Caravaggio, 1986, reż. Derek Jarman, lektor PL.avi

Caravaggio, 1986, reż. Derek Jarman, wyst.: Sean Bean, Tilda Swinton, Noam Almaz, Dexter Fletcher, Nigel Terry, Nigel Davenport i in. Muzyka: Simon Fisher-Turner. Film otrzymał nagrodę na Istanbul International Film Festival 1987, nominację do Złotego Niedżwiedzia i 2 nagrody na Berlin International Film Festival 1986.

"Caravaggio" to estetyczna uczta. Niemal w każdym kadrze odnajdujemy odwołania do słynnych dzieł malarstwa europejskiego - przede wszystkim do obrazów samego Caravaggia, ale także do Davida czy Donatella oraz de La Toura, Zurbarana i Velasqueza - malarzy, pozostających pod wpływem rzymskiego artysty.

Pełnometrażowy debiut Dereka Jarmana, "enfant terrible" postmodernistycznego kina, późniejszego twórcy jednej z najbardziej radykalnych propozycji w historii filmu, obrazu "Blue". Za "Caravaggia" niepokorny brytyjski filmowiec otrzymał Srebrnego Niedźwiedzia na festiwalu w Berlinie. Jarman - reżyser i esteta - stworzył tu portret malarza, o którym mówi się, że był kimś w rodzaju punka przełomu XVI i XVII wieku. Caravaggio zyskał sławę nie tylko dzięki wywrotowemu, zrywającemu z tradycją malarstwu, ale również za sprawą awanturniczego stylu życia. Obrazy artysty szokowały jego współczesnych. Przedstawiał w nich pospolitych rzezimieszków z brudnymi stopami jako świętych i uliczne dziwki jako Madonny. Był też wynalazcą chiaroscuro, punktowego, dziś powiedzielibyśmy "filmowego" światła, które niczym reflektor dramatycznie wydobywa z mroku wybrane postaci. Podczas kręcenia "Caravaggia" Jarman lubił powtarzać, że "każdy włoski operator ma swoje korzenie w malarstwie Caravaggia".

"Caravaggio" to jednak nie tylko medytacja o malarstwie i tworzącym je artyście. Derek Jarman nakręcił film oparty na faktach, lecz jednocześnie niezwykle osobisty i subiektywny. Obok XVI-wiecznych kostiumów czy wnętrz, pojawiają się w "Caravaggiu" elementy i rekwizyty zupełnie współczesne. W historycznej scenerii dostrzegamy przedmioty z XX wieku: kalkulator w ręku skorumpowanego, rzymskiego urzędnika, maszynę do pisania, motocykl, papierosy. Czasem odwołania do współczesności są subtelniejsze - w tle słychać akordeon, jazzową kapelę czy fragmenty wiadomości telewizyjnych. Biografia Caravaggia umieszczona jest przez Jarmana niejako poza czasem i historią - reżyser zmienia opowieść kostiumową w uniwersalny dramat artysty, który mógłby rozgrywać się w każdej epoce.

Jarman i Caravaggio - ze spotkania tych dwóch niezwykłych artystów narodził się wspaniały film o amoralnym, buntowniczym malarzu, który równie chętnie sięgał po nóż co po pędzel, a w życiu, tak jak w sztuce, lubił igrać ze śmiercią i perwersyjnym pięknem.