Dlaczego Europa jest chrzescijanska

Cywilizacja europejska nierozerwalnie związana jest z tradycją chrześcijańską. Oczywistością jest, że swoje ideologiczne podstawy czerpie ona z nauk Chrystusa. Równie oczywiste jednak jest to, jak wielka przepaść dzieli owe „podstawy” od tego, czym chrześcijaństwo jest dzisiaj.
Czy da się prześledzić rozwój jednej z najpotężniejszych religii świata? Z pewnością nie jest to zadanie łatwe. Co więcej, aby wykonać je należycie, należałoby poświęcić tak ważkiemu zagadnieniu setki, jeśli nie tysiące stron. Można jednak pokusić się o to, aby przynajmniej w skrócie prześledzić historyczne uwarunkowanie tego, że akurat ono, nie zaś pochodzące z tych samych stron judaizm czy islam, tak trwale zakorzeniło się w Europie. Same nauki Chrystusa nie miały możliwości samodzielnego przebicia się przez gąszcz istniejących na początku naszej ery innych religii oraz sekt, odłamów, wierzeń lokalnych. Do tego potrzebne było przede wszystkim źródło, do którego można byłoby się odwoływać oraz oczywiście prorocy i nauczyciele.
Źródłem stał się Nowy Testament. Jego skład, najbardziej zbliżony do dzisiejszego, unormował się dopiero w V wieku. Cztery Ewangelie opowiadają o życiu Chrystusa, Dzieje Apostolskie dotyczą okresu rozwoju wczesnego chrześcijaństwa, zaś Apokalipsa traktowana jest jako księga prorocka. Zbiór listów, przypisywanych tradycyjnie świętemu Pawłowi, oddaje ogólnego ducha doktryny i tej etyki, która przebiła się podczas rozwoju religii. Pierwotne chrześcijaństwo miało bowiem dwie postacie. Pierwsza, judeochrześcijańska zakładała, że Jehoszua z Nazaretu był posłany jako mesjasz do Izraelitów. Druga wersja, wersja św. Pawła, która się w ostateczności przyjęła, to wersja twierdząca, że Chrystus został posłany do wszystkich narodów.
Apostoł Paweł był bez wątpienia tym, który do rozpropagowania nauk Chrystusa przyczynił się bardziej, niż sam nauczyciel. Wbrew opozycyjnej wersji judeochrześcijańskiej nawracał on przede wszystkim pogan. Początkowo udał się wprawdzie do Izraelitów, jako do Narodu Wybranego, jednak po nieudanym dialogu zwrócił się w stronę Grecji. Przyczyny jego udania się z Jerozolimy do Aten były prawdopodobnie dwie: Izraelitom nie spodobało się zwolnienie przez Pawła wiernych z mojżeszowego prawa (obrzezania, przepisów kulinarnych itp.). Po drugie nie mógł się on dogadać z innymi Apostołami, w związku z czym, na mocy „podziału” terenów, w udziale przypadła mu właśnie Europa. Z perspektywy czasu to Paweł właśnie okazał się najskuteczniejszym propagatorem myśli chrześcijańskiej, a Europa bez wątpienia okazała się najbardziej podatnym gruntem na apostolską naukę. Trudno jednak twierdzić, jakoby europejskie chrześcijaństwo rozpoczęło się w Grecji. W Atenach bowiem Paweł także napotkał kłopoty. Wszedł w konflikt z epikurejczykami i stoikami (niechęć do filozofów pozostała mu zresztą na całe życie), a w końcu z miejscowymi wyznawcami Judaizmu. Około roku 62 dotarł do Rzymu. Dalej urywa się dokładna historia jego życia (zachowało się podanie, że zginął za Nerona), jednak to niewątpliwie właśnie dzięki niemu w Rzymie rozkwitło – a po długich i krwawych dziejach przyjęło się – chrześcijaństwo.

W drugiej połowie I wieku, za cesarza Nerona, chrześcijanie byli już grupą rzucającą się w oczy. Właśnie wtedy rozpoczęły się prześladowania. Po pożarze Rzymu kampania antychrześcijańska ruszyła z pełną mocą, w wyniku czego męczeńską śmierć poniosło wielu wiernych. Drugim atakiem na chrześcijan były rządy Domicjana (lata 80-te/90-te). Nauki o życiu doczesnym i o Królestwie Niebieskim zaczęły, mimo prześladowań, stawać się coraz popularniejsze wśród ludzi prostych oraz wśród tych, którzy w ideologicznym zamęcie Cesarstwa, poszukiwali etyki nowej lub niosącej inne wartości niż, na przykład, rzymski kodeks. Jednocześnie chrześcijaństwo miało własne, wewnętrzne kłopoty. Zaczęło silnie rozwarstwiać się na różne odłamy (na przykład gnostycyzm, wersje związane z rodzącą się filozofią chrześcijańską itd.) z których jeden, katolicki, tzw. powszechny, przyjął się głównie w Rzymie. Po początkowych prześladowaniach, do III wieku naszej ery chrześcijanie mieli zapewnioną względną tolerancję. Jednak później, w latach chaosu i niepokoju na terenie Cesarstwa Rzymskiego, znów zaczęto szukać winnych i we wzmożony sposób posługiwać się w stosunku do nich przemocą. Apogeum prześladowań (nie tylko zresztą wymierzonych w chrześcijan, także w Żydów i manichejczyków) przypadło na rządy Dioklecjana – przełom II/III.

• Pobierz folder
• Zachomikuj folder