■ Dokumentalne

Brytyjski aktor i pisarz Stephen Fry prezentuje kolekcję swoich ulubionych gadżetów, które odmieniły świat. Zarówno tych niezwykle nowatorskich i rewolucyjnych, jaki i zupełnie bezużytecznych. Z charakterystycznym dla siebie dowcipem i dystansem opowiada historię, oraz opisuje działanie wybranych rzeczy.

Nick wyrusza w rejs po rzekach południowo-wschodniego Peru. Tym razem w poszukiwaniu candiru. To słodkowodna, pasożytnicza rybka, ciesząca się wyjątkowo złą sławą wśród tubylców. Candiru osiąga długość od 2,5 do 6 cm, ma 3,5 mm grubości, kształtem przypomina węgorza. Pasożytuje na innych rybach. Dostając się do ich otworów skrzelowych i wbijając kolce, zagnieżdża się w nich. Do ludzkiego ciała przedostaje się przez naturalne otwory. Usunięcie pasożyta zwykle wiąże się z częściową amputacją zaatakowanego organu.

Nick wyrusza na poszukiwanie prehistorycznego kraba limulidae, który żyje na Ziemi od niemal pół miliarda lat i jest jednym z najstarszych stworzeń na naszej planecie. Baker chce się przekonać, co decyduje o sukcesie tej żywej skamieliny i dlaczego to zwierzę jest zagrożone wyginięciem. Być może wskazówek należy szukać w praktykach godowych tych stworzeń?

Pokryty jest różowym pancerzykiem. Dorosłe osobniki osiągają rozmiar od 9 do 15 cm i wagę do 100 gramów. Występuje tylko w Argentynie (gatunek endemiczny), na odkrytych, piaszczystych terenach tuż pod cienką warstwą piasku, zwykle w pobliżu mrowisk. Poruszają się pod warstwą piasku tak jakby pływały. Na powierzchnię wychodzą tylko po deszczu, kiedy woda zaleje ich nory. Są wszystkożerne, ale ich głównym pokarmem są mrówki. Zjadają też ślimaki i niektóre części roślin.

Historia ewolucji jedynych na świecie latających ssaków. Nietoperze zamieszkują całą kulę ziemską za wyjątkiem Antarktydy. Większość z nich prowadzi nocny tryb życia i żywi się owadami, na które polują wykorzystując doskonały słuch. Mimo że od wieków budzą nieuzasadniony lęk, stały się celem licznych badań na polu bioniki. Pierwszym wynalazkiem, jaki ludzie zawdzięczają rękoskrzydłym jest echosonda. Na świecie prowadzone są dalsze obserwacje i badania tych zwierząt, które w przyszłości mogą pomóc w zapobieganiu wielu chorobom słuchu i leczeniu ich.

Brytyjscy dokumentaliści ukazują sposoby zdobywania pokarmu i życie społeczne orangutanów i szympansów, małp najbliżej spokrewnionych z człowiekiem. Skupiają się na istniejących między nami podobieństwach i próbują wyjaśnić, w jaki sposób możliwy był skok ewolucyjny od małpy do człowieka, oraz co stymulowało ten proces. Jedna z hipotez zakłada, że zmiany klimatyczne zachodzące na Ziemi wymusiły na naszych dalekich przodkach wypracowanie nowych sposobów zdobywania pokarmu. To wiązało się z koniecznością uwolnienia rąk i przyjęcia pozycji wyprostowanej.

Praktycznie żadne zwierzę nie może żyć bez wody. Niemal wszystkie muszą schodzić do wodopojów, aby zaspokoić pragnienie, a większość ssaków potrafi pływać. Doskonałym przykładem są słonie - niektórzy naukowcy sądzą nawet, że przodkowie tego gatunku większość czasu spędzali w wodzie, a trąba pierwotnie pełniła funkcję rurki do oddychania. Jest też wiele gatunków, dla których woda stała się środowiskiem życia. Zwabiła je w głębiny obfitość pożywienia zarówno zwierzęcego, jak i roślinnego. Co jakiś czas rozmaite ssaki w trakcie swojej długiej historii zapuszczały się w nie w poszukiwaniu pożywienia. Najlepiej do życia w wodzie przystosowały się delfiny i inne walenie, w tym największe zwierzę, jakie kiedykolwiek żyło na naszej planecie - płetwal błękitny, dwa razy cięższy niż najpotężniejsze znane nam dinozaury.

Niektóre stworzenia potrafią przystosować się do rozmaitych warunków bytu. Należą do nich m.in. szopy, jenoty, szczury, lisy i niedźwiedzie. Wśród tych ostatnich na uwagę zasługuje potężny grizli. Mieszkaniec dalekiej północy nie może pozwolić sobie na jeden rodzaj pożywienia. Zimę przesypia, tracąc w tym czasie jedną trzecią masy ciała. Wiosną, wygłodzony i wycieńczony, zadowala się korzonkami i trawą. W maju poszerza swój jadłospis o świeże mięso, a dopiero latem nastaje błogi czas obfitości - łowy na łososie. Z kolei jesienią zajada się jagodami. Zgromadzone rezerwy tłuszczowe pozwolą mu przetrwać kolejną zimę. Szczur nie zna sztuki hibernacji i jest aktywny przez cały rok. Jego ulubione środowisko - kanały dużych miast - daje mu wszystko, co potrzebne do życia.

David Attenborough prezentuje ssaki, żyjące w różnych zakątkach świata. W Australii przygląda się zwyczajom kolczatek, należących do najstarszych gatunków zwierząt, oraz dziobaków, jedynych ssaków, które składają jaja. Na obszarach pustynnych tego kontynentu żyją torbacze: kangury i misie koala. Chłodniejsze miejsca lądu zamieszkują natomiast wombaty i mrówkożery workowate. W amazońskich lasach można spotkać zupełnie inne gatunki, między innymi japoki. W Afryce zaś najbardziej liczebną populacją są gnu.