Buchwerder - Wełmin 1904 rok 01.jpg

Kreis Friedeberg

Wełmin (Buchwerder)

Wieś powstała przy historycznym trakcie z Berlina do Królewca, który w 1825r. został zmodernizowany i utwardzony, a w 1876r. przeszedł pod administrację prowincjonalną.
W okresie międzywojennym była to Reichstraße 1, obecnie droga krajowa nr. 22.

Niemiecka nazwa Wełmina to Buchwerder- znaczy dosłownie "bukowy ostrów".
Ma ona niewątpliwie charakter terenowy. 18.08.1945r. gmina zaproponowała nazwę Zalesie,
bo leży między lasami, tym czasem obwieszczeniem wojewody poznańskiego z 3.11.1945r. wprowadzona została urzędowo nazwa Wełmin, utworzona niewątpliwie od jeziora Welmsee, obecnie Wełmino.

Wieś skolonizowana została przez miasto Strzelce Kraj. Według C.Treua, była to najmłodsza samodzielna kolonia w powiecie. Wieś powstała nie później jak w końcu XVIII, gdyż na początku XIXw. odnotował ją Brätring jako kolonię z kilkoma komornikami.
Data 1839r. podawana jako moment założenia kolonii odnosić sie więc może do usamodzielnienia gminy. Była to od początku nieduża miejscowość. W połowie XIXw. grunty wsi liczyły łącznie 346 mórg i 99 pręty kw. (88,5ha), z czego grunty orne stanowiły 78%, a łąki 21,3%. W1865r. było tu 6 gospodarzy posiadających zaprzęg konny oraz 27 komorników.
W 1939r. spisano tu 78 gospodarstw domowych. W Wełminie istniała szkoła, która została przeniesiona na pogranicze Wełmina i Przyłęgu, zaś w budynku dawnej szkoły obecnie znajduje się wyremontowana świetlica wiejska.

Źródło informacji:

http://www.welmin.cba.pl