Początek lat 50. Komunistyczne władze PRL prowadzą politykę represji wobec Kościoła katolickiego. Pod pretekstem antypaństwowej działalności aresztowano wielu biskupów i księży. Stefan Kardynał Wyszyński w publicznych wystąpieniach zdecydowanie przeciwstawia się bezprawnemu postępowaniu władz. Bierut postanawia wyeliminować politycznego przeciwnika i odizolować duchowego przywódcę od społeczeństwa. Prymas zostaje aresztowany i osadzony w opuszczonym klasztorze w Stoczku Warmińskim. Razem z nim uwięzieni są ksiądz Stanisław Skorodecki i siostra Leonia, która jest na usługach Urzędu Bezpieczeństwa - ma składać pisemne relacje o wszystkim, co usłyszy. Władze liczą, że szykany oraz presja fizyczna i psychiczna spowodują dobrowolne zrzeczenie się przez Kardynała wszelkich funkcji kościelnych. Jednak żarliwa modlitwa i niezłomna wiara pozwalają mu nie ulec. "Opiekę" nad Prymasem przejmuje Pułkownik, który sprowadza do klasztoru agenta UB Molendę - sobowtóra Wyszyńskiego. Na zorganizowanym przez UB zebraniu biskupów Molenda jako ksiądz Prymas Stefan Wyszyński ma zrzec się zwierzchnictwa nad Kościołem. Jednak ksiądz Skorodecki zdobywa dziennik siostry Leonii, z zapisanymi rozmowami Kardynała, i podczas widzenia przekazuje go swojemu ojcu. Akcja z sobowtórem Kardynała zostaje odwołana... Śmierć Bieruta, bezpośrednio nadzorującego akcję, zbiega się w czasie z przewiezieniem więźniów do Komańczy. Wkrótce po tym Prymas zostaje wypuszczony na wolność.
Dzieło Teresy Kotlarczyk podzieliło krytykę, choć przeważały opinie przychylne, niekiedy wręcz entuzjastyczne. Podkreślano spójność stylistyczną, równowagę i umiar filmu, jego powściągliwość i skromność przy jednoczesnej sile dramatycznej. Duża w tym zasługa również scenarzysty, Jana Purzyckiego, który oparł scenariusz na "Zapiskach więziennych" samego kardynała Wyszyńskiego i bogatej dokumentacji. Nie znaczy to jednak, że "Prymas" jest wierną rekonstrukcją faktów historycznych. Nie ma np. dowodów, że komunistyczne władze rzeczywiście zamierzały wykorzystać sobowtóra do rozwiązania konfliktu z prymasem i Kościołem. Był to zabieg artystyczny, przydający filmowi emocjonalnej grozy, obrazujący metody, jakimi posługiwano się w walce ideologicznej. To także prawdziwy popis gry aktorskiej Andrzeja Seweryna, odtwórcy zarówno roli kardynała Wyszyńskiego, jak i jego sobowtóra Molendy. Udało mu się najtrudniejsze: z jednej strony odtworzył wizerunek charakteru i duchowości prymasa, z drugiej ukazał człowieka, który z małpią zręcznością naśladuje każdy jego gest i ton, ale nie dociera do prawdy duchowej i dlatego pozostaje tylko fałszywie brzmiącą marionetką.

z chomika grymbald

501,7 MB
26 mar 12 15:05

Odwiedź mnie we śnie [1996].avi

"To ma być film dla każdego. Chcę, żeby miał w sobie coś ciepłego, uspokajającego. Filmowa rodzina żyje w pośpiechu, nie potrafiąc się porozumieć. I wydarza się rzecz ostateczna - śmierć. To powoduje, że wszyscy oni od początku uczą się siebie. Zdają sobie sprawę, co można było wspólnie przeżyć, ile rzeczy sobie powiedzieć. Każde z nich przechodzi własną drogę rozumienia i dojrzewania. I chyba jest tak, że musi się stać coś bardzo dramatycznego, żebyśmy zrozumieli, kim dla siebie jesteśmy i o co warto się starać" - mówiła Teresa Kotlarczyk niedługo przed premierą "Odwiedź mnie we śnie". Film ten jest trzecią fabułą w jej reżyserskim dorobku. Scenariusz wyszedł spod pióra Renaty Frydrych, podówczas świeżo upieczonej absolwentki Studium Scenariuszowego przy łódzkiej "Filmówce". Akcja toczy się w dwu wymiarach: doczesnym i metafizycznym, a konkretnie na Ziemi i w Przechowalni Dusz. Zdjęcia do części "ziemskiej" realizowano na warszawskim Żoliborzu, w willi rodziny reżysera Filipa Zylbera oraz w pobliskim parku. Sceny "niebieskie" powstały na zapleczu stołecznego Teatru Wielkiego, w łaźni i w zburzonym kościele w Łomiankach. Budżet filmu był - nawet jak na polskie warunki - niezwykle skromny i wyniósł niewiele ponad milion złotych. Pomimo to Teresie Kotlarczyk udało się pozyskać znanych aktorów, ze Zbigniewem Zamachowskim, Danutą Stenką i Ewą Gawryluk na czele. Pod względem gatunkowym "Odwiedź mnie we śnie" stanowi kolaż stylów. Najbliżej mu do melodramatu, choć momentami "skręca" w stronę komedii i refleksyjnej przypowiastki. Szczególnie zapada w pamięć liryczna scena rozmowy we śnie bohaterki z mężem. Zainscenizowana z bezpretensjonalną prostotą wywołuje autentyczne wzruszenie i zadumę. Podobnie zresztą jak cały film, który po pięciu latach od swego powstania doczekał się wreszcie premiery na małym ekranie. Ala jest autorką bajek, matką trojga dzieci, żoną chirurga. Nieustannie zajęta wychowaniem dzieci i prowadzeniem domu, rozdarta między pragnieniem samorealizacji a codziennymi, prozaicznymi obowiązkami, czuje się zmęczona, zniechęcona, sfrustrowana. Pewnego dnia ginie w wypadku samochodowym. Rodzina zostaje sama i nie potrafi sobie z tym faktem poradzić. Ala tymczasem trafia do nieba, a raczej swego rodzaju "przechowalni", gdzie spotyka przyjaciółkę z lat szkolnych i wiele innych, niekiedy bardzo dziwnych postaci. Dalej fabuła toczy się równolegle - na ziemi i w niebie. Bohaterowie uczą się żyć na nowo, zupełnie inaczej. Przede wszystkim zaś uczą się doceniać wartości, które zgubili w codziennej, powszedniej egzystencji.

z chomika grymbald

700,5 MB
26 mar 12 15:05

Zakład [1990].avi

W 1988 r. Teresa Kotlarczyk zrealizowała dokumentalny film "Piłowanie" o zakładzie poprawczym dla chłopców. Pokazała w nim, że system, który miał wychowywać, obrócił się w swoje przeciwieństwo. Mechanizm opierający się na istnieniu dwóch oddzielnych światów: wychowanków i wychowawców już w założeniu skazany był na destrukcję. W "Zakładzie", nakręconym dwa lata później debiucie fabularnym Teresy Kotlarczyk, nagrodzonym m.in. na festiwalu w hiszpańskim mieście Gijón, reżyserka powróciła do tamtej tematyki, choć nieco inaczej ją ujęła. Zdjęcia kręcono nie w prawdziwym zakładzie, ale w internacie Studium Nauczycielskiego w Lubomierzu. Nie ma tam autentycznych wychowanków ani wiernie odtworzonych realiów. Nie wiemy nawet, za co bohaterowie filmu trafili do poprawczaka. Wystarczy, że znajdują się po tej stronie krat. Dla większości z nich zakład jest jedynym miejscem, w którym potrafią żyć. Przewodzi im Tomek Koziel, który już dziewięć razy próbował uciekać. Osiem razy go złapano, za dziewiątym sam wrócił, co było osobistym sukcesem dyrektora placówki, Wygona. W nagrodę mianował chłopaka "komendantem" grupy. Dyrektor Wygon, surowy, cyniczny, chwilami trochę melancholijny, trzyma swych podopiecznych żelazną ręką. Zna na wylot ich samych i reguły, jakimi rządzi się życie w zamknięciu. Kaleki, rozgoryczony mężczyzna rekompensuje własne nieszczęścia i upokorzenia mszcząc się na innych, raniąc ich i obserwując ich cierpienie. Oczywiście, ma pewne zasady, których się trzyma i czasami zaskakuje wychowanków "ludzkim" gestem. Jak się okaże, ma też coś, co kocha i czego zniszczenie szczególnie go zaboli. Jego przeciwieństwem jest młody, pracujący dopiero od miesiąca wychowawca Marek. Zagubiony kontestator, łagodny i bezradny wobec okrutnej rzeczywistości zakładu, jeszcze nie akceptuje zastanych tam reguł, waha się, buntuje, chce odejść. Do czasu. Jedynym członkiem kadry wychowawczej, który dobrze się czuje w zakładzie i nie odczuwa dylematów moralnych jest niejaki Musiał, osiłkowaty, prostacki brutal, były bokser, przekonany o swej wszechwładzy nad chłopcami. Ze zdziwieniem przyjmie fakt, że właśnie ten, po którym najmniej by się tego spodziewał, podniesie na niego rękę. W ten zamknięty, ponury świat wkracza pewnego dnia młoda reżyserka Magda. Szuka "prawdy o człowieku w ekstremalnych warunkach", postanawia więc nakręcić film dokumentalny o młodych ludziach odsiadujących karę. Dyrektor wyraża zgodę na wejście ekipy filmowej na teren zakładu. Ale pojawienie się atrakcyjnej kobiety powoduje szereg komplikacji, prowokuje napięcia, zaostrza konflikty. Wychodzą na jaw patologiczne stosunki łączące dyrektora zakładu z jego podopiecznymi oraz oparte na bezwzględności i sile układy między wychowankami. Tomek, którego dziennikarka wypytuje o jego marzenia, zakochuje się w niej. Pod wpływem uczucia rodzi się w nim potrzeba buntu, zmiany. Modelowy podopieczny, duma dyrektora Wygona, postanawia zrobić coś, czym mógłby zwrócić uwagę Magdy, wywrzeć na niej niezatarte wrażenie.

z chomika grymbald