niewielka, 44-hektarowa. Leży na Überlinger See, północno-zachodniej części j. Bodeńskiego. Do połowy XIX wieku należała do Zakonu Krzyżackiego (tego samego, z którym tyle wieków Polska walczyła). Potem wyspę nabył wielki książę Badenii Fryderyk I. To on zaczął zamieniać wyspę w ogród botaniczny, zakładając m. in. arboretum z sekwojami, mamutowcami, bambusami i cedrami atlaskimi oraz ogród różany. Dzięki wpływowi ogromnego jeziora, klimat jest łagodny i wilgotny, umożliwiający uprawę nawet subtropikalnych roślin bez osłon. W gruncie rosną więc pomarańcze, cytryny, granaty, śródziemnomorskie palmy itp. Oczopląsu można dostać w rosarium; ponad 1,2 tys. różnobarwnych odmian róż. Równie dużo jest tam odmian dalii. Mainau jest prawdopodobnie największym hodowcą tych roślin w świecie, a na pewno w Europie. Rośliny nie tylko tworzą barwne, ale także przestrzenne kompozycje. Na trawie siedzą ogromne kaczki z kwiatów, kwiatowy paw szeroko rozpościera ogon... W szklarniach, oprócz roślin tropikalnych, latają... motyle. To kolejna atrakcja wyspy. Siadają zwiedzającym na ramionach, głowach, pozwalają się fotografować... W centrum Mainau stoi barokowy pałac, zbudowany jeszcze przez Krzyżaków. Z wyższych punków na wyspie w pogodne dni widać ośnieżone szczyty odległych o kilkadziesiąt kilometrów Alp. Wyspę Mainau rokrocznie odwiedza ponad 1 milion turystów. Przypływają tu statkami (wyspa na własny mały port) z każdego z licznych przystani na jeziorze, m. in. Konstancji, Überlingen, Friedrichshafen, Meersbergu, Lindau, ale także austriackiej Bregencji i miejscowości po szwajcarskiej stronie jeziora. Można się tam także dostać przez most łączący Mainau z Konstancją. ****************************************************************************************************

czufut_kale01.jpg

W tym wykutym w skale mieście, jeszcze w latach siedemdz ...

W tym wykutym w skale mieście, jeszcze w latach siedemdziesiątych ub. wieku mieszkali ludzie. Dziś po wszystkich mieszkańcach i dawnej potędze zostało wspomnienie. Wykuwanie domów w miękkim kamieniu jest do dziś popularnym sposobem zdobywania własnych czterech kątów w cieplejszych stronach. Także na Krymie. Ma to swoje zalety. Latem jest chłodno, zimą ciepło, nie ma też ograniczeń przestrzennych. Ale są i wady; problemy z wodą, nieczystościami, prądem. Kiedyś (i w wielu miejscach dziś) wszakże tym się nie przejmowano. Prawdopodobnie w V wieku n.e. na pionowym grzbiecie skalnym powstała tam strażnica bizantyjska Fulli. Potem została zajęta przez Połowców, którzy nadali jej nazwę Kyrk Er i rozbudowali do potężnej twierdzy. Tak potężnej, że Mongołowie pod dowództwem Nogaja, by ją zdobyć w 1299 roku musieli używać machin oblężniczych. Czufut-Kale było druga stolicą Chanatu Krymskiego (pierwszą był Sołchat, dziś Stary Krym, wybrany przez samego Batu-Chana). Stąd rządzili chanowie Hadżi Gerej i Mengli Gerej. Po tych czasach pozostało kilka grobowców, m. in. mauzoleum Dżanike-Chanym, córki chana Tochtamysza, matki Hadżi Gereja. Nową stolicę, Bakczysaraj, założyli tuż obok, 2,5 kilometra od starej. I miasto znów zmieniło nazwę, na Czufut-Kale. Oznacza to twierdzę żydowską (çufut - Żyd, qale - twierdza). Dlaczego? Bo muzułmanie i chrześcijanie przenieśli się do Bakczysaraju, a w mieście pozostali Karaimi. To lud wyznający klasyczny judaizm, oparty na Torze (Starym Testamencie), zwłaszcza Pięcioksiągu Mojżesza, a zupełnie odrzucający późniejsze dodatki, w tym Talmud. Czufut-Kale pozostało karaimskim do dziś. Właśnie Karaimi (kilka rodzin) jako ostatni opuścili skalne miasto. Dziś prowadzą tam restaurację ze swoją kuchnią i oprowadzają turystów, nacisk kładąc na własny wkład w rozwój Krymu. Wykute w skale mieszkania mają wszystko: okna, drzwi, kuchnie, spiżarnie. Ba, można nawet spotkać kamienne tłocznie do wina. Mieszkania są często kilkukondygnacyjne. Ale są też budowle wzniesione na skale, a nie wykute w niej. To wspomniane mauzoleum, Wrota Wschodnie, kenesa (świątynia karaimska), meczet, oraz rezydencje ważniejszych mieszkańców. Ze skalnego miasta rozciąga się wspaniały widok na okoliczne kaniony. Pomiędzy Czufut-Kale a Bakczysarajem znajduje się jeszcze jedno wykute w skale miejsce, prawosławny Klasztor Uspienski. Zbudowali go mnisi bizantyjscy w VIII wieku. Monastyr istniał nieprzerwanie do 1921 roku. Odrodził się w latach osiemdziesiątych, podczas powolnego upadku ZSRR. ****************************************************************************************************

więcej plików z tego folderu...

Zgłoś jeśli naruszono regulamin