- PODRÓŻ, REPORTAŻ

Ziemowit Szczerek

ZIP ♦ MOBI, PDF

Znów w drodze. Dziennikarz przemierza mizerny, rozpadający się „krajobraz kulturowy”, jednak tym razem Ziemowit Szczerek nie pisze o Ukrainie, a o Polsce – choć tak naprawdę pisze o niej zawsze. W "Siódemce" poddaje wiwisekcji „Polskę najpolstszą”, samo jej serce, gdzie biją źródła wszystkich jej bolączek i frustracji, matecznik polskiego marazmu, bylejakości i magmy, rdzeń pełen szyldozy i płotów odlanych z betonu, gdzie winy za chaos i syf nie można zrzucić na nikogo prócz nas samych. Opisuje Polskę leżącą przy drodze krajowej numer 7.
Jak opisać tę niezwykłą krainę? Pytanie trudne. Niewielu dotychczas próbowało. Siódemka tylko pozornie kpi z prowincji, prowincji leżącej w centrum naszego kraju. To dużo więcej niż żarty napędzane poszerzającymi świadomość wiedźmińskimi eliksirami (tak, tak – nie mogło zabraknąć także wiedźmina). To brutalna, szczera do bólu próba opisu tego, co swojskie, a zarazem bardzo tajemnicze i dotąd niezbadane. Siódemka stanowi podróż przez polskie jądro ciemności, przez kompleksy i fantazje narodowe, przez wieki historii – wędrówkę pełną groteski i przegięcia, napędzaną alkoholem i narkotykami (to wciąż #gonzo!), ale to przecież jedyny sposób na opisanie bezforemnej polskiej formy.

Jarosław Molenda

Słynni uciekinierzy i emigranci z PRL

ZIP ♦ MOBI, PDF

W książce m.in. Marek Hłasko, Władysław Kozakiewicz, Stanisław Mikołajczyk, Stefan Korboński, Józef Światło, bracia Ejsmont.
Nie prosimy o azyl, chcemy tylko uzupełnić zapasy, płyniemy dookoła świata – tłumaczyli bracia Ejsmont zdumionym Duńczykom. Siedem lat później uciekną naprawdę, aby spełnić swoje marzenia o nieskrępowanej żegludze.
W 1980 roku Władysław Kozakiewicz pokazał ogólnie znany gest radzieckiej publiczności i został narodowym bohaterem. Kilka lat później zdumieni rodacy zobaczyli go z czarnym orłem na piersi – w lekkoatletycznym trójmeczu Polska – Francja – RFN reprezentował Niemcy. Kiedy Stefan Korboński oświadczył Stanisławowi Mikołajczykowi, że zamierza uciekać z kraju, lider opozycyjnego PSL przyjął to z kamienną twarzą. Później okazało się, że sam ucieknie dwa dni wcześniej. Wiedział, że ten, który wymknie się komunistom pierwszy, będzie miał większe szanse powodzenia…
Wysoki funkcjonariusz bezpieki, literacki talent stulecia, tancerka zespołu Mazowsze, para legendarnych żeglarzy, opozycyjni politycy, słynni sportowcy. Dzieliło ich wszystko, połączyła „zdrada socjalistycznej ojczyzny”.

Karolina Korwin-Piotrowska

ZIP ♦ MOBI, PDF

Wszyscy wiedzieli. Wszyscy milczeli. Coś wreszcie pękło...
„Pani, jak na kobietę, to nawet nie jest głupia!”. „Szkoda, że tych tłustych nóg nie możesz sobie obciąć”. „To dzięki jej nieuctwu będziemy wszyscy tu stać do rana”. „No proszę, stoi gówno i płacze”. Brzmi znajomo?
W marcu 2021 roku Anna Paliga jako pierwsza odważyła się napisać o przemocy w łódzkiej filmówce. Bardzo szybko dołączyły do niej inne osoby, opisując własne doświadczenia: absolwenci szkół filmowych i teatralnych, znani aktorzy. Mobbing, przemoc fizyczna i psychiczna, molestowanie mogą dotknąć każdego z nas. Nie są problemem wyłącznie szkół artystycznych. Ale dzięki znanym osobom łatwiej zmienić rzeczywistość. To właśnie wybitne aktorki dały siłę ruchowi #MeToo.

Jean Hatzfeld

Opowieści z bagien Rwandy

ZIP ♦ MOBI, PDF

Wiosną 1994 roku, kiedy zaczęły się rzezie Tutsich przez Hutu w Rwandzie, Jean Hatzfeld był w Sarajewie. Dziennik "Libération" wysyła go do Stanów Zjednoczonych, by relacjonował mistrzostwa świata w piłce nożnej. W hotelowym pokoju w San Francisco dowiaduje się z telewizji o ludobójstwie w Rwandzie. Później zostaje wysłany do Rwandy, by pisać o ucieczce setek tysięcy Hutu do sąsiednich krajów. Po powrocie do Paryża zastanawia się, dlaczego media tak mało miejsca poświęcają ludziom, którzy ocaleli. W 1997 roku wraca do Rwandy, by wysłuchać tych, którzy przeżyli. Świadectwa trzynastu z nich, pierwszych, którzy zdecydowali się mówić, składają się na książkę "Nagość życia. Opowieści z bagien Rwandy".

Paul Scott

ZIP ♦ MOBI, PDF

"Rajskie ptaki" (1962) to rekapitulacja życia Williama Conwaya, który urodził się jako syn politycznego doradcy w jednym z udzielnych księstw indyjskich i któremu dzieciństwo upłynęło w scenerii czarodziejskiej bajki. Mając 9 lat wyjeżdża do Anglii do szkół i właściwie wtedy opuszcza Indie na zawsze, druga wojna światowa bowiem - bohater książki brał w niej udział i spędził trzy lata w obozie jenieckim w niewoli japońskiej - oraz uzyskanie niezależności przez Indie przekreśliły plany kontynuowania pracy zgodnie z tradycją rodzinną.

Paweł Smoleński

ZIP ♦ MOBI, PDF

Ukraińcy i Polacy z południowo-wschodnich obszarów naszego kraju. Przez te tereny po drugiej wojnie światowej przewaliła się krwawa i okrutna polsko-ukraińska wojna domowa, przetoczyły się nasze Bałkany i Kaszmir, nasza Irlandia i Hiszpania, pozostawiając ślady do dziś głębokie, żywe i trwałe.
W swych tekstach Smoleński udziela głosu świadkom i uczestnikom wydarzeń, śledzi ich losy, wsłuchuje się uważnie w opowieści o represjach i zbrodniach, drążąc pokłady pamięci zbiorowej. Pamiętane zdarzenia wciąż są żywe i kładą się cieniem na współczesności, i tylko czasem zdaje się, że mogłyby stać się początkiem czegoś nowego, pojednania, wybaczenia, czego znakiem mógłby być np. godny pochówek dawnego wroga. Wroga, którego racje nie są nie do pojęcia.

Jean Hatzfeld

ZIP ♦ MOBI, PDF

Sezon maczet to druga część trylogii Jeana Hatzfelda poświęconej ludobójstwu w Rwandzie. W Nagości życia reporter „Libération” spisał świadectwa nielicznych ocalałych Tutsi. Tym razem zwraca się do mieszkających na skraju bagien sprawców rzezi. Dziesięciu mężczyzn odsiadujących kary więzienia w Rilimie decyduje się mówić. Są wśród nich rolnicy, były wojskowy, nauczyciel. Wiosną 1994 roku stali się bezlitosnymi katami swoich sąsiadów, członków tej samej drużyny piłkarskiej, ludzi, z którymi chodzili na niedzielne msze, przyjaciół. Mówią, że starali się jedynie dobrze wykonać swoją pracę, nie oszczędzać nikogo. Tygodniami, od rana do wieczora, zabijali w ramach przygotowywanego od miesięcy planu. Nie próbują się usprawiedliwiać, pomniejszać swojej odpowiedzialności. Opowiadają szczerze, starając się po czasie zrozumieć sytuację, która ich przerosła. Jak stwierdza jeden z nich: „Trudno jest nas osądzić, gdyż to, co robiliśmy, przekracza granice ludzkiej wyobraźni”. Sezon maczet to książka porażająca, zwłaszcza kiedy wiemy, że Ignace, Pio, Leopord i wszyscy inni po kilku latach wiezienia wrócili w rodzinne strony.

Lene Wold

Opowieść ojca, który zabił własną córkę

ZIP ♦ MOBI, PDF

Prawo obowiązujące w Jordanii bywa bezwzględne wobec kobiet, a surowa obyczajowość sprawia, że w rolę sędziów nierzadko wcielają się bliscy. Nic dziwnego, skoro seks przedmałżeński sprowadza hańbę na całą rodzinę kobiety, która dopuściła się nierządu. Jedynym sposobem na przywrócenie utraconego honoru jest zabicie cudzołożnicy – matki, siostry, córki. Dotyczy to nie tylko związków przedmałżeńskich, ale również gwałtów czy relacji homoseksualnych. A jeśli kobieta, która czuje się zagrożona, zwróci się do służb publicznych po pomoc, najprawdopodobniej „dla ochrony” trafi do więzienia, zaś oprawcy pozostaną bezkarni.
Norweska dziennikarka Lene Wold na przykładzie historii Rahmana, Aiszy i Aminy próbuje zrozumieć, co kieruje Jordańczykami, którzy w XXI wieku wciąż kultywują krwawą tradycję honorowych zabójstw. Starszą córkę ojciec zamordował z powodu jej związku z kobietą, młodsza miała zginąć za ukrywanie prawdy o siostrze i tylko cudem uniknęła śmierci. Autorka z niezwykłą otwartością, bez krzywdzących stereotypów wysłuchuje zarówno sprawcy, jak i siostry ofiary. Narażając życie, poszukuje odpowiedzi na pytanie: co kieruje ojcem, który zabija ukochane dzieci?

William Dalrymple

Wiek waśni i sporów

ZIP ♦ MOBI, PDF

William Dalrymple, autor niemal magicznego opisu Indii zawartego w „Mieście dżinów”, powraca na subkontynent w serii znakomitych esejów.
Na kartach książki znajdziemy 15-letnie partyzantki i królowe-wdowy, huczne zabawy na ulicach Bombaju i krwawe waśnie w prowincjonalnych wioskach, grupę wegetariańskich terrorystów planujących zniszczenie pierwszego w Indiach baru KFC, pałac w którym wciąż jeszcze kieliszek porto i cygara rozwozi wśród gości miniaturowy pociąg parowy wykonany w całości ze srebra...
Dalrymple spotyka na swojej drodze takie postaci jak Imran Khan i Benazir Bhutto, jest świadkiem makabrycznego składania ofiar wiecznie spragnionej krwi bogini Parashakti - Tej Która Zasiada na Tronie z Pięciu Trupów, ucztuje z narkotykowym baronem z północnego Pakistanu, odkrywa takie osobliwości jak małpi terroryści z Jaipuru i kaplica, w której Krishna miał co noc kochać się ze swymi 16 108 żonami i 64 732 kochankami.

Ha-Joon Chang

Instrukcja obsługi

ZIP ♦ MOBI, PDF

Jak to jest, że łatwiej pokłócimy się z meteorologiem niż ekonomistą? Czemu temu drugiemu ufamy właściwie bezgranicznie, skoro to właśnie jego praca przypomina wróżenie z fusów? Ha-Joon Chang, niepokorny brytyjski ekonomista, tłumaczy w jaki sposób jego koledzy i koleżanki (choć głównie koledzy, kobiety są zdecydowanie rozsądniejsze) po fachu przekonali nas, że posiedli tajemną wiedzę o funkcjonowaniu gospodarki..., właściwie funkcjonowaniu wszystkiego.

To jest wreszcie instrukcja, z której można się czegoś dowiedzieć. Jakże inna od ortodoksyjnych poradników w stylu: "obniż podatki, obetnij wydatki i zdereguluj rynek. Nie działa? To może obniż podatki, obetnij wydatki i zdereguluj..." Rafał Woś

Xinran Xue

Głosy z ukrycia

ZIP ♦ MOBI, PDF

Inspiracją do napisania Dobrych kobiet z Chin była dla Xue Xinran wypowiedź cudzoziemca, który zapytany, co wie na temat sytuacji kobiet w społeczeństwie chińskim, stwierdził, że panuje w nim równość. Autorka postanowiła pokazać, że Chiny to nie tylko herbata, jedwab i „rewolucja kulturalna”. A poza znanymi faktami ze społecznego i politycznego życia tego kraju istnieją jeszcze sprawy nieopisane i nieznane, dotyczące życia rodzinnego i seksualnego.
Książka Xinran jest wynikiem jej długoletniego doświadczenia reporterskiego oraz rozmów, które przeprowadziła z setkami kobiet. Autorka uważnie śledzi zmiany, jakie dokonały się w sytuacji Chinek na przestrzeni dziejów. Zestawia losy matek, córek i wnuczek. W przejmujący sposób kreśli sylwetkę samobójczyni pojmującej miłość jako „obrazę moralności”, dziewczyny molestowanej przez ojca oraz tragedię młodych kobiet gwałconych przez hunwejbinów w ramach „szkolenia”. W te wszystkie historie wplata osobisty wątek, opisując własne doświadczenia z pracy w rozgłośni państwowej.

Dionisios Sturis

Ciemniejsza strona Grecji

ZIP ♦ MOBI, PDF

Dionisios Sturis wraca z kontynuacją bestsellerowego tomu „Grecja. Gorzkie Pomarańcze” i domyka reporterski dyptyk o współczesnej Grecji. Opowiada uniwersalną historię o dojrzewaniu i konstruowaniu własnej tożsamości, i o tym, co znaczy być Grekiem, być Polakiem, lub w ogóle – mieć pochodzenie.
Apo pu ise? Skąd jesteś?– pytają siebie nawzajem Grecy, gdy chcą wiedzieć, z kim mają do czynienia. To niewinne pytanie – o geografię, rodzinną wioskę, o ojca – w ostatnich latach zyskało dodatkowe, mroczne oblicze: stało się okrzykiem bojowym faszystów. Często było to ostatnie pytanie, jakie słyszały ofiary ksenofobicznej przemocy – imigranci i uchodźcy, ale też niewystarczająco „greccy” Grecy, jak raper Pawlos Fisas, zabity przez nacjonalistów w 2013 roku – zanim zaczęły się ciosy. Kiedy mordercy z partii Złoty Świt stanęli przed sądem, rozpoczęła się walka o grecką demokrację.

Sylwia Frołow

Osiem portretów

ZIP ♦ MOBI, PDF

Bolszewicy i apostołowie to osiem fascynujących życiorysów i osiem postaci, które wywarły istotny wpływ na dzieje dwudziestowiecznej Rosji. Ich dzieje to opowieść o walce, polityce, rewolucji, miłości, wierze, bólu i śmierci. A ponad nimi tragiczne pytanie: „Czy było warto?”. Wielki pisarz Maksym Gorki, który stał się człowiekiem instytucją. Bracia Aleksander i Włodzimierz Uljanowowie, którzy byli niczym awers i rewers tej samej monety. Mikołaj II, czyli Hiob zasiadający na tronie cara. Aleksander Parvus – czerwony kapitalista, który kupił rewolucję. Borys Sawinkow, terrorysta i romantyk. Maria Spiridonowa, która stała się świętą pośród rewolucjonistów. I Aleksandra Kołłontaj – apostołka miłości, chcąca udowodnić kobietom, że w niczym nie są gorsze od mężczyzn.

Anna Rudnicka-Litwinek

Polskie lotniczki, które zdobyły niebo

ZIP ♦ MOBI

Nie tylko chłopcy marzą o lataniu. Poznając historię awiacji okazuje się, że kobiety zdobywały niebo na równi z mężczyznami. Sterowały pierwszymi powietrznymi statkami i konstruowały własne skrzydła z drewna. Jednak zawsze było im nieco trudniej, bo oprócz grawitacji musiały pokonać ludzką niechęć.

Przyszedł czas, by przypomnieć o odważnych, niezależnych, pełnych pasji lotniczkach – pionierkach i tych nam współczesnych. W czasach, gdy większość kobiet nie mogła nosić spodni, one założyły lotniczy kombinezon i zdobyły niebo. Dziś, gdy mundurem lotnika szczycą się głównie mężczyźni, one wbrew stereotypom również po niego sięgają. Oto losy dziewczyn, którym wyrosły skrzydła.

Boris Reitschuster

Jak nauczyłem się kochać Moskwę

ZIP ♦ MOBI, PDF

Książka-przewodnik, z którą prawie będziesz wiedział, jak przeżyć w Rosji.
Co byście powiedzieli, gdyby w teatrze w trakcie „Jeziora łabędziego” ktoś z całych sił krzyczał w słuchawkę swego telefonu? Albo jeśli strażak zapytałby, co dostanie za to, że przystąpi do gaszenia waszego płonącego auta? W Moskwie to normalka – tak zwany ruski ekstrem.
Borisowi Reitschusterowi, niemieckiemu dziennikarzowi na stałe mieszkającemu w Rosji, dopiero po wielu latach udało się przyswoić zasady tamtejszego savoir-vivre’u. Nie pozdrawia już swoich sąsiadów, by nie patrzyli na niego jak na kosmitę. Nie przepuszcza pieszych na ulicy. Nauczył się chronić samochód przed złodziejami za pomocą kurzej krwi, a za założenie eleganckiego szwu w szpitalu zapłacić kilka rubli ekstra. Krótko mówiąc: Boris przestał być mięczakiem.
„Ruski ekstrem” to w zamyśle autora przewodnik w stawianiu pierwszych kroków w świecie rosyjskiej rzeczywistości, w której zachodnie standardy nie tylko nie zdają egzaminu, ale wręcz mogą grozić poważnym niebezpieczeństwem. Jednak przede wszystkim to zbiór błyskotliwych felietonów opisujących niejako z zewnątrz moskiewską codzienność. Codzienność ekstremalną i niejasną, którą można pokonać tylko za pomocą absurdalnego humoru, przymrużenia oka i spokoju ducha. Innej drogi nie ma, choć i ta nie daje stuprocentowej pewności na przeżycie.