Wielki Fryderyk - Adolf Nowaczyński - 1981.avi

Spektakl teatralny.

Reżyseria - Józef Gruda.

Premiera - 26 października 1981 roku.

Napisany w 1909 roku "Wielki Fryderyk" odniósł znaczny sukces sceniczny, a główna rola Ludwika Solskiego zapisała się złotymi zgłoskami w dziejach polskiego teatru. Podobnie stało się z kreacją Jana Świderskiego, którą - tak jak i legendarne przedstawienie z Ateneum - utrwalono na taśmie telewizyjnej.

Reżyser Józef Gruda znakomicie "przykroił" nieco rozwlekły tekst Nowaczyńskiego dla potrzeb sceny, nadając mu większą zwartość i dynamikę. Zachował przy tym ideową wymowę oryginału. W zamierzeniu Nowaczyńskiego "Wielki Fryderyk" to bowiem nie tylko wnikliwy portret genialnego satrapy, lecz także bezlitosne napiętnowanie polskich wad narodowych, uosabianych zwłaszcza przez biskupa Ignacego Krasickiego.
Efekt ten osiągnął autor "Gór z piasku" w bardzo prosty sposób. Umiejscowił akcję sztuki na zamku Sans-Souci, kilka lat po pierwszym rozbiorze Polski. Gospodarzem w pałacu jest oczywiście Fryderyk Wielki, mocno podstarzały, lecz ciągle inteligentny, przebiegły i wyrachowany. Otaczają go najbliżsi dworacy i polscy luminarze, którzy po rozbiorze siłą rzeczy stali się poddanymi pruskiego władcy. Najważniejsi wśród nich to biskup warmiński Ignacy Krasicki i generałowa Skórzewska. Oboje próbują zyskać przychylność Fryderyka dla ożenków córek niemiecko-polskiego fabrykanta Gockowsky'ego z żołnierzami jego królewskiej mości. W despotycznym państwie pruskim zgoda monarchy na ślub jego żołnierza jest bowiem niezbędna. Jednak mimo starań biskupa i generałowej, sprawa nie wygląda dobrze. W wyniku intryg dworskich Gockowsky staje na granicy bankructwa. Małżeńskim rachubom nie sprzyja też niechęć i pogarda, jaką Fryderyk od lat żywi dla Polaków. [TVP]

Obsada: Jan Świderski (Fryderyk II), Ignacy Machowski (Hans von Zieten), Jerzy Kamas (Biskup Ignacy Krasicki), Leonard Pietraszak (Fryderyk Wilhelm), Zdzisław Tobiasz (Hertzberg), Edmund Fetting (Bismarck), Piotr Pawłowski (Rohdich), Bohdan Ejmont (Bischofswerder), Katarzyna Łaniewska (Skórzewska), Wojciech Malec (Lucchesini), Mirosław Konarowski (Tadeusz von Krasicky), Jerzy Bończak (Krystian Zieten), Jerzy Przybylski (Gockowsky), Lech Ordon (Mowiński), Tatiana Sosna-Sarno (Justyna), Monika Goździk (Kunegunda) i inni.