Dokumenty

Antyk (inaczej starożytność) to epoka, która obejmuje piśmiennictwo od czasów najdawniejszych (początki piśmiennictwa ok. XIII w. p.n.e.) do V w. n.e. Umowna data końca epoki starożytnej to 476 r. - data upadku Cesarstwa zachodnio rzymskiego.

Początek średniowiecza wiąże się z 476 r. n.e., tj. upadkiem Cesarstwa Zachodniorzymskiego, schyłek zaś z wydarzeniami historycznymi XV w. (z 1453 r., tj. upadkiem Cesarstwa Bizantyjskiego oraz 1492 r. - odkryciem Ameryki). O ile w Europie epoka trwała około 1100 lat, to w Polsce tylko 500 (X-XV w.) ze względu na późny czas powstania państwowości polskiej.




Definicja pojęcia "renesans" i geneza epoki:
Epoka, w dziejach kultury zwana renesansem, rodowodowo związana z Włochami, nosi nie włoskie, lecz francuskie miano "renaissance", co oznacza dokładnie odrodzenie. Nazwą tą, jako terminem historyczno-literackim, posłużyli się świadomie dopiero uczeni XIX w., określając nią zjawisko odrodzenia literatury antycznej oraz odnowienia studiów starożytnych. W późniejszej fazie rozwoju nowej idei zakres terminu "renesans" poszerzył się; obejmuje się nim odnowienie, odrodzenie się ludzkości (renovatio hominis), podnoszenie się jej na wyższy poziom; także odnowienie starożytności (renovatio antiquitais), odrodzenie przeszłości, dawnej wiedzy, kultury i sztuki antyku, programowo zapoczątkowane w XIV w. Na rozwój renesansu, jako epoki w dziejach kultury europejskiej, złożyło się wiele czynników historycznych. Do głównych należy kryzys papiestwa i rozwój reformacji, wielkie odkrycia geograficzne, rozbicie jedności cesarsko-papieskiej Europy oraz powstawanie, po okresie rozbicia feudalnego, zjednoczonych państw (m.in. Hiszpania, Francja, Szwajcaria, Polska).

Ramy czasowe:
Barok, w najszerszym tego pojęcia znaczeniu, to w historii kultury europejskiej epoka obejmująca zjawiska artystyczne końca XVI, XVII i pierwszej połowy XVIII wieku.

Pochodzenie terminu "barok":
Termin "barok" zapożyczono z historii sztuki, gdzie stosowany był dla określenia dziwactwa i nieregularności w sztuce - w języku portugalskim słowo "barocco" oznacza udziwnioną, nieregularną perłę. Przyjęcie go przez epokę literacką sugeruje, że będzie w niej mowa o twórczości niezwykłej i dziwnej.

Termin "oświecenie":
Oświecenie było pierwszą epoką w nowożytnych dziejach formacją kulturową całkowicie świadomą swego istnienia. Ówcześni mówili często o swych czasach jako o "wieku rozumu" (w Anglii), "wieku filozofów" (we Francji), wieku "oświeconym" lub "epoce świateł". Okres ten nazwano oświeceniem, bo przywiązywał on szczególną wagę do siły rozumu jako światła rozjaśniającego drogi poznania człowieka i świata. Życie społeczne i kulturalne nacechowane było krytycyzmem wobec istniejącej rzeczywistości i pragnieniem wyzwolenia człowieka z więzów feudalnych, krępujących jego myśli, hamujących rozwój postępu, nauki i oświaty. Intelektualnym podłożem oświecenia były nasilające się już pod koniec wieku XVII w nauce angielskiej i francuskiej tendencje racjonalistyczne i empiryczne.

Ramy czasowe romantyzmu europejskiego:
Romantyzm to okres w dziejach kultury i literatury europejskiej przełomu XVIII i XIX w. Romantyzm powstał na fali europejskich ruchów wolnościowych, które nawiązywały do ideałów Wielkiej Rewolucji Francuskiej. W Anglii romantyzm towarzyszył ruchowi czartystów, w Rosji powstaniu dekabrystów, w Polsce powstaniu listopadowemu. W Europie Zachodniej romantyzm rozpoczął się znacznie wcześniej niż w Polsce - w latach 80-ych XVIII w.

Główne cechy ideologii pozytywistycznej:

Pozytywizm wywodził się z nurtu filozoficznego oświecenia, który przeciwstawiał się metafizyce, a więc wszelkim teoriom idealistycznym, nienaukowym, trudno przyswajalnym przez umysł ludzki, a budował wiedzę o świecie na badaniu faktów dostępnych rozumowi i sprawdzalnych empirycznie.

Ramy czasowe:

Za początek epoki przyjęto datę 1891 r. (wydanie pierwszego tomu poezji Kazimierza Przerwy-Tetmajera), której towarzyszyły nowe tendencje ideowo-artystyczne, a za koniec - 1918 r., czyli rok odzyskania przez Polskę niepodległości.

Periodyzacja i tło historyczne:

Dwudziestolecie międzywojenne to okres między pierwszą a drugą wojną światową - jeden z najkrótszych okresów literackich w dziejach literatury, okres bardzo zróżnicowany.

Ramy czasowe:

Najnowsze dzieje naszego piśmiennictwa, nazywanego umownie literaturą współczesną, określają dwa zwrotne momenty w historii naszego narodu: wrzesień 1939 r. i czerwiec 1989 r. Daty te tworzą ramy czasowe tego okresu.

Nie ma plików w tym folderze