Dzięcioł Trójpalczasty - Bębnienie.mp3

Dzięcioł Trójpalczasty

W Europie występuja dwa podgatunki tego dzięcioła :
Podgatunek Tajgowy
Podgatunek Alpejski

Wygląd ptaka
W przeciwieństwie do innych dzięciołów ma trzy palce – dwa skierowane do przodu , jeden do tyłu . Nieco mniejszy od dzięcioła dużego. Długość ciała 21–25 cm . Ciemny dzięcioł z czarnymi skrzydłami i białym , od karku do ogona , grzbietem . Na bokach białego brzucha czarne prążkowanie. Wierzch głowy samca żółty , samicy czarno-biało kreskowany . W upierzeniu brak czerwieni. Młode ubarwione podobnie do dorosłego samca , ale barwy mniej skontrastowane , czapeczka mniejsza .
Z występujących w Polsce dwóch podgatunków , podgatunek górski jest ciemniejszy , występują u niego czarne plamki na białym grzbiecie , a spód ciała jest gęściej prążkowany .

Występowanie
Podgatunek Tajgowy Dzięcioła Trójpalczastego , rozciąga sie w północnych regionach Europy .
W Europejskiej strefie tajgi , od Norwegii po Ural i dalej. W Europie zasięg pokrywa się z rozmieszczeniem świerka.
Natomiast góry Europy ( Karpaty , Alpy , góry Bułgarii , Chorwacji i Grecji ) zasiedla podgatunek Alpejski .
Dzięcioł Trójpalczasty gnieździ się tylko w dwóch rejonach Polski – podgatunek Tajgowy w dużych masywach leśnych na północnym wschodzie , a Alpejski w Karpatach . Podgatunek Tajgowy najliczniej występuje w Puszczy Białowieskiej , gdzie liczebność ocenia się na kilkadziesiąt par . Nielicznie gnieździ się również w Puszczach Knyszyńskiej , Augustowskiej i Boreckiej . Podgatunek Alpejski gniazduje w całych Karpatach , od Babiej Góry po Bieszczady . Najliczniej występuje w Tatrach , Beskidzie Niskim i Bieszczadach .

Środowisko

Zamieszkuje głównie stare bory i bory mieszane , jak również wilgotne drzewostany ( łęgi, olsy , rzadko grądy ) jeśli tylko zawierają domieszkę starych świerków . Podgatunek Alpejski gnieździ się w lasach świerkowo-jodłowych na wysokości od 650–1900 m n.p.m. ( czasami w lasach modrzewiowych ). Podgatunek Tajgowy zajmuje lasy tajgowe zdominowane przez świerki, sosny i olchy , preferując miejsca wilgotne , takie jak torfowiska lub brzegi rzek i jezior . Obie formy wymagają , zarówno dla żerowania , jak i gnieżdżenia , obecności martwych drzew , przede wszystkim świerków . Jest to gatunek przystosowany do lasów świerkowych w późnych stadiach sukcesji , zawierających duże ilości osłabionych drzew zaatakowanych przez korniki , pogorzelisk , obszarów podmokłych . W ściśle chronionej części Białowieskiego Parku Narodowego najczęściej występuje w borach i lasach podmokłych. Pojedyncze pary zasiedlają sporadycznie również grądy , w których świerki stanowią tylko niewielką domieszkę. Dla stałego występowania gatunku konieczna jest jednak obecność martwych i zamierających świerków .
Ponieważ martwe świerki są rutynowo usuwane w ramach stosowanych procedur gospodarki leśnej ( zwalczanie szkodników owadzich ) , dzięcioł trójpalczasty znajduje obecnie warunki do życia jedynie w rezerwatach ścisłych i miejscach bardzo trudno dostępnych , gdzie martwych drzew nie sposób usunąć .
Gatunek osiadły , zimą spotykany w tych samych miejscach co w sezone lęgowym .

Głosy
W porównaniu z innymi dzięciołami odzywają się bardzo rzadko. Zaniepokojone odzywają się miękkim " kjok " . Bębnienie – długa ( około 1,5 sekund ) seria równomiernie oddzielonych od siebie uderzeń ( "seria z karabinu maszynowego" ) – podobne do bębnienia dzięcioła czarnego , ale znacznie cichsze , słabsze .

Lęgi
Dziuple lęgowe wykuwa w martwych , spróchniałych drzewach , głównie w świerkach , rzadziej w sosnach , osikach i olchach . Gniazduje na wysokości 1–6 m ( zwykle 3–6 m ) , w Białowieskim Parku Narodowym średnio na 10 m . Każdego roku wykuwa nową dziuplę , kują oba ptaki tworzące parę . Tylko raz w roku samica składa 3 – 6 jaj . Wysiadują oboje rodzice przez 11 dni i wspólnie opiekują się pisklętami . Młode przebywają w gnieździe 22 – 25 dni , a po wylocie jeszcze przez ponad miesiąc zostają przy rodzicach . Ze wszystkich dzięciołów występujących w Polsce najpóźniej przystępuje do lęgów , jaja składa na początku maja , a pisklęta opuszczają gniazdo w drugiej połowie czerwca .

Pokarm
Jest to gatunek wąsko wyspecjalizowany . Żeruje na obumarłych pniach drzew , głównie świerków , lokalnie także innych drzew iglastych. Najczęściej żeruje na dolnej połowie pnia , odłupując płatki kory , nie wykuwa tak głębokich otworów , jak dzięcioł duży czy dzięcioł białogrzbiety . Pokarmem są larwy , poczwarki chrząszczy , wyszukiwane w korze i tuż pod nią. Podstawowym pożywieniem są korniki , w tym kornik drukarz , zjadają także kózkowate , ryjkowcowate , błonkówki i pająki. Korniki stanowią podstawowy składnik diety w sezonie pozalęgowym. Dla zaspokojenia potrzeb energetycznych jeden dzięcioł musi zjadać zimą ponad 2600 larw korników dziennie. Szacuje się , że jeden dzięcioł trójpalczasty zabija rocznie około 670 000 korników .