01-TAJ-PAN.mp3
Pobierz
Inne foldery z plikami do pobrania
Zaryzykuję stwierdzenie, że ta książka łączy w sobie najlepsze cechy literatury tzw. „popularnej” i „wysokiej”. Z jednej strony wykorzystuje ona takie elementy typowej (i powiedzmy sobie szczerze - często niezbyt ambitnej) powieści podróżniczo-przygodowej, jak wartka akcja, barwni bohaterowie i, przede wszystkim, egzotyczna sceneria, będąca okazją do zaprezentowania obcej nam kultury. Z drugiej jednak, pojawia się tutaj wiele rozwiązań niekonwencjonalnych i niestandardowych, które nie pozwalają traktować tej książki li tylko jako rozrywkowego czytadła. To nie przypadek, że jej podtytuł brzmi „Powieść o Hongkongu”. „Tai-pan” jest bowiem przede wszystkim epicką opowieścią o powstaniu brytyjskiej kolonii na tej wyspie. Dlatego też Clavell przedstawia wielką panoramę ówczesnego społeczeństwa. W efekcie w książce obok tytułowego Tai-pana pojawia się wielu innych bohaterów, wywodzących się z różnych grup społecznych i kultur - chińskiej, brytyjskiej, rosyjskiej, amerykańskiej. Dzięki zmieniającej się narracji autor może przedstawić ich, zazwyczaj sprzeczne, poglądy. Bohaterowie ci zresztą zdecydowanie wychodzą poza sztampowy podział na dobrych i złych. Są (choć nie przepadam za tym wyświechtanym określeniem) prawdziwymi postaciami z krwi i kości. Nikt nie jest tutaj jednoznaczny. Nawet główny bohater, Dirk Struan, choć budzi naszą (a przynajmniej moją) sympatię, czasami jest okrutny i nietolerancyjny. Często z kolei okazuje się, że postać z pozoru jednoznaczna pokazuje z biegiem czasu swe drugie oblicze. Przykładem może być tutaj postać Horatio Sinclaira. Początkowo wydaje się on inteligentnym i wrażliwym młodym człowiekiem. Potem dopiero okazuje się, że jest tak naprawdę fanatykiem i hipokrytą.
Poza rozrywkową sztampę wychodzi jednak przede wszystkim to, co najważniejsze, czyli treść utworu. Nie będzie wielką przesadą, jeśli nazwę go uniwersalnym moralitetem, znakomicie pokazującym np. wpływ walki o bogactwo i władzę na osobowość człowieka i jego stosunki z najbliższymi, czy choćby to, w jaki sposób powstają zręby społeczeństwa i kto jest jego faktycznym twórcą. Tematy to ważkie, stąd wiele w książce fragmentów poważnych, czasami wręcz szokujących. Clavell dawkuje je nam jednak z wielką wprawą, wiedząc dobrze, że nadmiar okrucieństwa może odrzucić czytelnika. Dlatego w książce niezwykle często zmienia się nastrój, nawet dość radykalnie, co jednak nie tylko nie przeszkadza w odbiorze książki, ale przeciwnie - czyni ją jeszcze ciekawszą
Poza rozrywkową sztampę wychodzi jednak przede wszystkim to, co najważniejsze, czyli treść utworu. Nie będzie wielką przesadą, jeśli nazwę go uniwersalnym moralitetem, znakomicie pokazującym np. wpływ walki o bogactwo i władzę na osobowość człowieka i jego stosunki z najbliższymi, czy choćby to, w jaki sposób powstają zręby społeczeństwa i kto jest jego faktycznym twórcą. Tematy to ważkie, stąd wiele w książce fragmentów poważnych, czasami wręcz szokujących. Clavell dawkuje je nam jednak z wielką wprawą, wiedząc dobrze, że nadmiar okrucieństwa może odrzucić czytelnika. Dlatego w książce niezwykle często zmienia się nastrój, nawet dość radykalnie, co jednak nie tylko nie przeszkadza w odbiorze książki, ale przeciwnie - czyni ją jeszcze ciekawszą