Nauka

Marta Abramowicz

- Kiedy u nas będzie tak jak w Irlandii? - pytało mnie wiele osób.
Napisałam tę książkę, bo chciałam dowiedzieć się, jak oni to zrobili. Zrozumieć, co się stało, że ten katolicki kraj rozliczył Kościół ze wszystkich nadużyć, zdetronizował księży, a potem wolą swoich obywateli w powszechnym głosowaniu odrzucił katolicką moralność. Co sprawiło, że Irlandczycy przestali wierzyć w nauki przedmałżeńskie i odrzucili wiedzę o seksie wyniesioną z niedzielnych kazań? Czym się od nich różnimy, skoro u nas wciąż to niemożliwe?
Marta Abramowicz zaprasza nas w podróż do Irlandii, żebyśmy mogli się sobie lepiej przyjrzeć.
I wrócić z niej z przekonaniem, że Polacy także mogą wstać z kolan.

John Urry

Offshoring to praktyka przenoszenia części działalności gospodarczej za granicę. Ukrywanie majątku i zysków w rajach podatkowych uczyniło z offshoringu temat medialny. John Urry twierdzi jednak, że offshoring to coś więcej, że w praktyce jest to jeden z głównych mechanizmów globalnej gospodarki.
Książka stanowi dokumentację różnych sposobów, w jakie offshoring dokonuje się w obszarze polityki, ekonomii oraz ekologii. Urry analizuje nie tylko zjawisko masowego importu tanich produktów z krajów rozwijających się, lecz również zjawisko eksportowania do nich zanieczyszczeń, odpadów, w końcu również korzystania z zakazanych w krajach centrum rozrywek, w tym przede wszystkim z usług seksualnych. Podobnie za oceany wysyła się niepokoje społeczne i zagrożenia polityczne. Efektem jest atmosfera niepewności, kłamstw i dwuznaczności, która jest odpowiedzialna za mroczną stronę postępującej globalizacji.

John C. Lennox,

Czy nauka musi być w opozycji do religii? Czy ci, którzy wierzą, że świat został stworzony przez Boga, są naiwnymi głupcami? Odrzucający istnienie Boga naukowcy będą zawsze przywoływali swoje argumenty, pośród których nie ma miejsca na szaleństwo, jakim jest wiara. Zapatrzeni ślepo w prawa, prawdy, twierdzenia i reguły nie są skłonni dostrzec, że to właśnie wiara w odkrywanie niemożliwego i nieznanego jest fundamentem nauki. Bo czy ktokolwiek próbowałby odkrywać nieznane lądy, nie wierząc w to, że one istnieją? Ta książka opowiada o potędze ludzkiego rozumu, o jego niewyobrażalnych możliwościach. I o pokorze tych, którzy ufając nauce, nigdy nie przestali wierzyć.

Timothy D. Snyder

Dwadzieścia lekcji z dwudziestego wieku

Porywający esej wybitnego znawcy historii Europy Środkowej i Wschodniej napisany po zwycięstwie wyborczym Donalda Trumpa. Timothy Snyder analizując zwycięski pochód populizmu w USA i wielu krajach Starego Kontynentu odwołuje się do tragicznych doświadczeń Europejczyków w XX wieku – stuleciu naznaczonym krwawym panowaniem nacjonalizmu, faszyzmu i komunizmu.

Sergei Guriev, Daniel Treisman

Nowe oblicze tyranii w XXI wieku

Dyktatorzy XX wieku, tacy jak Hitler, Stalin i Mao, rządzili, wykorzystując przemoc, strach, brutalne represje, ideologie, a niekiedy także izolację swoich państw od świata zewnętrznego. Współcześni dyktatorzy – dyktatorzy ery globalizacji – by pozostać skutecznymi, muszą być zdecydowanie bardziej wyrafinowani. Zamiast stosować jawne i ciągłe represje, kontrolują obywateli poprzez dezinformację oraz manipulowanie środkami masowego przekazu. Zamiast wprowadzać oficjalną cenzurę, tworzą złudzenie niezależnych mediów – wystarcza im kontrola nad główną stacją telewizyjną i zepchnięcie innych mediów na margines. Zamiast odwoływać wybory – fałszują je. Zamiast zamykać przeciwników w więzieniach, nakładają ograniczenia na Google.
Tyrani zmienili strategię, ale ich cel pozostał ten sam: chcą kontrolować obywateli przez kształtowanie w nich pożądanego sposobu postrzegania świata.

Mark O'Connell

Któż z nas nie marzył o przezwyciężeniu ograniczeń ludzkiego ciała? Nauka i technologia obiecują poszerzenie naszych zdolności, inteligencji i długości życia, w nadziei, że uda nam się przeobrazić w coś lepszego od nas samych. Marzenie to zapoczątkowało transhumanizm. Ruch, który cieszy się wsparciem miliarderów z Doliny Krzemowej i niektórych spośród największych firm świata.
Mark O'Connell zgłębia niesamowity świat ludzi, którzy wierzą, że można myśleć o ciele jako o sprzęcie. Odwiedza wiodący ośrodek krioniczny, by przekonać się, w jaki sposób niektórzy postanowili zapobiec śmierci. Odkrywa niezależny kolektyw biohakerów, którzy wszczepiają sobie pod skórę rozmaite gadżety w celu wzmocnienia swoich zmysłów. Spotyka zespół niezłomnych naukowców trudzących się nad uchronieniem ludzkości przed sztuczną superinteligencją.

Praca zbiorowa, minibook wyd. ZNAK

Barbara Szacka | Anna Grabowska

Teksty zamieszczone w tym minibooku są pretekstem do zastanowienia się nad tym, czym dziś jest kobiecość i męskość, czy możemy w ogóle mówić o płci, dlaczego mamy problem z gender i skąd tak na dobrą sprawę wzięła się cała histeria wokół „genderyzmu”. Próbujemy ustystematyzować pojęcia, wykonać pracę podstawową – zapoznać ludzi z gender. Jak się bowiem okazuje, przyczyna wzajemnego szkalowania i kłótni w atmosferze skandalu, wynika przede wszystkim z bałaganu w definicji oraz z niewiedzy.

Daniel Heller-Roazen

O zapominaniu języka

Język można nabyć, ale można również stracić. Ludzie zapominają słowa, wyrażenia, nawet całe języki, z biegiem czasu wspólnoty językowe porzucają mowę, którą kiedyś się posługiwały, języki zaś zanikają i ustępują miejsca nowym. Echolalie opowiadają o wielu formach językowego zapominania. Poruszając się pomiędzy starożytną, średniowieczną i współczesną kulturą, odkrywają związki pomiędzy mową, pismem, pamięcią i zapomnieniem.
Niezależnie, czy tematem rozważań jest średniowieczna literatura czy współczesna beletrystyka, strukturalistyczna lingwistyka czy uwagi Freuda na temat afazji, autor rozważa z precyzją i wnikliwością formy, efekty i konsekwencje trwania i zanikania języka. Jego zdaniem w mowie konstrukcja i destrukcja zawsze idą w parze. Śmierć jednego języka może być narodzinami drugiego, a doświadczenie odchodzenia mowy może leżeć u podstaw literackiej, filozoficznej i artystycznej kreacji.

Christopher Hadnagy

Sztuka zdobywania władzy nad umysłami

Chris Hadnagy stworzył wyczerpujące opracowanie na temat socjotechniki. Książka powstała na podstawie pogłębionych badań i uwzględnia kwestie praktyczne. Twojej firmie, ale również i Tobie dostarcza zatem rozwiązań konkretnych problemów i zapewnia ochronę przed wszechobecnymi zagrożeniami. To prawdziwie przełomowe dzieło. | Kevin Hogan
Podczas większości złośliwych ataków wykorzystuje się element socjotechniczny, aby zwieść użytkownika i nakłonić go do zapewnienia atakującym dostępu. Kolejne słabości techniczne można usuwać w miarę ich powstawania, natomiast nic nie da się poradzić na głupotę, a raczej łatwowierność ludzi. Chris wyjaśnia tajemnice tego typu przedsięwzięć, omawiając wykorzystywane współcześnie ścieżki ataku. Ta książka dostarcza cennych informacji, które ułatwiają rozpoznawanie takich ataków. | Kevin Mitnick

Marcin Matczak

Myślenie o śmierci daje dobrą perspektywę. Czy zastanawialiście się kiedyś, jak będzie wyglądała Polska bez was? Za 50, 60 czy 100 lat? Czy zapanuje w niej chaos polityczny i moralny, a w badaniach opinii publicznej wszyscy będą mówić, że stracili sens życia? Czy raczej chaos ktoś zastąpi zamordyzmem – porządkiem narzuconym siłą? A może nie będzie tak źle?
W nowej książce Marcin Matczak próbuje zrozumieć, jak zmienia się Polska pod wpływem przenikającej nasze życie publiczne propagandy nienawiści. Wyjaśnia, że szaleństwo polaryzacji i dążenie do wzajemnego unicestwienia nikomu nie przyniosą korzyści. Obnaża techniki, którymi posługują się populiści – zarówno prawicowi, jak i lewicowi – demaskuje ich działania, markujące tworzenie lepszej przyszłości, a w istocie prowadzące do destrukcji.

Ryszard Koziołek

Dobrze się myśli literaturą to zbiór esejów o praktykowaniu wiary w literaturę, rozumianą jako konieczność mówiącego człowieka. Ryszard Koziołek przekonuje, że ilekroć próbujemy coś wyjaśnić, porozumieć się z innym lub wyrazić własne emocje, jesteśmy skazani na literaturę. Czynimy to również bez lektury, ale – jak przekonuje autor – czytanie ulepsza nasze myślenie i mowę.
W myśleniu literaturą autor sięga do twórczości klasyków – jak Prus, Kraszewski, Sienkiewicz, Przybyszewska czy Mrożek – oraz pisarzy współczesnych – Springera, Stasiuka, Pilcha czy Karpowicza. Życiorysy są dla niego równie ważne, jak fikcje, jeśli tylko pozwalają myśli ruszyć z miejsca i ćwiczyć się w wyrażaniu i opowiadaniu świata.
Eseje Ryszarda Koziołka to także głos w sprawie przywrócenia literaturze należnego jej miejsca, które ostatnimi czasy osłabiły media wizualne. Autor udowadnia, że dla człowieka nie ma lepszego programu symulacyjnego do trenowania wyobraźni, mowy i myślenia niż literatura.

Nadav Eyal

Porządek świata, który znamy rozpada się na naszych oczach, można wręcz za izraelskim dziennikarzem Nadavem Eyalem powiedzieć, że mamy do czynienia z rewoltą. Nacjonalizmy, migracje, zmiany klimatyczne i zawirowania polityczne – to one tworzą historię XXI w. Eyal przygląda się im od lat, przemierzając ich śladem wszystkie kontynenty. Rewolta to ich wnikliwa analiza i opowieść o powstawaniu nowego, groźnego świata.

"Doskonale napisane i skłaniające do refleksji podsumowanie obecnego kryzysu globalizacji. Nie wszyscy zgodzą się z interpretacją Eyala, lecz niewielu pozostawi ona obojętnymi".
Yuval Noah Harari

Günter Wallraff,
człowiek, który był w „Bildzie” Hansem Esserem

W marcu 1977 roku Wallraff zatrudnił się jako Hans Esser w hanowerskiej redakcji bulwarówki „Bild” i przez cztery miesiące, niczym Konrad Wallenrod, obserwował od wewnątrz sposoby jej redagowania. Relacja z jego pobytu w „Bildzie” to lektura dość przygnębiająca, bo w pewnym sensie przedstawia prawdę o nas samych, pokazując, że głównym celem prasy takiego typu jest ogłupianie i zarabianie na tym ogłupianiu. Jedenaście milionów czytelników dziennie dostaje „codzienną lepką mieszaninę. Półprawdy, fałszerstwa, reklama otwarta i kryptoreklama, zakłamany seks i brudne kryminałki”
Wallraff opisuje, jak tabloid manipuluje emocjami, ale też jak na tej manipulacji kształtuje poglądy, jak hołubi przychylnych mu urzędników i polityków, a jak niszczy przeciwników. Najgorsze jest jednak pokazanie przez Wallraffa tego, jak zmieniają się sami pracujący tam dziennikarze – połowa redakcji to luźni współpracownicy, bez umów, bez prawa do urlopu, bez uprawnień socjalnych, skazani na łaskę i niełaskę kierownika, przez co panuje między nimi ostra konkurencja, a to powoduje, że się zeszmacają i godzą na upodlenia, sam Wallraff przyznawał zresztą po latach: „Zaczynałem czuć w stosunku do siebie obcość. Myślę, że gdybym został tam dłużej, zmieniłbym się na stałe". Po czterech miesiącach anonimowy telefon przyjaciela z Hamburga zmusza go do ucieczki – jakiś magazyn ujawnił, że to on jest Hansem Esserem.

David Haskell

Rok podglądania natury

Czy las może nas jeszcze czymś zaskoczyć? Jak wiele umyka nam, gdy biegniemy leśną ścieżką ze słuchawkami w uszach? Może warto kiedyś zatrzymać się na dłużej i posłuchać, co las ma nam do powiedzenia? Zapalony biolog David Haskell poświęcił tej obserwacji rok swojego życia. I kiedy pewnego razu stał w lesie nago, usiłując zrozumieć, jakim cudem mała sikorka jest w stanie przetrwać zimę w lesie bez dodatkowej warstwy piór, zadał sobie pytanie o miejsce człowieka w tym niezwykle złożonym świecie natury.
Salamandra przemykająca po liściu, pierwszy wiosenny kwiat, traszka, świetliki, porosty i mchy – oto mikrokosmos pełen nieoczekiwanych tajemnic, las w swoich zadziwiających przejawach. Poetycka elegancja stylu, filozoficzna głębia przekazu i ogromna wiedza przyrodnicza zawarta w „Ukrytym życiu lasu” zaprowadziły Haskella aż do finału Nagrody Pulitzera. Jego książka, obsypana nagrodami, ukazała się w wielu krajach na całym świecie.

Dorota Ogrodzka, Igor Stokfiszewski

Tekst powstał na podstawie badań przeprowadzonych w roku 2018 w ramach projektu Culture for solidarity zrealizowanego przez Europejską Fundację Kultury, Krytykę Polityczną i organizację ZEMOS98.