Tatry,Natura zatrzymana w czasie 2007.avi

Oryginalny tytuł: High Tatras: A wilderness frozen in time
Polski tytuł: Tatry: Natura zatrzymana w czasie
Gatunek: dokumentalny
Produkcja: Austria
Rok produkcji: 2007
Lektor: Maciej Gudowski
Opis
Gdy Bóg stworzył Ziemię, wysłał aniołów, żeby ją upiększyli aż po najdalszy zakątek. Najmłodszy z aniołów postanowił polecieć na skróty. Zderzył się z górskim szczytem i rozlał wszystkie cudowności po okolicznych dolinach. Tak według legendy powstały Tatry góry na granicy Słowacji i Polski.
Według bardziej naukowej wersji, 300 mln lat temu wybuch magmy zastygłej w chłodnym klimacie w granitowy masyw dał początek Tatrom. Później procesy geologiczne i działalność lodowców nadała tym górom ich obecny kształt. Ostatnie lodowce ustapiły 15 tys. lat temu, zostawiając po sobie ponad 100 jezior.
Tatry nadal są dzikie i nie straciły dawnego uroku. Czas zatrzymał się tam w miejscu. Uważano je za ziemię niczyją aż do XIII w. , gdy władca Węgier postanowił rozszerzyć swoje włości i wysłał tam osadników. Środowisko Tatr przez wieki było kształtowane przez pasterstwo, główne źródło utrzymania tamtejszej ludności. Po dziś dzień każdej wiosny owce wychodzą na hale. Pasterze zostają tam ze stadami aż do jesieni. Owce trzeba pilnować dniem i nocą, bo z dzikich dolin w każdej chwili mogą nadejść nieproszeni goście - niedźwiedzie brunatne, wilki i rysie żyjące w Tatrzańskim Parku Narodowym.
Świstaki żyją w Tatrach od ostatniej epoki lodowcowej. Tworzą niezwykłą symbiozę z kozicami. Kozice rozpoznają różne sygnały świstaków ostrzegające przed obecnością orłów, rysi i ludzi, a świstaki bez trudu odczytują ostrzegawcze gwizdy kozic.
W tatrzańskich potokach można z kolei natknąć się na zagrożone wyginięciem wydry, które polują na pstrągi, raki i żaby. Zimą przenoszą się tam, gdzie woda nie zamarza i często muszą wędrować od jednego strumienia do drugiego, pokonując duże odległości. Zwierzęta te świetnie wyczuwają zbliżającą się wiosnę i stopniowo schodzą polować coraz niżej. Nadciągającą wiosnę zapowiadają też odbywające się wówczas toki cietrzewi. W kwietniu górne partie lasów rozbrzmiewają godowymi pieśniami głuszców. Wiosną tatrzańskie lasy zmieniają się zresztą w wielkie przedszkole: dla wszystkich gatunków tamtejszych zwierząt to pora wychowywania młodych: od niedźwiedzi i wilków, poprzez jelenie, po orliki i orły.
W Tatrach można znaleźć rośliny ponad 1400 gatunków. Wiele z nich to endemity nie występujące nigdzie indziej. Bez kłopotu znoszą tamtejszy surowy klimat. Bo lato trwa w Tatrach zaledwie kilka tygodni. Zimowe chłody przychodzą nagle, w ciągu jednej nocy. Wiatry mogą wtedy osiągać siłę huraganu. Mieszkańcy tej dzikiej krainy są jednak przyzwyczajeni do kaprysów pogody. Trudno o twardszych ludzi niż górale.
Na początku XX w. Węgierskie Stowarzyszenie Karpackie zaczęło budować w Tatrach sieć schronisk i szlaków turystycznych, aby odwiedzający góry mogli w pełni nacieszyć się ich urokiem. Tatry są bowiem piękne, ale wysokie i równie niebezpieczne jak Alpy. Epitafium z cmentarnej kapliczki nad Jeziorem Popradzkim skłania do zastanowienia przed wyruszeniem na szlaki: "Ku pamięci zmarłych i ostrzeżeniu żywych".