Macocha (1873)

Czasy panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego. W odludnym, starym zamczysku położonym w odciętym od świata rejonie Wołynia mieszka zamożny pan Salomon Dobek. O nim i jego przodkach miejscowi opowiadają tajemnicze i przerażające legendy. Szczególnie straszne tajemnice mają kryć lochy zamczyska. Na dynamicznie prowadzonej działalności handlowej dorobił się olbrzymiego majątku. Najukochańszą osobą jest dlań córka, Laura (Lorka) Dobkówna, która także niezmiernie kocha rodziciela. Lecz sytuacja jej ulegnie zmianie, gdy w dom pana Salomona wkroczy mieszkająca po sąsiedzku pani Sabina Noskowa. To kobieta zła, mściwa i przewrotna. Gdy zostaje żoną pana Salomona, dla Laury oznacza to czas szykan i niemiłosiernych prześladowań. Nie mogąc znieść życia pełnego upokorzeń, Laura - ku rozpaczy ojca - opuszcza dom rodzinny. Po wielu dramatycznych przygodach dociera do Warszawy. Trafia na pana Wojciecha Bogusławskiego, który w stolicy tworzy scenę narodową. Tymczasem przewrotna macocha knuje podstępne intrygi, których celem jest przejęcie majątku Dobków. Czy Laura powróci do rodzinnego domu, czy odzyska ojca i rodzinny majątek? I czy bezwzględna macocha zostanie ukarana?

"Macocha" bez wątpienia łączy w sobie kilka gatunków literackich. To powieść głównie historyczno-obyczajowa, acz posiadająca także elementy "czarnego" kryminału oraz powieści z gatunku "płaszcza i szpady". Czytelnik gości w starym zamczysku, nad którym unosi się widmo złowrogich, tajemniczych wydarzeń z przeszłości. Następnie przenosi się do pałaców magnackich, dworków drobnej i średniej szlachty, kamienic mieszczaństwa warszawskiego, mieszkań przedstawicieli inteligencji i wolnych zawodów w stolicy. Z powodzeniem można określić "Macochę" jako mozaikę społeczno-obyczajową Rzeczypospolitej okresu stanisławowskiego. Utwór daje bowiem charakterystykę średnich i wyższych warstw społecznych państwa polskiego w II połowie XVIII w.

Powieść daje również dokładny opis życia obyczajowego i kulturalnego powyższych warstw społecznych. Czytelnik jest świadkiem uczt, zabaw, rozrywek, sposobów spędzania wolnego czasu przez zamożne warstwy społeczne Rzeczypospolitej za czasów stanisławowskich. Z kart "Macochy" dowiadujemy się ponadto, jaka była geneza i początki naszej narodowej sceny teatralnej, tworzonej przez Wojciecha Bogusławskiego. Na drugim planie autor poruszył także problematykę tolerancji religijnej i stosunku społeczeństwa polskiego do tej problematyki.

• Pobierz folder
• Zachomikuj folder