Z archiwum IPN - ''Mogiłka'' (2010) (27m48s).avi

W okresie okupacji niemieckiej, jak i w latach narodzin systemu władzy komunistycznej w Polsce Lubelszczyzna była miejscem szczególnej koncentracji oddziałów partyzanckich. Jednym z żołnierzy konspiracji antykomunistycznej był tam Jan Turzyniecki „Mogiłka” pochodzący z okolic Tomaszowa Lubelskiego.

„Mogiłka” nie brał udziału w walkach wojny 1939 r. Mieszkał w Tomaszowie Lubelskim i tu pracował jako hydraulik i ślusarz. Jego losy splotły się ze strukturami konspiracyjnymi poniekąd przypadkowo. Wiosną 1941 r. na polecenie grupy członków Batalionów Chłopskich dorobił dla nich klucz przy pomocy którego włamali się oni do niemieckiego sklepu. W wyniku dochodzenia niemieckich władz Turzynieckiego aresztowano i osadzono w miejscowym areszcie. Przebywał w nim do momentu ucieczki w grudniu 1941 r. Od tego czasu Mogiłka zmuszony był do ciągłego ukrywania się. Wtedy to nawiązał kontakt ze strukturami samoobrony chłopskiej, a następnie Batalionów Chłopskich.

W 1942 r. Jan Turzyniecki został członkiem Armii Krajowej. Jednostką do której ostatecznie został wcielony była 3 Kompania Leśna dowodzona przez porucznika Witolda Kopcia Ligotę. Jednostka ta wiosną 1944 r. stała się częścią wschodniego odcinka obrony przeciwukraińskiej, był to bowiem okres wzmożonych walk pomiędzy oddziałami AK i BCh oraz oddziałami UPA na pograniczu powiatów tomaszowskiego i hrubieszowskiego. Po wkroczeniu na te obszary armii sowieckiej Mogiłka został zdemobilizowany i powrócił do Tomaszowa Lubelskiego. Tam jednak popadł w konflikt z miejscowym funkcjonariuszem MO, dlatego też postanowił zmienić środowisko i miejsce pobytu. Wkrótce wyjechał na Pomorze Gdańskie, by ostatecznie zatrzymać się w Sopocie. Tam, wiosną 1946 r. funkcjonowała już spora grupa byłych konspiratorów z dawnego powiatu tomaszowskiego, w tym również były dowódca „Mogiłki” – Zenon Jachymek „Wiktor”. To on ze swych dawnych podkomendnych stworzył grupę bojową, do której wszedł także Turzyniecki. Jednak już wiosną 1947 r. miejscowy urząd bezpieczeństwa wpadł na ślad tej organizacji i zaczęły się aresztowania. Turzynieckiemu udało się wyjechać z Sopotu i po raz kolejny powrócić do Tomaszowa, gdzie w kwietniu 1947 r. ujawnił się i próbował powrócić do normalnego życia. Jego pomorska działalność wkrótce jednak dała o sobie znać. Na początku 1948 r w Gdańsku wydano list gończy za Turzynieckim. Ponownie był zmuszony do ukrywania się. Wówczas nawiązał kontakt z Janem Leonowiczem „Burtą” i został przyjęty do jego oddziału, który przeprowadzał liczne akcje partyzanckie wymierzone w państwowy aparat bezpieczeństwa. Z czasem jego pozycja w oddziale rosła. Został dowódcą jednego z patroli i jednocześnie zastępcą dowódcy oddziału.

Kres działalności tego oddziału nastąpił dopiero we wrześniu 1959 r. Samego „Mogiłkę” ujęto natomiast w maju 1953 r. Po trwającym 11 miesięcy brutalnym śledztwie Turzynieckiego osądzono i skazano na wielokrotną karę śmierci. Sąd Wojskowy zamienił ten wyrok w 1955 r. na 12 lat pozbawienia wolności. „Mogiłka” wyszedł na wolność w czerwcu 1964 r. jako wrak człowieka. Nie nacieszył się wolnością, gdyż już w osiem miesięcy od wyjścia z więzienia zmarł. Pochowano go na cmentarzu w Tomaszowie Lubelskim.