39 kroków (39 Steps).txt

Początkowo Hitchcock studiował inżynierię i interesował się projektowaniem. Później, zaintrygowany fotografią, wciągnął się w środowisko filmowe w Londynie w roku 1920. Zajmował się wtedy projektowaniem napisów tytułowych do niemych filmów. W roku 1925 nieomal przez przypadek został reżyserem filmowym.

Jako utalentowany człowiek, działający w nowatorskiej dziedzinie, która miała duży potencjał, szybko zyskał powodzenie. Jego pierwszym ważnym filmem był "Lokator" (The Lodger), który ukazał się w 1926 roku. W filmie tym piękna blondynka zostaje zamordowana, a podejrzenie pada na nowego lokatora z pobliskiego mieszkania. Jest on, jak się okazuje, niewinny.

Hitchcock, w swoich dziełach, często przedstawia niewinne osoby wplątane w wir niezależnych od nich, niezrozumiałych wydarzeń. Ludzie ci czasami mają na sumieniu drobne, nie związane ze sprawą przewinienia. Filmy Hitchcocka w znacznym stopniu oparte są na poczuciu strachu i pobudzonej wyobraźni, znane są także z charakterystycznego humoru.

W filmie "Na równi pochyłej" (z roku 1927) bohaterem jest inny niewinny człowiek, oskarżony o kradzież w szkole i w efekcie tego wyrzucony z własnego domu. Mężczyzna ten ma później romans ze starszą kobietą. W jednej ze scen postarzała twarz jego kochanki skonfrontowana jest z konduktem żałobnym niosącym trumnę ulicą obok. Również później Hitchcock łączył seksualną zmysłowość z tematem śmierci.

David Selznick starał się sprowadzić Hitchcocka do Hollywood. Hitchcock zaczął robić filmy w Ameryce, poczynając od "Rebeki" z roku 1940 i pracował tam już od końca swojego życia. W filmie tym młoda żona musi się zmagać z dziedzictwem, jakie pozostawiła nieżyjąca pierwsza żona. W amerykańskiej twórczości nadal jest obecny charakterystyczny typ humoru, ale znakiem rozpoznawczym Hitchcocka staje się suspens (utrzymywanie widza w stałym napięciu), ponieważ taka technika bardziej przemawiała do amerykańskiej publiczności.

Alfred Hitchcock często zamieniał widzów swoich filmów w podglądaczy, powodując zamazywanie granicy między poczuciem winy i niewinności. Od czasu do czasu wyrażał to bezpośrednio. W "Oknie na podwórze" (Rear Window) L. B. Jeffries (którego gra James Stewart) podgląda przez większość filmu pewnego człowieka. Lars Thorwald (którego gra Raymond Burr), stając z nim w końcu twarzą w twarz, pyta "Czego ode mnie chcesz?". Burr mógłby o to samo zapytać publiczność...

Film "Okno na podwórze" był wyzwaniem w sensie technicznym, został nakręcony w całości z jednego miejsca, a mimo to cały czas trzyma w napięciu. Często uważa się, że film ten nakręcono z jednego ujęcia, lub że został zmontowany bez cięć, albo z minimalną ich liczbą. Nie jest to jednak prawdą. Film został nakręcony z 10-minutowych ujęć, kilka zmontowań jest widoczne, reszta została ukryta poprzez wypełnienie całego ekranu danym obiektem. Hitchcock używa tego miejsca do zrobienia cięcia i zaczyna następne ujęcie od tego samego miejsca, z którego kamera lub obiekt zaczyna się poruszać.

W dzieciństwie Hitchcock był samotnym, otyłym chłopcem z bujną wyobraźnią. Jako katolik składał co wieczór "spowiedź" z całego dnia swojej matce. Pewnego dnia, będąc już osobą dorosłą i podróżując po Szwajcarii, Hitchcock wyjrzał przez okno i powiedział przyjacielowi – "To najstraszniejszy widok, jaki kiedykolwiek widziałem". Przerażony przyjaciel spojrzał i zobaczył tylko księdza otaczającego ramieniem młodego chłopca. Hitchcock wychylił się z okna samochodu i krzyknął: "Uciekaj chłopcze! Ratuj się!"

Dopiero będąc 20-latkiem, Hitchcock wypił po raz pierwszy alkohol i wybrał się na randkę. Niektóre jego filmy pokazują mężczyzn, którzy pragną wyzwolić się z przemożnego wpływu ich matek. W filmie "Północ, północny zachód" (North by Northwest) Roger O. Thornhill grany przez Cary Granta jest wyśmiewany przez matkę z powodu utrzymywania, że jest prześladowany przez jakichś podejrzanych morderców. W filmie "Ptaki" (The Birds) bohater grany przez Roda Taylora stara się wyzwolić od dominującej matki, a jego świat jest atakowany przez opętane ptaki. Zabójca z filmu "Szał" (Frenzy) mieszka w domu ze swoją matką. Oczywiście najbardziej znany jest wątek uzależnienia Normana Batesa od matki z filmu "Psychoza".

Bohaterki filmów Hitchcocka to pozornie spokojne blondynki, które początkowo wydają się zachowywać właściwie, ale pod wpływem emocji lub sytuacji reagują zdecydowanie instynktownie, czasem wstępując na drogę przestępstwa. Jak już wspomniano, słynną ofiarą morderstwa w filmie "Lokator" była blondynka. W filmie "39 kroków" gwiazda filmowa Madeleine Carroll zostaje zakuta w kajdanki. Z kolei w filmie Marnie, wspaniała blondynka Tippi Hedren okazuje się kleptomanką. W To Catch a Thief piękna blondynka – Grace Kelly gra rolę pięknej milionerki zakochanej we włamywaczu. Zaintrygowana wydarzeniami z życia Thorwalda, Lisa włamuje się do jego mieszkania. W słynnym filmie "Psychoza" Janet Leigh po zrabowaniu 40 tysięcy dolarów ginie z rąk Normana Batesa (Anthony Perkins), którego osobowością zawładnęła chorobliwie zazdrosna matka. Albo, jak to wyraził sam Norman w filmie: "My mother is – what's the phrase? – she isn't really herself today."

Hitchcock uważał, że centralna rola aktorów w filmie jest pozostałością z tradycji teatralnej. Stał się pionierem wykorzystania ruchu i ustawienia kamery oraz montażu w celu poszerzania możliwości sztuki filmowej.

Zasługą Hitchcocka było zdecydowane wprowadzenie prymatu suspensu nad tradycyjnymi zwrotami akcji. W innych filmach reżyserzy atakują widza dramatycznymi zwrotami akcji, natomiast Hitchcock pokazuje widowni to, czego bohaterowie jeszcze nie wiedzą i następnie w sposób mistrzowski buduje napięcie wokół wydarzeń prowadzących postaci filmu do odkrycia, co się wydarzyło i dlaczego.

Hitchcock był dumny ze swojej umiejętności potęgowania napięcia. Pewnego razu, na lotnisku we Francji, podejrzliwy celnik oglądając paszport Hitchcocka, w którym zapisano jako zawód – producent, zapytał zaczepnie: "A cóż też Pan produkuje?". "Strach" – odpowiedział reżyser.

Hitchcock uwielbiał jedzenie. Jedno z jego niezrealizowanych zamierzeń filmowych, to sfilmowanie całego dnia z życia miasta poprzez pryzmat kulinarny – jak pożywienie jest sprowadzane, przyrządzane i spożywane, a potem jak to, co z niego zostaje, ląduje w ściekach. Jeden z filmów Hitchcocka był osadzony w części Londynu, gdzie handlowało się żywnością. Zabójca i jedna z jego ofiar znaleźli się w pewnej części filmu w ciężarówce przewożącej worki ziemniaków.

Kiedyś pod koniec przyjęcia, gdzie słabo karmili, przyjmująca go obiadem dama powiedziała: "Mam szczerą nadzieję, że wkrótce spotkamy się na następnym obiedzie". Na co Hitchcock odpowiedział: "Ależ oczywiście. Może już za chwilę."

Wątki osobiste są w największym stopniu obecne w filmach Notorious i "Zawrót głowy" – oba dotyczą chorobliwej obsesji mężczyzn, którzy chcą kierować kobietami.

"Zawrót głowy" bardziej bezpośrednio i szczegółowo dotyka zainteresowania Hitchcocka relacją między seksem i śmiercią. Bohaterka grana przez Kim Novak jest bardzo ponętną blondynką i choć mężczyzna grany przez Jamesa Stewarta wie, że jest ona współwinną morderstwa, to zakochuje się w niej. Ona odwzajemnia jego miłość. W dalszej części filmu odczuwa on zaciętą potrzebę kierowania zachowaniami swej kochanki.

Chociaż scenarzyści współpracujący z Hitchcockiem przyczyniali się do urzeczywistniania jego pomysłów na ekranie, to jednak rzadko byli przez niego właściwie doceniani. Wielu utalentowanych twórców, włączając Raymonda Chandlera, współtwórcę scenariusza Nieznajomych z pociągu, nie doczekało się należnego im szacunku.

Kiedyś Hitchcock powiedział: "Pisarz i ja planujemy cały scenariusz w najdrobniejszych szczegółach i kiedy jest gotowy, pozostaje tylko nakręcić film. Ale dopiero w studiu filmowym zaczyna się okres podejmowania trudnych decyzji. Tak naprawdę, to tylko pisarz ma łatwość w kształtowaniu postaci, ponieważ nie musi się użerać z aktorami i tą całą resztą." Hitchcock często krytykował swoich aktorów i aktorki, np. spostponował rolę Kim Novak w "Zawrocie głowy", a także (co przeszło do historii) stwierdził, że aktorów trzeba traktować jak bydło.

W większości filmów przez niego stworzonych, na krótką chwilę pojawiał się także on sam – wsiadający do autobusu, jako przechodzień przed sklepem, osoba przechodząca przez podwórko, czy w reklamie prasowej. Wyszukiwanie tych scen jest popularną rozrywką. Na ten temat powstają książki i liczne strony internetowe.

Alfred Hitchcock długo nie był ceniony przez krytyków filmowych. Sytuacja ta zmieniła się pod koniec lat 50. wraz z narodzinami francuskiej nowej fali filmowej, której twórcy uznali go za swojego mistrza, a François Truffaut przeprowadził głośny wywiad-rzekę z Hitchcokiem i wydał go w formie książki.

Oprócz "Rebeki" żaden z jego filmów nie zdobył Oscara za najlepszy film. Jako producent Hitchcock otrzymał jedną nominację do Oskara za najlepszy film ("Podejrzenie"). Uzyskał 5 nominacji w kategorii najlepszy reżyser: "Rebeka", "Łódź ratunkowa", Spellbound, "Okno na podwórze" i "Psychoza". W 1968 roku otrzymał Nagrodę im. Irvinga G. Thalberga, przyznawaną przez Amerykańską Akademię Filmową wybitnym producentom.


Niekwestionowany mistrz dreszczowców - gatunku, który zresztą sam wymyślił. Alfred Hitchcock rozpoczął karierę filmową w roku 1919, ilustrując karty tytułowe do niemych filmów. Jako asystent reżysera dokończył film "Pani Peabody". Jego pierwszym kompletnym dziełem był "Ogród przyjemności" (1925). Przełomowy okazał się "Lokator" (1926) - przykład klasycznego wątku hitchcockowskiego: niewinny bohater zostaje fałszywie oskarżony o popełnienie przestępstwa i wplątuje się w sieć intrygi.
"Człowiek, który wiedział za dużo" (1934) okazał się sukcesem komercyjnym i artystycznym, ustanawiając ulubiony temat filmów Hitchcocka: analiza stosunków rodzinnych okraszona trzymającą w napięciu historią.
Pierwszym filmem hollywoodzkim, który cechował się jego niepowtarzalnym stylem, był "Zagraniczny korespondent" (1942). Hitchcock kilkakrotnie powracał do wątku kobiecego poświęcenia, co najlepiej widoczne jest w filmie "Notorious" (1946), perwersyjnej historii o miłości, w której agent FBI musi wydać w ręce nazistów ukochaną kobietę, by wykryć siatkę szpiegowską.
W najbardziej twórczym okresie, czyli od roku 1950 do 1960, Hitchcock stworzył cykl znaczących filmów, wśród których były mniej wybitne dzieła, takie jak "Wyznaję" (1953), czarna komedia "Kłopoty z Harrym", wspaniały "Nieznajomi z pociągu" i trzy niezapomniane arcydzieła: "Okno na podwórze" (1954), w której opowiedziana została historia fotografa będącego świadkiem morderstwa, "Północ, północny zachód", według scenariusza Ernesta Lehaman z udziałem Cary'ego Granta i Eva Marie Saint, oraz "Psychoza" (1960), z osławioną sceną morderstwa pod prysznicem.
Późniejsze filmy przedstawiały intrygujące amplifikacje jego ulubionych wątków. "Ptaki" (1963) ukazały zło jako element środowiska. "Marnie" (1964) był psychoanalitycznym thrillerem. "Rozdarta kurtyna" (1966) opowiadała historię szpiegowską, z rozciągnięta w czasie sceną zabijania.
Ostatni film Hitchcocka, "Intryga rodzinna" (1976) przeciwstawiał sobie dwie pary: profesjonalni złodzieje kontra niezrównoważona psychicznie kobieta i jej kochanek-robotnik. Film ten był stosownym zakończeniem dzieł ukazujących odwieczną symetrię dobra i zła.
Alfred Hitchcock zmarł 29 kwietnia 1980 r. w Los Angeles w Kalifornii.

Filmy

reżyseria:

1976: Intryga rodzinna (Family plot)
1972: Szał (Frenzy)
1969: Topaz
1966: Rozdarta kurtyna (Torn Curtain)
1964: Marnie
1963: Ptaki (Birds, The)
1960: Psychoza (Psycho)
1959: Północ - północny zachód (North by Northwest)
1958: Zawrót głowy (Vertigo)
1956: Człowiek, który wiedział za dużo (Man Who Knew Too Much, The)
1956: Niewłaściwy człowiek (Wrong Man, The)
1955: Kłopoty z Harrym (Trouble with Harry, The)
1955: Złodziej w hotelu (To Catch a Thief)
1954: Okno na podwórze (Rear window)
1954: M jak morderstwo (Dial M for Murder)
1953: Wyznaję (I Confess)
1951: Nieznajomi z pociągu (Strangers on a Train)
1950: Trema (Stage Fright)
1949: Pod znakiem Koziorożca (Under Capricorn)
1948: Lina (Rope)
1947: Akt oskarżenia (Paradine Case, The)
1946: Osławiona (Notorious)
1945: Watchtower Over Tomorrow
1945: Urzeczona (Spellbound)
1944: Bon Voyage
1944: Malgaska przygoda (Aventure Malgache)
1944: Łódź ratunkowa (Lifeboat)
1943: Cień wątpliwości (Shadow of a Doubt)
1942: Sabotaż (Saboteur)
1941: Podejrzenie (Suspicion)
1941: Pan i Pani Smith (Mr. & Mrs. Smith)
1940: House Across the Bay, The
1940: Zagraniczny korespondent (Foreign Correspondent)
1940: Rebeka (Rebecca)
1939: Oberża Jamajka (Jamaica Inn)
1938: Starsza pani znika (Lady Vanishes, The)
1937: Młody i niewinny (Young and Innocent)
1936: Bałkany (Secret Agent)
1936: Sabotaż (Sabotage)
1935: 39 kroków (39 Steps, The)
1934: Człowiek, który wiedział za dużo (Man Who Knew Too Much, The)
1934: Waltzes from Vienna
1932: Numer siedemnaście (Number seventeen)
1932: Bogaci i dziwni (Rich and Strange)
1931: Mary
1931: Oszustwo (Skin Game, The)
1930: Morderstwo (Murder!)
1930: Elastic Affair, An
1930: Sir John greift ein!
1930: Elstree Calling
1930: Juno and the Paycock
1929: Szantaż (Blackmail)
1929: Sound Test for Blackmail
1929: Manxman, The
1928: Łatwa cnota (Easy Virtue)
1928: Żona farmera (Farmer's Wife, The)
1928: Szampan (Champagne)
1927: Lokator (Lodger, The)
1927: Ring (Ring, The)
1927: Na równi pochyłej (Downhill)
1926: Orzeł górski (Mountain Eagle, The)
1925: Ogród rozkoszy (Pleasure Garden, The)
1923: Zawsze mów żonie (Always Tell Your Wife)
1922: Number 13