Kraków pod niemiecką okupacją.mp3

6 września 1939 roku wojska niemieckie weszły do Krakowa. Posłuchaj jak się żyło w Małopolsce pod niemiecką okupacją.
Chaos i opór
Wojna spowodowała ogromny chaos, w którym wiele wartości zostało gwałtownie zapomnianych. Prof. Chwalba opowiadał o wybijaniu szyb sklepowych, grabieży mieszkań i… krakowskiej fabryki czekolady.
- Historyka to nie zaskakuje. Popatrzmy zresztą na informacje w dzienniku: ludzie w podobnych okolicznościach zachowują się identycznie, niezależnie od koloru skóry czy religii. Gdy spadają bomby zachowują się inaczej, niż normalnie.
4 września radni miejscy wybrali Prezydenta miasta, legionistę, adwokata Stanisława Klimeckiego. Stanął on też na czele zainicjowanego przez arcybiskupa Adama Sapiehę Obywatelskiego Komitetu Pomocy.
- To piękna postać, o której niewiele wiedzą sami krakowianie. Klimecki dał się poznać z jak najlepszej strony jako zdecydowany organizator oporu. Niemcom przeciwstawiał się mocno, był dwukrotnie aresztowany i w końcu rozstrzelany w 1942 roku w Puszczy Niepołomickiej.
Okupacja
Po początkowych "gestach przyjaźni" (Niemcy z wielką pompą postawili posterunek honorowy przy wejściu do krypty Józefa Piłsudskiego na Wawelu - na dwa miesiące; zapowiedzieli też, że będą szanować polskie instytucje i polskie tradycje – na krótko) Niemcy zaczęli realizować swój program zmiany demografii miasta. Okupant niemiecki zamknął w getcie, a następnie wymordował żydowską ludność, zaczęły się egzekucje inteligencji polskiej oraz wywózki do Rzeszy, a do miasta napłynęło 25 000 Niemców. Mimo to straty Krakowa były mniejsze, niż w innych miastach Polski.
- Dla Niemców było oczywiste, że okupacja będzie skuteczna, gdy "siły wrogie Rzeszy", czyli przede wszystkim polska inteligencja, zostanie usunięta lub zastraszona. Stąd niesławna Sonderaktion Krakau (6 XI 1939) – aresztowanie 183 profesorów, przede wszystkim z Uniwersytetu Jagielońskiego, i wywiezienie ich do obozów koncentracyjnych. Było to nie do pojęcia, bowiem na wojnę patrzono z perspektywy I wojny światowej. Ulegali temu również Żydzi: Niemcy, taki kulturalny naród, cywilizowany i wykształcony, nie może być przecież zdolny do tego, do czego jednak okazał się jak najbardziej zdolny…
Ujawniony w styczniu 1942 roku plan przewidywał, że po wymordowaniu Żydów Polacy zostaną przesiedleni do Podgórza, a cały historyczny Kraków, wraz z Kleparzem i Kazimierzem, stanie się niemiecki, bo przecież młodzi Niemcy z Hitlerjugend krzyczeli: "Chcemy Krakowa bez Polaków" .
- Kraków stał się drugim, po Warszawie, ośrodkiem Ruchu Oporu. Zadziwiające jednak, jak mało o tym wiadomo. Ruch Oporu to nie tylko akcja zbrojna, ale również oświata: w Krakowie było 1500 studentów, działało 6 znakomitych teatrów podziemnych, zabezpieczano też przed grabieżą dobra kultury. AK przygotowała trzy zamachy: na Krügera, na Koppego i wreszcie na Hansa Franka.